سنگ کلیه در بارداری

درمان سنگ کلیه در دوران بارداری

تحمل سنگ کلیه می‌تواند بسیار دردناک باشد، مخصوصاً وقتی که بیمار باردار باشد. اگرچه بارداری احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش نمی‌دهد، ولی تشخیص پزشکی آن را پیچیده کرده و نمی‌توان از روش‌های معمول درمان بعلت وجود احتمال صدمه دیدن جنین استفاده کرد. هرچند بیشتر سنگ‌های کلیه شاید بدون نیاز به هیچگونه درمان از مجرای ادراری عبور کنند، ولی برخی از آنها می‌توانند درد شدیدی ایجاد نمایند. در چنین مواردی، درمان پزشکی توصیه می‌شود. سنگ‌های کلیه در سه ماهه سوم بارداری ممکن است درد زایمان را به مادر القاء کند و به همین خاطر همیشه ترجیح پزشکان آن است که هروقت بیمار متوجه علائم سنگ کلیه شد به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.

بهترین راه درمان سنگ کلیه در دوران بارداری

اکثر سنگ‌های کلیه را می‌توان بدون جراحی درمان کرد. نود درصد سنگ‌های کلیه، بدون نیاز به درمان، در عرض سه الی شش هفته خود به خود از مجاری ادراری عبور می‌کنند. در این شرایط تنها درمان مورد نیاز تجویز داروی مسکّن است. هرچند، درد می‌تواند به قدری شدت یابد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان و تزریق داروی مسکّن‌های درد بسیار قوی داشته باشد. همیشه با مشاهده علائم سنگ کلیه، اگر درد شدیدی داشتید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. سنگ‌های کوچک در کلیه معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند پس در بیشتر اوقات نیازی به برداشتن آنها نیست. اگر سنگ به خودی خود عبور نکند و جریان ادرار را مسدود نماید یا باعث خونریزی یا عفونت شود، در این صورت ممکن است نیاز باشد تا پزشک سنگ را از کلیه خارج نماید. تکنیک‌های نوین جراحی زمان بستری شدن در بیمارستان را تا 48 ساعت کاهش داده است. شاک ویو تراپی و جراحی باز برای زنان باردار به کار گرفته نمی‌شود زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. پزشکی که در زمینه درمان سنگ کلیه تخصص داشته باشد بهترین شخص برای مشورت گرفتن درباره درمان سنگ کلیه است.

چهار نوع اصلی سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ‌هایی که از کلسیم بلااستفاده استخوان‌ها و عضلات در ترکیب با اگزالات یا فسفات تشکیل می‌شوند - این نوع سنگ رایج‌ترین نوع سنگ کلیه است.

سنگ‌های حاوی منیزیم و آمونیاک مواد زائد: این نوع سنگ‌ها، سنگ‌های استروویت می‌گویند و پس از عفونت‌های ادراری این سنگ‌ها تشکیل می‌شوند.

سنگ‌های اسید اوره: این سنگ‌ها غالباً بخاطر مصرف مقادیر بسیار زیاد غذاهای پروتئین‌دار ایجاد می‌شوند.

سنگ‌های سیستئینی: این سنگ‌ها نادر و ارثی هستند.

علل سنگ کلیه در بارداری

اگرچه باردار بودن به این معنا نیست که شخص بیشتر از سایرین در معرض سنگ کلیه است، ولی علل خاصی وجود دارد که می‌توانند سنگ کلیه و بارداری را به هم متصل کنند. برخی از علل رایج سنگ کلیه در دوران بارداری عبارتند از:

عدم مصرف مایعات به مقدار کافی

دلایل شایع برای سنگ کلیه عدم مصرف آب به مقدار کافی است. فقدان مایعات در بدن باعث افزایش غلظت مواد معدنی همچون فسفر و کلسیم در ادرار شده که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود. در دوران بارداری، بدن به آب بیشتری از حد معمول نیاز دارد. نوشیدن مقدار آب کمتر از مقدار کافی می‌تواند منجر به سنگ کلیه شود.

زمینه ژنتیکی

 آرایش ژنتیکی بدن بیمار می‌تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را در او افزایش دهد. اگر شما از خانواده‌ای هستید که موارد ابتلا به هیپرکلسیوری در آن خانواده زیاد است، ممکن است شما نیز مستعد ابتلا به سنگ کلیه در دوران بارداری باشید، هیپرکلسیوری عارضه‌ای است که در آن در ادرار شخص مقادیر زیادی از کلسیم وجود دارد.

تحریک روده

 اگر به حساسیت معدی روده‌ای مبتلا هستید بیشتر از سایرین مستعد هیپرکلسیوری خواهید بود یا ممکن است بیشتر از سایرین در معرض سنگ کلیه قرار داشته باشید. دلیل این مسئله احتمال افزایش تعداد یون‌های کلسیم انباشته شده در کلیه بخاطر التهاب مزمن روده‌هاست، که تبدیل به کریستال می‌شوند.

مصرف بالای کلسیم

به زنان باردار توصیه می‌شود تا کلسیم بیشتری مصرف کنند. این کار شاید باعث شود تا فشار بیشتری بر کلیه‌ها وارد آید و باعث تشکیل کریستال در کلیه‌ها شود. همچنین از آنجایی که بدن شما مقدار زیادی کلسیم جذب می‌کند تا به رشد نوزاد کمک نماید، احتمال ابتلای کلیه‌هایتان به سنگ کلیه افزایش می‌یابد.

تصفیه بیشتر

بخاطر افزایش فعالیت تصفیه‌ای کلیه، مقدار اسید اوره که دفع می‌شود نیز افزایش می‌یابد، که منجر به تشکیل سنگ‌های اسید اوره خواهد شد.

گشاد شدن رحم

مجاری ادراری فوقانی ممکن است در حین بارداری حجیم شوند که این مسئله می‌تواند منجر به تخلیه ناکافی ادرار شده و احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد.

عفونت‌های مجاری ادراری

برخی از تغییرات بخصوص فیزیولوژیکی و عفونت‌های دائمی مجاری ادراری نیز ممکن است حاکی از سنگ کلیه باشد.

علائم بالینی سنگ کلیه

علائم و نشانه‌های سنگ کلیه در دوران بارداری تفاوتی با علائم بالینی آن در سایرین ندارد. با این حال، هیچ علامت بالینی مشخصی وجود ندارد که نشان دهنده سنگ کلیه و یا بروز هرگونه عوارض بارداری ناشی از آن باشد. برخی از علائم بالینی رایج سنگ کلیه در دوران بارداری عبارتند از:

 درد

درد شدید یکی از اولین و علائم و شایع‌ترین علامت بالینی سنگ کلیه است. ناحیه درد جایی است که سنگ قرار دارد. اگر سنگ در کلیه باشد، درد در ناحیه کمر زیر قفسه سینه احساس می‌شود. وقتی که سنگ به سمت حالب حرکت کند، درد در پهلوی بدن حس می‌شود. وقتی که سنگ بیشتر در حالب پیشروی کند، ممکن است درد در ناحیه تناسلی یا حتی در ران‌ها شود. فارغ از این مسئله، ممکن است در ناحیه زیر شکم نیز درد داشته باشید.

درد در حین ادرار کردن

 اگر سنگ به پایین حرکت کرده و در انتهای حالب گیر کند، احتمالاً درد شدیدی در هنگام ادرار کردن خواهید داشت.

وجود خون در ادرار (هماچوری)

 از آنجایی که سنگ در کلیه خود به خود حرکت می‌کند، ممکن است به بافت‌ها و سلول‌های موجود در کلیه آسیب برساند. این مسئله باعث وجود خون در ادرار (هماچوری) خواهد شد.

به غیر از این علائم، ممکن است تهوع، استفراغ، تب و لرز (که نشاندهنده عفونت است) وجود داشته باشد یا حتی ممکن است اندکی نفخ در شکم حس شود.

نحوه تشخیص سنگ کلیه در حین بارداری

آزمایش خون و ادرار برای تشخیص سنگ کلیه در حین بارداری انجام می‌شود. در آزمایش ادرار می‌توان وجود خون، کریستال کلسیم یا اسید اوره را در ادرار تشخیص دهد. کشت ادرار نیز می‌تواند وجود ارگانیسم‌های مسبب عفونت را تشخیص داده و تعیین شود که به چه آنتی بادی‌هایی حساس هستند.

آزمایش سونوگرافی کلیوی نیز ممکن است تجویز شود زیرا این آزمایش را می‌توان بدون ایجاد درد یا قرار دادن جنین در معرض پرتو انجام داد. هرچند، نقطه ضعف استفاده از سونوگرافی کلیوی آن است که نمی‌تواند برخی از انواع خاص سنگ کلیه را تشخیص دهد و ممکن است نتواند علت ورم کلیه را تشخیص دهد (بخاطر بارداری یا انسداد ناشی از سنگ کلیه).

عکس رادیولوژی و سی تی اسکن تجویز نمی‌شود تا از بروز هرگونه آسیب به جنین پیشگیری شود. اگرچه تست MRI به خاطر عدم استفاده از پرتو یا مواد مضر جزء آزمایش‌های بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، ولی از آن برای تشخیص سنگ کلیه در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود.

نحوه خلاص شدن از سنگ کلیه در دوران بارداری

اگر هریک از علائم بالینی سنگ کلیه را در بدن خود دیدید توصیه می‌شود تا با یک اورولوژیست درباره گزینه‌های درمانی خود مشورت کنید. در ادامه چند روش که برای خلاص شدن از سنگ کلیه در دوران بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد آورده شده است. روش‌های درمانی بر اساس ماهیت سنگ کلیه شخص و سه ماهه‌ای که وی در آن قرار دارد تجویز می‌شود.

روش‌های محتاطانه و درمان‌های طبیعی ارجح‌ترین درمان برای سنگ کلیه هستند. برخی از این درمان‌ها عبارتند از:

مصرف آب: نوشیدن روزانه حداقل 8 لیوان آب می‌تواند به رقیق کردن مواد معدنی و نمک‌های ارگانیک موجود در ادرار کمک کند. این کار همچنین به دفع شدن سنگ‌های کوچک از کلیه کمک می‌کند.

میوه‌ها: مصرف میوه‌هایی همچون هندوانه، بلوبری، هلو و غیره که آب زیادی دارند نیز می‌تواند مثمر ثمر باشد.

پرهیز از مصرف آبمیوه‌های صنعتی: آبمیوه‌های بسته بندی شده غنی از مواد معدنی و نمک‌های ارگانیکی هستند که می‌تواند باعث تشدید این عارضه شود.

لیمو:لیمو یکی از مواد خوراکی معروف برای شکستن سنگ‌های سایز متوسط است و همچنین حالب را باز می‌کند که به عبور سنگ بدون درد زیاد کمک می‌کند.

درمان پزشکی

پزشک استامینوفنی همچون تیلنول را برای تسکین درد ناشی از سنگ کلیه تجویز می‌نماید. هرچند، در صورتی که دارو نتواند درد را تسکین دهد یا اگر نشانه‌ای از زایمان زودرس وجود داشته باشد، ممکن است به مداخله جراحی نیاز پیدا کنید.

درمان جراحی سنگ کلیه

اگر درمان‌های طبیعی و محتاطانه جواب نداد، ممکن است برای خلاص شدن از سنگ کلیه در این شرایط نیاز به مداخله جراحی داشته باشید.

سنگ‌هایی که مجاری ادراری را مسدود کرده‌اند می‌توانند باعث پیلونفریت یا التهاب ناشی از عفونت باکتریال شوند.

اگر تنها یک یک کله دارید

نارسائی شدید کلیوی

درد شدید

خطر زایمان زودرس بخاطر درد کلیه

روش های جراحی برای برداشتن سنگ کلیه زنان باردار عبارت اند از:

اورتروسکوپی

از این عمل برای تشخیص و همچنین درمان سریع سنگ‌ها استفاده می‌شود. یک لوله کوچک به اورتروسکوپ به داخل کلیه وارد می‌شود که از حالب، مجرای پیشاب و مثانه عبور می‌کند. در این عمل از لیزر برای شکستن سنگ استفاده می‌گردد. این عمل تنها برای سنگ‌های کوچک از 1 سانتیمتر مناسب است.

جایگذاری لوله یا استنت

 در این عمل از یک لوله تو خالی استفاده می‌شود که آن را از حالب عبور می‌دهند تا ادرار و سنگ کلیه را تخلیه نماید. این عمل کم تهاجمی است و نیاز به استفاده از بیهوشی ندارد.

سنگ کلیه در دوران بارداری نسبتاً شایع هستند و  در اکثر موارد می‌توان آن را با روش‌های درمانی محتاطانه همچون نوشیدن مقدار زیادی آن، استفاده از درمان‌های طبیعی و غیره درمان کرد. با این وجود، در صورتی که درد شدید بود باید برای تسکین درد به سراغ گزینه‌های درمانی پزشکی یا جراحی بروید. همیشه به خاطر داشته باشید که بالافاصله بعد از مشاهده علائم سنگ کلیه به پزشک مراجعه کنید تا روش‌ درمانی مناسب برای شما پیاده شود و همچنین از بروز عوارض جلوگیری گردد.

پس از عبور سنگ کلیه

پزشک ممکن است آزمایش ادرار 24 ساعته را برای شما تجویز کند. نتایج بدست آمده از آزمایش ادرار 24 ساعته به پزشک شما کمک می‌کند تا روش‌هایی را برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌های بیشتر طراحی نماید. پزشک دستورالعمل‌های خاصی را برایتان تجویز خواهد کرد.

در صورت بروز هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

وجود تب

وجود مشکل در ادرار کردن

دیدن خون در ادرار

داشتن درد شدید

داشتن هرگونه سوال یا نگرانی درباره وضعیت یا مراقبت‌های خود.

پیشگیری از تشکیل دوباره سنگ کلیه

اگر قبلاً به سنگ کلیه مبتلا شده‌اید، چند نکته برایتان ذکر می‌کنیم تا به شما در پیشگیری از ساخته شدن دوباره سنگ کلیه کمک کند، از جمله:

مشورت با پزشک درباره علت سنگ قبلی.

درخواست از پزشک برای بررسی داروهایی که مصرف می‌کنید و می‌توانند علت تشکیل سنگ باشند. عدم قطع داروها بدون مشورت با پزشک

دریافت کردن درمان سریع و مناسب برای عفونت‌های ادراری.

اجتناب از کم شدن آب بدن. نوشیدن مایعات به مقدار کافی تا حجم ادرار را در حدود دو لیتر در روز یا بیشتر نگاه دارد. این کار با کاهش غلظت مواد شیمیایی سنگ ساز در ادرار شخص می‌تواند احتمال تشکیل مجدد سنگ کلیه را به نصف برساند.

اجتناب از نوشیدن چای یا قهوه به مقدار زیاد. آبمیوه‎ها ممکن است خطر تشکیل برخی سنگ‌ها را کاهش دهند، مخصوصاً پرتقال، گریپ فروت و زغال اخته. از پزشک خود سوالاتتان را بپرسید.

کاهش مصرف نمک ریسک تشکیل سنگ‌های از جنس کلسیم را کاهش می‌دهد. در حین پخت و پز به غذا نمک نزنید و نمک پاش را نیز سر سفره نگذارید. از غذاهای کم نمک یا بدون نمک استفاده کنید.

خودداری از مصرف بیش از یک لیتر در هفته از نوشیدنی‌هایی که حاوی فسفریک اسید هستند، از این ماده در نوشیدنی‌های گازدار همچون نوشابه و آبجو استفاده می‌شود.

همیشه پیش از ایجاد تغییر در رژیم غذاییتان با پزشک خود صحبت کنید.

مصرف آب معدنی مشکلی ندارد - آب معدنی نمی‌تواند باعث سنگ کلیه شود زیرا تنها حاوی مقدار بسیار کمی از عناصر معدنی است.

 

علت عفونت والتهاب مثانه وکلیه در بارداری

عفونت ادراری یا عفونت مثانه نوعی عفونت باکتریایی است که در مثانه ایجاد التهاب می کند و اغلب با علایمی نظیر احساس نیاز به دفع مکرر ادرار و سوزش ادراری همراه است. باکتری ها می توانند مثانه را آلوده کرده و عفونت ایجاد کنند و یا بدون آنکه علامتی ایجاد کنند در آنجا تکثیر یابند.

عفونت مثانه و کلیه چیست؟

عفونت مثانه به دو نوع عمده مطرح می شود: خانم هایی که علایمی دارند و خانم هایی که نشانه ای از عفونت ندارند، نوع پنهان (بدون علامت) آن شایع است که حدودا در 6 درصد از زنان باردار رخ می دهد. نوع دیگر که به آن سیستیت (التهاب مثانه) گفته می شود یا علایمی همراه است.

علایم التهاب مثانه

احساس مداوم نیاز به دفع ادرار

احساس ناراحتی در بالای استخوان شرمگاهی (جایی که مثانه قرار دارد)

تکرر ادرار بیشتر

احساس درد همراه با دفع ادرار

عفونت کلیه

عفونت مثانه در صورت عدم درمان می تواند به عفونت کلیه منجر شود که به آن پیلونفریت نیز می گویند. عفونت کلیه همان علایمی را دارد که برای سیستیت توضیح داده شد مضاف بر تب بالا و درد پهلو (احساس درد بر یک یا هر دو کلیه). درد پهلو برای کسی که سنگ کلیه دارد نیز می تواند بروز کند. عفونت کلیه موجب بروز درد مداوم می شود در حالی که سنگ های کلیوی درد شدیدتر ولی متناوب ایجاد می کند. همچنین سنگ های کلیوی اغلب با مقدار کمی خون در ادرار همراه است.

درمان عفونت مثانه و کلیه

در صورت بروز هر نوع عفونت مثانه پزشک آن را با آنتی بیوتیک درمان می کند. در صورتی که پزشک پیلونفریت را برای شما تشخیص دهد ممکن است نیاز باشد برای چند روز در بیمارستان بستری شوید تا بتوانید آنتی بیوتیک داخل وریدی دریافت کنید. از آنجا که عفونت های کلیوی در دوران بارداری احتمال عود مجدد دارد ممکن است پزشک مایل باشد تا باقیمانده دوران بارداری یک آنتی بیوتیک روزانه نیز برای تان تجویز کند.

درد کلیه دربارداری

در دوران بارداری همه اعضای بدن باید درست کار کنند تا جنین به سلامت رشد کند و به دنیا بیاید. برای همین هم هست که پزشکان متخصص زنان و زایمان به زنانی که قصد بارداری دارند توصیه می کنند حتما از قبل همه آزمایشهای مربوط به سلامتی را انجام بدهند و بعد برای بارداری اقدام کنند.اما بعضی بارداری‌ها هم هستند که بدون برنامه‌ریزی قبلی اتفاق می‌افتد و البته ممکن است در بدترین زمان وضعیت سلامتی زن باردار باشد. مشکلات کلیوی و درد کلیه می‌تواند زن باردار را در وضعیت بد سلامتی قرار بدهد. متخصصان معتقدند بارداری با مشکلات کلیوی یکی از سخت‌ترین انواع حاملگی است. 

عفونت کلیه در دوران بارداری

دکتر ناصر شخص سلیم معتقد است یک زن باردار بدون مشکلات کلیوی قبلی در این دوران ممکن است با سه خطر؛ عفونت کلیه، مسمومیت حاملگی و سنگ کلیه روبرو شود. دکتر شخص سلیم درباره عفونت ادراری که باعث عفونت کلیه‌ها هم می شود به نی نی سایت می گوید:« عفونت ادراری در زنان موضوع عجیبی نیست و ممکن است حتی تا چهار بار در سال هم اتفاق بیفتد. این بیماری در زنانی که باردار نیستند به راحتی درمان می شود اما در زنان باردار ممکن است باعث عفونت کلیه شود. عفونت کلیه می‌تواند سلامت جنین را به خطر بیندازد و باعث سقط جنین شود.» این متخصص درباره علایم عفونت کلیه در زنان باردار می گوید:«درد کلیه،تکرر ادرار، وجود خون در ادرار، احساس سوزش تب از علایم عفونت کلیه است. عفونت کلیه برای یک زن باردار خیلی خطرناک است و ممکن است با عوارض بدی هم همراه باشد. به همین دلیل زن باردار وقتی حتی یکی از علایم که گفته شد را احساس کرد حتما باید به پزشک متخصص کلیه مراجعه کند و با مشورت پزشک متخصص زنان این بیماری را درمان کنند.»

مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی

دومین مشکل کلیوی که می‌تواند سلامت زنان باردار و جنین را تهدید کند مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی است. پره اکلامپسی یک اختلال خطرناک در فشار خون، کارکرد کلیه و دستگاه عصبی مرکزی است. پره اکلامسی، سندرمی است که بر اثر نقص در جاگذاری تخمک در جداره رحم بروز می‌کند. این مساله باعث فشار به کلیه‌ها و در نتیجه باعث بالا رفتن فشار خون و دفع پروتئین از طریق ادرار می‌شود. وقتی پرفشاری خون و دفع پروتئین ازحد استاندار بالاتر برود، سلامت مادر باردار به خطر می افتد .درد کلیه، تاری دید، ورم و افزایش ناگهانی وزن، سردردهای شدید، درد بالا و جلوی شکم، درد قسمت بالا و سمت راست شکم روی کبد، فشارخون بالای 14 از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های ابتلای زن باردار به مسمومیت حاملگی است. دکتر شخص سلیم درباره مسمومیت بارداری به نی نی سایت می گوید:« وقتی فشار خون زن باردار بالا می‌رود، کلیه‌ها پروتئین دفع می‌کند و اگر این موضوع خیلی سریع بررسی و درمان نشود می‌تواند جان مادر را به خطر بیندازد.اگر زن بارداری علایم مسمومیت را که تشخیصش هم خیلی راحت نیست، داشت حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کند.» پره‌اکلامپسی حتما باید درمان شود . به گفته متخصصان پره اکلامپسی شدید می‌تواند روی سلامت شما و جنین تأثیر منفی بگذارد. سکتۀ مغزی، درست عمل نکردن کلیه و کبد، مشکلات انعقادی خون، تجمع مایعات در ریه و تشنج از عوارض پره اکلامپسی در زنان باردار است. همچنین ممکن است نوزاد، زودرس یا کوچک‌تر از حد طبیعی یا حتی مرده به دنیا بیاید.

سنگه کلیه در بارداری

تغذیه زنان باردار در پیشگیری از سنگ کلیه نقش مهمی دارد. متخصصان توصیه می کنند زنان باردار برای کاهش ایجاد سنگ کلیه باید نمک را از غذایشان حذف کنند. بیشتر سنگهای کلیه کلسیمی هستند. با کاهش مصرف نمک دفع کلسیم از ادرار هم کم می شود. مصرف زیاد نمک یا سدیم باعث افزایش دفع کلیوی کلسیم می‌شود که تشکیل سنگ را بدتر می‌کند. نوشیدن آب قبل از خواب هم می تواند از به وجود آمدن سنگ کلیه جلوگیری کند. اما اگر با تمام این توصیه ها زن بارداری دچار سنگ کلیه شود چه اقداماتی باید انجام بدهد؟ دکتر شخص سلیم در این باره به نی نی سایت می گوید:«محل قرارگرفتن و اندازه سنگ خیلی مهم است.ما سعی می کنیم تا جایی که می شود به سنگها دست نزنیم تا حاملگی تمام شود. اما بعضی از سنگها باعث عفونت می شوند که حتما باید درمان شوند. در این موارد پزشک متخصص کلیه با مشورت پزشک متخصص زنان و زایمان با عمل جراحی بدون بیهوشی سنگ را از کلیه خارج می کنند.» مهمترین نشانه‌های وجود سنگ کلیه عبارتند از درد پهلو و درد کلیه وپخش شدن درد به طرف پایین و کشاله ران و دستگاه تناسلی، احساس تهوع، سوزش ادرار و ادرار خونی است که زنان باردار باید آن را جدی بگیرند و سریع به پزشک مراجعه کنند. اولین اقدام تشخیصی سنگ کلیه انجام سونوگرافی است. با سونوگرافی می‌توان سنگ داخل کلیه را مشاهده کرد. اما درصورت قرارگرفتن سنگ در حالب ممکن است نتوان با این روش محل دقیق سنگ را مشخص کرد.

سنگ حالب و بارداری

وقتی سنگ کلیه در لوله حالب گیر می‌افتد به صورت دردهای شدید خودش را نشان می‌دهد که با دردهای زایمان اشتباه می‌شود. دکتر شخص سلیم می گوید: « رحم زنان باردار وقتی بزرگ می شود روی کلیه‌ها فشار وارد می کند. یکی از شایعترین دلیل انسداد حالب حرکت سنگ از کلیه و گیرافتادن آن در لوله حالب است. حرکت سنگ به طرف حالب با درد شدیدی همراه است. گیر کردن سنگ در حالب با این نشانه‌ها همراه است؛ درد شدید ناگهانی که به صورت موجی می‌آید. تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی، خون در ادرار، تغییر رنگ ادرار از نشانه‌های گیر افتادن سنگ در لوله حالب است. برای تشخیص دقیقتر باید از سی تی اسکن استفاده و سونوگرافی کمک گرفت. برای زنان باردار از سی تی اسکن نمی‌توانیم استفاده کنیم چون اشعه‌های آن برای جنین خطرناک است و تنها راه ما استفاده از سونوگرافی است. سنگ حالب اگر خود به خود دفع شود که اتفاق خوبی است اما اگر دفع نشد باید از طریق آندوسکوپی به درمان آن کمک کنیم.»

راه های درمان کوچک شدن کلیه ها

با علائم و نشانه های بیماری کوچک شدن کلیه یا کلیه آتروفیک آشنایی دارید؟ آیا می دانید چه رژیم غذایی برای این بیماری مناسب می باشد؟ راه های درمان این بیماری را می شناسید؟ افرادی که به این بیماری مبتلا شده اند باید چه اقدامات احتیاطی انجام دهند؟ شاید برایتان سوال باشد که آیا این بیماری همان هیپوپلازی کلیوی است یا خیر؟ 

کوچک شدن کلیه

سایز معمولِ کلیه اندازه یک مشت است. کلیه کوچک کلیه ای است که به حدی غیرطبیعی کوچک شده است و نیز عملکردی غیر طبیعی دارد. این بیماری همچنین تحت عنوان کلیه آتروفیک نیز شناخته می شود. البته باید گفت این بیماری مشابه هیپوپلازی کلیوی نیست. هیپوپلازی بیماری است که کلیه از رحم مادر و نیز از هنگام تولد، کوچکتر از حد معمول است.کلیه ها در قسمت پایینی هر دو طرف ستون فقرات، درست زیر قفسه سینه قرار دارند. کلیه چپ معمولا کمی بزرگتر از راست است. همچنین کلیه چپ معمولا کمی بالاتر و نزدیکتر به قلب قرار دارد. هر دو کلیه می توانند شروع به کوچکتر شدن کنند، اما این موضوع برای کلیه چپ محتمل تر است.

علائم و نشانه های کوچک شدن کلیه چه هستند؟

کلیه ها مواد زائد را از خون جدا کرده و آب اضافی را از بدن دفع می کنند. آنها همچنین نقش مهمی در تنظیم فشار خون ایفا می کنند.

در مراحل اولیه بیماری کلیه، شما ممکن است متوجه وجود مشکلی در بدن نشوید. این موضوع می تواند تا حدود 30 تا 40 درصد از علائم این بیماری را برای ما پنهان کند. در حالی که کلیه ها کمتر می توانند خون را فیلتر کنند، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:

تغییرات در تعداد دفعات ادرار

تیره شدن پوست

خواب آلودگی

خارش

از دست دادن اشتها

گرفتگی عضلات

تهوع و استفراغ

تورم دستان و پاهــا

سایر علائم کلیوی آتروفیک عبارتند از:

بیماری فشار خون

بی اشتهایی مزمن

غلظت کراتینی بالا

اختلالات الکترولیتی

سوء تغذیه

علائم خاص شما ممکن است به دلیل آسیب کلیه بستگی داشته باشد.

دلایل رخ دادن این بیماری

آسیب به کلیه می تواند ناگهان شروع شود، مانند زمانی که کلیه به شدت مجروح شده و یا احیانا به سموم آلوده شده است. همچنین ممکن است کوچک شدن کلیه به علت بیماری دیگری بوجود آمده باشد، مانند:

سندرم آنتی فسفولیپید

عفونت (مانند سل)

سندرم متابولیک

تنگ شدن عروق (آترواسکلروز)

تنگ شدن رگ های کلیوی (تنگی عروق کلیه ای آترواسکلروتیک)

انسداد دستگاه ادراری

آسیب کلیه به طور کلی در طول یک بازه طولانی رخ می دهد. این موضوع زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به طور کامل به کلیه ها نرسد.

لازم به ذکر است که اگر موارد زیر را داشته باشید، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر است :

دیابت

سابقه خانوادگی بیماری کلیوی

بیماری قلبی

فشار خون بالا

راه های درمان کوچک شدن کلیه

راه درمان شما به علت کوچک شدن کلیه هایتان بستگی دارد. درمان علت نهان این بیماری می تواند از آسیب بیشتر به کلیه جلوگیری کند. حتی اگر یک کلیه آتروفیک داشته باشید، ممکن است هنوز هم کلیه های شما کارایی لازم را داشته باشند تا وظایفشان را به بهترین نحو انجام دهند.

اما اگر کلیه های شما کمتر از 10 تا 15 درصد کار می کنند، در معرض نارسایی کلیه هستید. این بدان معناست که برای انجام کار کلیه ها نیاز به دارو دارید.

یکی از راه های موجود برای انجام این کار، دیالیز است.در همودیالیز، با استفاده از یک دستگاه کلیه مصنوعی به نام همودیالیزر خون در رگهــا به جریان می افتد و بدین طریق مواد زائد را از بدن حذف می کند. در دیالیز صفاقی (پریتونیال) ، مایع به نام دیالیزت استفاده می شود تا شکم بیمار را پر کند و مواد زائد را با استفاده از میلِ دیالیز صفاقی (پریتونیال) تصفیه کند.دیالیز به بدن کمک می کند تا کاری که دیگر، کلیه ها نمی توانند انجام دهند را انجام دهد. اما این کار را نمی توان یک راه درمانی دانست. بیمار باید در تمام طول عمر خود در هفته چندین بار دیالیز داشته باشد و یا در غیر این صورت اقدام به پیوند کلیه کند.شخص بیمار می تواند کلیه سالم را از یک اهدا کننده زنده و یا فوت شده دریافت کند. این انتظار برای کلیه مناسب و سالم شاید سال ها طول بکشد. پس از اینکه پیوند انجام شد، بیمار باید بقیه عمر خود را تحت مراقبت هایی برای جلوگیری از پس زدن کلیه در بدن باشد.

آیا رژیم خاصی برای کلیه آتروفیک وجود دارد؟

کوچک شدن کلیه با رژیم غذایی نمی تواند درمان شود یا به حالت اول برگردد. اما لازم به ذکر است که رژیم غذایی می تواند در درمان بیماری های کلیوی نقش حیاتی ایفا کند. در اینجا به اقدامات لازم برای داشتن کلیه سالم اشاره می کنیم:

مصرف سدیم را کاهش دهید:

اینکار به کنترل فشار خون شما کمک می کند. موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیه (NIDDK) رژیمی را توصیه می کند که حاوی کمتر از 2300 میلی گرم سدیم در روز باشد. بعضی از راه های موجود برای کاهش سدیم عبارتند از:

* تا می توانید، به جای غذاهای بسته بندی شده، از غذاهای تازه استفاده کنید.

* هنگام استفاده از مواد غذایی مثل کنسرو، قبل از پخت و پز حتما آن را بشویید.

* هنگام خرید، برچسب های روی محصول را برای بررسی میزان سدیم موجود، بررسی کنید.

* پخت و پز در خانه را به غذای رستوران و فست فود ترجیح دهید.

* در پخت غذا نمک را با ادویه های دیگر جایگزین کنید.

به پروتئین توجه کنید

هر چه پروتئین بیشتری مصرف کنید، کلیه های شما باید سخت تر کار کنند. اما شما نیاز به اندازه ای پروتئین دارید که می توانید آن را از محصولات حیوانی مانند:

مرغ

لبنیات

تخم مرغ

ماهی

گوشت و …

دریافت کنید.

اندازه قسمت و بخش نیز در اینجا اهمیت دارد. بخشی از مرغ، ماهی یا گوشت معادل 2 تا 3 اونس است. بخشی از ماست یا شیر یعنی نصف فنجان؛ و نیز بخشی از پنیر به معنی یک تکه پنیر است.

همچنین میتوان پروتئین مورد نیاز را از لوبیا، دانه و آجیل دریافت کرد. بخشی از لوبیای پخته شده، برنج یا نودل، نصف فنجان است. بخشی از آجیل یک چهارم یک فنجان؛ و بخشی از نان یعنی یک تکه.

از قلب خود مراقبت کنید

غذاهای سالم و مفید برای قلب از انباشت چربی در قلب، رگ های خونی و کلیه جلوگیری می کند. راهنمایی های زیر را برای یک رژیم غذایی سالم در نظر داشته باشید:

* غذاهای خیلی سرخ شده را کنار بگذارید و بجای آن از غذاهای پخته، کبابی و یا کمتر سرخ شده استفاده کنید.

* به جای روغن با کره یا روغن زیتون پخت و پز کنید.

* در مصرف چربی های اشباع شده و ترانس محدودیت داشته باشید.

برخی از جایگزین های خوب عبارتند از:

میوه ها و سبزیجات

لوبیا

ماست کم چرب یا بدون چربی، شیر و پنیر

ماهی

مرغ یا خروس با پوست کنده شده

گوشت لخم بدون چربی

اگر عملکرد کلیه همچنان رو به ضعیف تر شدن باشد، پزشک پیشنهاداتی برای رژیم غذایی بیمار خواهـد داد. بیماری کلیه می تواند باعث افزایش فسفر بدن شود، لذا ممکن است پزشک از بیمار بخواهد غذاهایی را مصرف کند که فسفر کمتری دارند. این غذاها شامل:

میوه های تازه و سبزیجات

نان

برنج و ماکارونی

غلات

می شوند.

ممکن است فسفر در غذاهای بسته بندی شده به همان اندازه ای وجود داشته باشد که در غذاهایی مثل ماهی و مرغ وجود دارد، لذا قبل از مصرف اینگونه غذاها حتما به برچسب روی محصول توجه داشته باشید.

همچنین کلیه هایی با عملکرد پایین می تواند باعث افزایش پتاسیم در بدن شود. غذاهایی با پتاسیم پایین شامل :

سیب و هلو

کلم و لوبیا سبز

نان و برنج سفید و ماکارونی

می شوند.

موارد زیر نیز در مجموع پتاسیم کمی دارند، اما پتاسیم آنها نسبت به سه مورد بالا بیشتر است:

موز و پرتقال

لوبیا و آجیل

غلات سبوس دار

برنج قهوه ای

لنبیات

سیب زمینی، گوجه فرنگی

جایگزین های نمک

نان تمام گندم و ماکارونی

در مورد رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین مشورت با متخصص تغذیه نیز می تواند مفید باشد.

چشم انداز بیمار کوچک شدن کلیه (طول عمر)

شما می توانید تنها با یک کلیه سالم زندگی طولانی و سالمی داشته باشید. با این حال، شما باید رژیم غذایی خود را رصد کرده و منظم به پزشکتان مراجعه کنید.

در برخی موارد، بیماری مزمن کلیه منجر به نارسایی کلیه می شود. اگر عملکرد کلیه های شما زیر 25% است، باید گفت مشکل جدی است. برای افرادی که دیالیز می کنند، میانگین عمر پیشِ رو 5 تا 10 سال است، اما ممکن است عده ای تا 30 سال دیگر نیز زندگی کنند.

اگر اهدا کننده زنده باشد پیوند کلیه 12 تا 20 سال طول می کشد، در غیر اینصورت این عدد به 8 تا 12 سال می رسد.

البته باید گفت این موضوع تاحدود زیادی به سن و سایر مسائل مربوط به سلامتی بستگی دارد. دکتر شما می تواند با توجه به شرایط کنونی شما چشم انداز بهتری برای آینده بدهد.

آیا می توان از آتروفی جلوگیری کرد؟

همیشه نمی توان از کوچک شدن کلیه جلوگیری کرد. اما با انجام برخی اقدامات می توانید کلیه هایتان را تا حد امکان سالم نگه دارید.

ابتدا سعی کنید از شرایطی که می تواند به کلیه شما آسیب برسانند، مانند فشار خون بالا و دیابت، جلوگیری کنید. اگر در حال حاضر چنین شرایطی دارید، سعی کنید تا آن را تحت کنترل نگه دارید.

رژیم غذایی شما باید در موارد زیر غنی باشد:

میوه ها و سبزیجات

غلات کامل

محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی

مصرف موارد زیر را محدود کنید:

غذاهای فرآوری شده یا سرخ شده

سدیم

قند

چند پیشنهاد عمومی دیگر:

سعی کنید بیشتر روزها حداقل 30 دقیقه تمرین کنید.

وزنتان را در حد سالم نگه دارید.

سعی کنید هرشب هفت تا هشت ساعت بخوابید.

سیگار نکشید.

دارو را طبق دستور پزشک تجویز کنید.

سطح کلسترول خود را کنترل کنید.

عفونت های دستگاه ادراری را به سرعت درمان کنید.

علت کوچک شدن کلیه ها چیست؟

کلیه، این عضو نجیب بدن که هر نوع اختلال در خود را بسیار دیرهنگام در قالب درد یا نشانه‌های دیگر بروز می‌دهد، در سیستم خون‌سازی، تعادل سیستم استخوانی، متابولیسم کلسیم در بدن و نیز تنظیم فشارخون نقش دارد.شفا آنلاین:کلیه‌ها از اعضای حیاتی بدن هستند، چراکه تقریبا 20 درصد خروجی خون قلب در هر ضربان به کلیه‌ها می‌رود و این عضو وظیفه تصفیه خون و مواد سمی <Blood purification and toxic substances>را به عهده دارد. 

کلیه، این عضو نجیب بدن که هر نوع اختلال در خود را بسیار دیرهنگام در قالب درد یا نشانه‌های دیگر بروز می‌دهد، در سیستم خون‌سازی، تعادل سیستم استخوانی، متابولیسم کلسیم در بدن و نیز تنظیم فشارخون نقش دارد. پس بدانید که کلیه‌های شما به توجه و مراقبت ویژه‌ای نیاز دارند، چراکه وظایف سنگینی طی فرآیند سوخت و ساز بدن به عهده آنها گذاشته شده است حتی بسیاری از داروها و هورمون‌ها در کلیه‌ها متابولیزه و دفع می‌شوند و اگر کلیه‌هایتان به درستی کار نکنند، تعادل محیط داخلی بدنتان از حیث تعادل اسید و بازی که طی فرآیند سوخت و ساز و تجزیه مواد غذایی تولید می‌شوند، به هم می‌ریزد.  بی‌شک اطلاع از وظایف کلیه‌ها، شما را به ضرورت کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشار خون به عنوان عوامل تاثیرگذار در بروز اختلالات کلیوی و نیز مراقبت از این عضو بیشتر متوجه می‌کند، با این حال اگر تحت شرایطی در معرض عفونت بیماری‌های انسدادی کلیه مثل سنگ کلیه یا بیماری‌های زمینه‌ای ذکر شده قرار گرفتید، تعجب نکنید که بافت کلیه‌تان پس از مدتی چروک‌خورده و کوچک شود که در آن صورت باید برای حفظ احتمالی این عضو حیاتی در قالب روش‌های درمانی تخصصی، تلاش زیادی بکنید.

بافت‌های کلیه از بین می‌روند

دکتر امیر ایجادی، فوق‌تخصص جراحی کلیه، می‌گوید: در اهمیت حفظ عملکرد طبیعی کلیه‌ها همین قدر بدانید که اگرچه تعادل اسید و باز ناشی از سوخت و ساز بدن توسط سیستم تنفسی و کلیوی صورت می‌گیرد، اما قدرت کلیه‌ها در مقایسه با سیستم تنفسی برای انجام این وظیفه در بدن بی‌نهایت است، به همین دلیل هم سلول‌های اصلی کلیه، توده‌ای را می‌سازند که همان عضو لوبیایی شکل بدن را تشکیل می‌دهد. با این حال وقتی این عضو، تحت تاثیر بیماری‌های مختلف قرار می‌گیرد، بافت آن آسیب دیده و دچار آسیب می‌شود که در آن صورت تشخیص کوچک شدن کلیه داده ‌می‌شود.یماری‌هایی مثل عفونت‌های ادراری، عفونت‌های کلیوی، بیماری‌های انسدادی که معمولا ناشی از سنگ‌های کلیوی یا انسدادهای مادرزادی هستند و نیز عواملی چون دیابت و فشار خون می‌توانند عروق ریز کلیه را درگیر و منجر به کوچک شدن بافت آن شوند.

کلیه‌های کوچکی که بیمار نیستند

دکتر ایجادی با اشاره به کلیه‌هایی که به طور طبیعی کوچک هستند، می‌گوید: برخی کلیه‌ها اصطلاحا مینیاتوری هستند، یعنی کلیه‌های سالمی هستند که نسبت بین بافت قشر و مرکزشان طبیعی است، ولی کوچک‌تر از حد معمولی هستند.با این حال بیماری‌های ژنتیک در کلیه‌ها معمولا در سه ماهه اول بارداری منجر به سقط جنین می‌شود، اما یک سری بیماری‌های ژنتیک وجود دارد که مجموعه‌ای از بیماری‌های مختلف و در واقع نوعی سندرم خاص هستند که از نشانه‌های آن، نارسایی کلیه است. در چنین شرایطی فرد با درجاتی از اختلال کلیه روبه‌رو خواهد شد و در جریان سیر بیماری، کلیه‌هایش را کاملا از دست می‌دهد.

در برخی بیماری‌های ژنتیک هم، کلیه کودک یا نوزاد به طور غیرعادی ایجاد سنگ می‌کند و این روند نیز به تخریب بافت کلیه و از دست رفتن آن منجر می‌شود.

مبتلایان به فشار خون، بیشتر آسیب می‌بینند

دکتر ایجادی با اشاره به این‌که فشار خون و کلیه اثر متقابلی روی هم دارند، می‌افزاید: فشار خون به خودی خود می‌تواند از طریق آسیب به عروق داخلی کلیه منجر به آسیب به این عضو شود. در عین حال اختلال عملکرد کلیه نیز روی فشار خون تاثیر می‌گذارد، کما اینکه تومور‌های کلیه، عفونت‌های کلیوی و ریفلاکس‌های کلیوی می‌توانند منجر به تغییرات فشار خون در افراد شوند.

درمان همیشه غیرممکن نیست

این فوق تخصص جراحی کلیه با تاکید بر این که کوچک شدن کلیه، مرحله پایانی حیات این عضو به دلیل بیماری‌هایی است که موجب از بین رفتن بافت کلیوی شده‌اند، می‌گوید: این درست که متخصصان، کوچک شدن کلیه را در واقع مرحله خاتمه یافتن فعالیت کلیه تلقی می‌کنند، ولی با اعمال سریع و بموقع روش‌های درمانی که می‌توانند معطوف به کنترل دیابت یا فشار خون باشند یا بهره‌گیری از روش‌های جراحی آندوسکوپیک برای از بین بردن سنگ کلیه یا از بین بردن منشاء عفونی یا تومور کلیه، می‌توان در شرایطی به حفظ کلیه امیدوار بود.در واقع درمان احتمالی کلیه در چنین مرحله‌ای، به دو مساله بستگی دارد، یکی درمان بیماری‌های زمینه‌ای اولیه و دیگری درمان عوارضی که بر اثر این بیماری‌ها به وجود آمده‌اند.

پیشگیری از سنگ کلیه با روش سنتی

 سنگ کلیه - ابتلا به سنگ کلیه یکی از شایع ترین بیماری های دستگاه ادراری میان مردان میانسال در سراسر جهان است که به دلیل غلیظ شدن و رسوب کردن موادی از قبیل کلسیم در کلیه ها و مجاری ادراری به وجود می آید.تشکیل سنگ ها، بلورها و کریستال ها در دستگاه ادراری با درد و بی قراری زیادی همراه است. این درد به ویژه در شرایطی که سنگ ها و کریستال ها درون کلیه و مجاری ادراری حرکت کنند چند برابر می شود و عوارضی نظیر دل درد، تهوع، استفراغ و تب و لرز را نیز به همراه دارد.

برای درمان و پیشگیری از ابتلا به این بیماری در طب سنتی و مکمل شیوه های درمانی مختلفی وجود دارد؛ شیوه هایی که بدون نیاز به داروهای شیمیایی و روش های تهاجمی می توانند به افراد مبتلا به سنگ کلیه کمک کنند.

● روغن کرچک مسکن گیاهی

افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری های کلیه و اختلال مجاری کلیه دچار درد هستند می توانند در کنار ادامه روند درمانی خود از متدها و شیوه های طب طبیعی برای تسکین دردهای این ناحیه کمک بگیرند. یکی از ساده ترین شیوه هایی که در تسکین درد کلیه بسیار موثر است ماساژ روغن کرچک است. برای این منظور کافی است مقداری از روغن کرچک را درست در جایگاهی که کلیه قرار دارد ماساژ دهید و پس از ۴ تا ۵ دقیقه ماساژ یک حوله گرم روی موضع کمپرس کنید. این روش به شما کمک می کند که پس از ۳ تا ۴ روز تکرار از شدت دردهای شما به مرور کاسته شود. علاوه بر این می توانید پیش از ارائه ماساژ روغن کرچک را اندکی گرم و سپس از آن برای ماساژ استفاده کنید.

● پیشگیری از سنگ سازی با لیموترش

افرادی که در برنامه و رژیم غذایی خود از آبلیموی تازه و لیموترش استفاده می کنند، شانس بیشتری برای کنترل و پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه و دردهای ناشی از آن دارند. به اعتقاد بسیاری از درمانگران شیوه های طبیعی درمانی آبلیموی تازه در صورتی که با آب ترکیب شود موجب پیشگیری از تجمع و تشکیل سیترات های موجود در ادرار و بلور در سیستم ادراری به ویژه کلیه ها می شود. از این رو درمانگران این شیوه درمانی به مخاطبان خود توصیه می کنند علاوه بر نوشیدن یک فنجان آب و لیموترش در طول روز در برنامه غذایی خود نیز از لیموترش تازه استفاده کنند.

● رژیم غذایی آیورودا سنگ شکن

در طب سنتی هندوستان، ، شیوه درمانی ای وجود دارد که به کمک آن فرایند شکسته شدن سنگ ها درون کلیه اتفاق می افتد بدون آنکه بیمار نیازی به مصرف داروهای شیمیایی یا استفاده از متدهای جدید درمانی سنگ شکن داشته باشد. در این شیوه که به نام رژیم درمانی آیورودا مطرح است درمانگر طب سنتی هند با اصلاح شیوه زندگی و رژیم غذایی بیمار به شکستن سنگ های کلسیمی و فسفاتی و دفع آنها از طریق مجاری ادراری کمک می کنند. به این ترتیب این درمانگران با روشی که عارضه جانبی برای بیمار به همراه ندارد برای درمان او دست به کار می شوند. به منظور استفاده از این شیوه درمانی بهترین کار مراجعه به متخصص طب آیوروداست تا او پس از معاینه و بررسی طبع و مزاج فرد شیوه صحیح زندگی و رژیم غذایی مناسب را برای او تجویز کند.

● این خوردنی ها را فراموش کنید

اگر در خانواده ای قرار دارید که در میان اعضای آنها استعداد ابتلا به سنگ کلیه وجود دارد، بهتر است با اصلاح رژیم غذایی خود و پرهیز از مصرف غذاهای زیر احتمال ابتلا به بیماری سنگ کلیه را به حداقل برسانید.

تا می توانید از نان، پاستا، ماکارونی و شکر فرآوری شده در برنامه رژیم غذایی خود پرهیز کنید و مصرف آنها را به حداقل ممکن برسانید.

مصرف خوراکی ها و غذاهایی که در آنها از لبنیات و ذرت استفاده شده را تا حد امکان کاهش دهید؛ زیرا مصرف مداوم این خوراکی ها احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد.

برای تهیه غذا سعی کنید از بخش های بدون چربی گوشت استفاده کنید تا به این ترتیب میزان سلامت کلیه های خود را افزایش دهید.

نوشیدنی هایی مثل چای، قهوه، الکل و مصرف تنباکو را از برنامه زندگی خود حذف کنید یا مصرف آنها را تا حد ممکن کاهش دهید.

● پاکسازی کلیه ها با چای گیاهی

یکی از گیاهان دارویی بسیار موثر برای پیشگیری از تجمع رسوبات در کلیه و مجاری ادرار، چای گیاهی قاصدک است. مصرف این نوشیدنی گیاهی علاوه بر آنکه می تواند از بروز سنگ کلیه در دستگاه ادراری پیشگیری کند، می تواند به عنوان یک مسکن گیاهی در زمان درد سنگ کلیه عمل کند.

برای استفاده از خواص پاکسازی این گیاه دارویی کافی است برگ های خشک گل قاصدک را مثل چای معمولی دم کنید و در طول روز یک تا ۲فنجان از آن بنوشید. نوشیدن این دمنوش به شما کمک می کند که با پاکسازی روزانه دستگاه کلیه و مجاری آن از تشکیل بلور یا سنگ در کلیه ها پیشگیری کنید.برای بهره مندی از این شیوه درمانی می توانید با مشاوره با متخصص طب سنتی این گیاه دارویی را مصرف کنید.

● کلیه ها را تقویت کنید

گیاهان دارویی متنوعی در طبیعت وجود دارند که می توانند علاوه بر تسکین دردهای ناشی از ابتلا به سنگ کلیه می توانند به درمان این بیماری نیز کمک کنند. در میان این گیاهان دارویی می توان به تاثیر درمانی چای سبز، عصاره گیاه قره قاط، دم نوش کاکل ذرت و جوشانده خارمریم اشاره کرد که می توانند تاثیر زیادی در کاهش دردهای سنگ کلیه داشته باشند. درمانگران طب سنتی اما توصیه می کنند که برای مصرف این نوشیدنی های گیاهی بهتر است از مشاوره درمانگر طب سنتی بهره بگیرید و از گیاهان دارویی طبیعی که به آنها مواد افزودنی و شیمیایی اضافه نشده و بدون کافئین هستند برای درمان سنگ کلیه استفاده کنید.

● هر روز آب پرتقال بنوشید

دانشمندان معتقدند مصرف روزانه آب پرتقال تاثیر بسزایی در پیشگیری از تشکیل کریستال ها و بلورهای سنگی در کلیه دارند. براساس تحقیقات این گروه مصرف آب پرتقال موجب افزایش سیترات پتاسیم در ادرار شده و این مسئله مانع از تشکیل بلورها و سنگ های ریز و درشت در کلیه ها می شود. به اعتقاد محققان، نوشیدن آب پرتقال یکی از بهترین شیوه های طبیعی پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه به ویژه برای افرادی است که در خانواده آنها استعداد ابتلا به سنگ کلیه وجود دارد. به این شرط که بیماران تلاش کنند از آبمیوه طبیعی و تازه استفاده کنند.

● هر هفته این خوراکی ها را بخورید

با رعایت نکات زیر می توانید احتمال ابتلا به بیماری های کلیه به ویژه سنگ کلیه را در میان اعضای خانواده خود به حداقل برسانید:

متخصصان توصیه می کنند به منظور پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه یا عود دوباره آن بهتر است از غذاها یا میوه های حاوی آنتی اکسیدان مثل گیلاس، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و سبزیجات تازه استفاده کنید و مصرف این خوراکی ها را دست کم ۴ بار در برنامه هفتگی خود لحاظ کنید.

جوی دوسر، گندم سیاه، سبوس و برنج قهوه ای از بهترین غلاتی هستند که می توانید بدون نگرانی آنها را در وعده های غذایی خود قرار دهید.

ورزش روزانه حداقل به مدت ۲۰ دقیقه و نوشیدن آب نیز از جمله نکاتی است که تاثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه دارد.

به جای گوشت قرمز از گوشت سفید مثل گوشت ماهی، میگو و مرغ استفاده کنید.

           

راه کارهای پیشگیری از سنگ کلیه

سنگ کلیه، مواد معدنی و نمک های ته نشین و متبلور شده در کلیه است. معمولا مایع ادرار از تماس ضایعات با یکدیگر جلوگیری می کند؛ اما زمانی که مایعات کافی در ادرار وجود ندارد و یا میزان ضایعات جامد ادرار زیاد است، سنگ کلیه تشکیل می شود.

راه های زیادی برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-مصرف مایعات

زمانی که ادرار مایعات بیشتری داشته باشد، امکان اینکه مواد معدنی و نمک ها انبوه شوند و تشکیل سنگ دهند کمتر است. ادرار تیره از نشانه های کم آبی بدن است و در حالت ایده آل ادرار باید به رنگ زرد کمرنگ باشد.برای بسیاری از افراد، مصرف ۸ لیوان آب در طول روز کافی نیست و باید برای کاهش خطر سنگ کلیه حداقل روزی ۱۲ لیوان آب نوشید. حداقل نیمی از مایعات مصرفی فرد باید آب خالص باشد. نوشیدنی های شیرین، گازدار و حاوی کافئین احتمال شکل گیری سنگ کلیه را بالا می برند.

۲-کاهش مصرف نمک

سدیم یا نمک باعث احتباس آب و در نتیجه کم آبی بدن می شود. بزرگسالان باید مصرف نمک روزانه ی خود را زیر ۲۳۰۰ میلی گرم (یک قاشق غذاخوری) نگه دارند.

غذاهای پر نمک شامل:

غذاهای دودی

اکثر غذاهای آماده

چیپس ها

کنسروها

نودل های آماده

غذاهایی که حاوی سایر سدیم ها نظیر سدیم بیکربنات، فسفات دی سدیم، گلوتامات مونوسدیم، بیکینگ پودر، نیتریت ها و نیتریت سدیم هستند.

کنترل وزن

۳-اضافه وزن می تواند به کلیه ها فشار آورد، اما انتخاب راهی ایمن برای کاهش وزن نیز مهم است. رژیم های غذایی که به سرعت وزن را کاهش می دهند، رژیم غذایی با کربوهیدرات بسیار پایین و رژیم هایی بر اساس پروتئین حیوانی همگی می توانند خطر سنگ کلیه را افزایش دهند.

۴-محدود کردن مصرف غذاهای حاوی اگزالات

سنگ های کلیه از مواد گوناگونی از قبیل اسید اوریک، استرویت و سیستئین تشکیل می شوند؛ اما رایج ترین نوع سنگ کلیه کلسیم اگزالات است.

بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ بر روی ۵۰٫۰۰۰ سنگ کلیه انجام شده است، ۶۷ درصد سنگ ها عمدتا از کلسیم اگزالات تشکیل می شوند. محدود کردن مصرف اگزالات تنها به افرادی توصیه می شود که در معرض خطر سنگ کلیه قرار دارند و سطح اگزالات بدنشان بالا است. اگر همراه با غذاهای حاوی اگزلات، کلسیم مصرف شود احتمال شکل گیری سنگ کاهش می یابد.

از مواد غذایی سرشار از اگزالات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آب گریپ فروت

سیب زمینی

سویا

برخی دانه ها نظیر بادام زمینی و بادام هندی

شکلات

ریواس

مارچوبه

کرفس

اسفناج

چای

غلات کامل

جعفری

۵-کاهش مصرف کافئین

کافئین سرعت متابولیسم را بالا می برد و می تواند باعث کم آبی بدن شود. حداکثر میزان پیشنهادی مصرف کافئین در روز ۴۰۰ میلی گرم (۴ فنجان قهوه) است. لازم به ذکر است، شکلات، چای، نوشابه های انرژی زا و برخی نوشیدنی های دیگر حاوی کافئین هستند.

۶-پرهیز از مصرف نوشیدنی های شیرین شده

مصرف نوشیدنی های شیرین شده با خطر شکل گیری سنگ کلیه ارتباط مستقیم دارد.

۷-مصرف کلسیم

با اینکه اگزالات رایج ترین نوع سنگ کلیه است اما کلسیم موجود در برخی غذاها می تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش دهد. اکثر محصولات لبنی منبع خوبی از کلسیم هستند.

از دیگر منابع کلسیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آب پرتقال

سس سویا

ماهی های کنسرو شده با استخوان مثل ساردین

توفو

۸-اسید سیتریک مصرف کنید

۶۰ درصد از افرادی که سنگ کلیه دارند اسید سیتریک پایینی دارند.

منابع اسید سیتریک شامل موارد زیر است:

لیمو و آب لیموی شیرین نشده

آب پرتقال

آب انبه

۹-کنترل مصرف غذاهای حاوی اسید

ادرار اسیدی احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهد و دفع سنگ را دردناک تر می کند.

از غذاهای سرشار از اسید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

گوشت قرمز

گوشت مرغ

اکثر ماهی ها

اکثر پنیرها

تخم مرغ

نمی توان مصرف غذاهای حاوی اسید را به طور کلی ترک کرد، زیرا این غذاها منابع پروتئین هستند. با این حال اگر فرد مرتبا دچار سنگ کلیه می شود باید میزان مصرف این نوع فذاها را کنترل نمود.

۱۰-مصرف ویتامین و مکمل های غذایی

ویتامین ها و مکمل های فراوانی برای کمک به پیشگیری از سنگ کلیه وجود دارد که مهمترین آنها به صورت زیر است:

ویتامین B6 که در مواد غذایی نظیر موز، انبه، سویا و آووکادو یافت می شود.

روغن ماهی

پتاسیم سیترات

راه های مراقبت از کلیه

هر فرد در بدن خود دو کلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد که در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه کلیه ها کوچکند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند که کل بدن را متعادل نگه می دارند.

- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی کمک می کنند.

- خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می کنند.

- تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.

- ویتامین های موثر در رشد را می سازند.

- هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می کنند.

- در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند کلسیم و پتاسیم کمک می کنند.

چگونگی انجام کار کلیه ها

۱-  خون از طریق یک سرخرگ از قلب به کلیه وارد می شود.

۲-  خون با گذشتن از میلیون ها صافی کوچک، تمیز می شود.

۳- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور کرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.

۴- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.

۵-  هنگامی که مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.

کلیه ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی که باقیمانده یعنی حدود ۹۸ لیتر به بدن باز می گردد. ادراری که ما دفع می کنیم تقریباً ظرف مدت ۱ تا ۸ ساعت در مثانه ذخیره شده است.

بیماری کلیه

اگر چه کلیه ها، عضوهای کوچکی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند که در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید کلیه، ممکن است منجر به نارسایی کامل آن شود، که نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند کلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای کلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند که بیماریهای کلیه قابل پیشگیری اند.

ده عامل اصلی بیماری کلیه

معمولاً دو علت مهم برای نارسایی کلیه ها( یا مرحله نهایی بیماری کلیه) دیابت( دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی که این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های کلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان کاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند کم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشکلات مانند بیماری کلیه، بیماری کرونر قلب وسکته پیشگیری می کند. زمانی که بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی که بازدارنده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملکرد کلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری کلیه گلومرولونفریت( بیماریی که به واحدهای تصفیه کننده کلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممکن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.

برخی از بیماریهای دیگری که ممکن است بر کلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های کلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به کلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش و طول عمر را افزایش دهد.

مرحله نهایی بیماری کلیه زمانی رخ می دهد که حدود ۹۰ درصد از عملکرد کلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشکل در تمرکز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی کلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.

نشانه های هشدار دهنده بیماری های کلیوی و دستگاه ادراری.

۱-  فشار خون بالا

۲-  پیدایش خون با پروتئین در ادرار.

۳- آزمایش کراتینین خون، بالاتر از ۲/۱ میلی گرم در دسی لیتر در زنان و ۴/۱ میلی گرم در دسی لیتر در مردان(کراتینین ماده دفعی است که توسط کلیه های سالم از خون خارج می شود. ) در بیماریهای کلیوی ، سطوح کراتینی در خون ممکن است افزایش یابد.

۴- تکرار ادرار به ویژه در شب .

۵- مشکل در ادرار کردن یا ادرار درد آور.

۶- تورم در چشم ها، تورم دست ها و پاها به ویژه در کودکان

روش موثر برای مراقبت از کلیه ها

به نظر می رسد که اکثر افراد وقتی صحبت از خطر بیماری کلیوی می رسد انکار می کنند. خوشبختانه چند اقدام پیشگیرنده برای جلوگیری از بروز آن وجود دارد.

امیدواریم که راهبردهای زیر به شما کمک کند سلامتتان را بهتر کنترل کنید.

۱. یک برنامه کاهش وزن تنظیم کنید.

به خاطر داشته باشید که اضافه وزن بسیار زیاد باعث پایین آوردن عملکرد کلیه ها می شود. شاخص توده بدنتان (BMI) را اندازه بگیرید و آنرا با وزن سالمتان مقایسه کنید. مراقب رژیم غذاییتان باشید و منظم ورزش کنید. باید کاری کنید که ورزش جزئی از برنامه زندگیتان درآید. منظورم از ورزش فقط پیاده روی، دویدن یا تمرین با وزنه نیست، حتی باغبانی، کاریهای خانه داری، بالا و پایین رفتن از پله ها یا بازی کردن با بچه ها هم نوعی فعالیت فیزیکی به حساب می آید.

۲.  مراقب کلسترولتان باشید.

کلسترول بالا همیشه با بیماری قلبی، سکته و بیماری های کلیوی همراه است. به همین دلیل است که کنترل سطح کلسترول خونتان برای سلامت شما ضروری است. سعی کنید یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مصرف داروهایی که پزشک برایتان تجویز می کند را رعایت کنید.

۳. سیگار را ترک کنید.

سیگار کشیدن یا استفاده از سایر دخانیات یکی از عوامل مهم در بیماری های کلیوی مزمن می باشد.

پس همین امروز سیگارتان را ترک کنید تا خطر ابتلا به نارسایی های کلیوی را در خودتان پایین بیاورید. علاوه بر این سیگار ضربان قلب و فشار خونتان را هم بالا می برد. درست است که ترک کردن سیگار کار سختی است اما اگر می خواهید از سلامتیتان مراقبت کنید، هیچ انتخاب دیگری ندارید.

۴. آب بدنتان را تامین کنید.

خیلی افراد دچار کم آبی مزمن هستند. نوشیدن مقدار کافی آب اهمیت بسیار زیادی دارد مخصوصاً درگرمای تابستان. کسانیکه دچار سنگ کلیه هستند یا در گذشته سنگ کلیه داشته اند، باید برای تامین آب بدنشان برنامه درستی داشته باشند. البته باید مراقب باشید بیش از اندازه هم آب مصرف نکنید. درصورت نیاز با پزشک خود مشورت کنید.

۵. یک رژیم غذایی متوازن داشته باشید.

یک رژیم غذایی پرکربوهیدرات کنترل دیابت را سخت تر می کند. موادغذایی پر کربوهیدرات عبارتند از نان، پاستا، حبوبات، سیب زمینی، برنج و سیریال. مصرف زیاد نمک هم با فشارخون ارتباط مستقیم دارد. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های کلیوی به مصرف زیاد نمک حساس هستند، بدنشان ورم کرده و فشارخونشان هم بالا می رود. علاوه بر این، همیشه به خاطر داشته باشید که رژیم های غذایی پرچربی نیز می تواند موجب تصلب شریان شود که یکی از بزرگترین عوامل بیماری های کلیوی است.

۶. از مصرف برخی داروهای خاص و مواد مضر خودداری کنید.

مصرف مواد ممنوعه عملکرد کلیه ها را ضعیف می کند، پس مراقب باشید. حتی برخی داروهای متداول موجود در داروخانه ها مثل داروهای ضدالتهاب غیراستیروئیدی (مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم) می تواند موجب ناراحتی های کلیوی جدی شود. گاهی اوقات برخی داروها (مثل آنتی بیوتیک ها) برای افرادیکه ناراحتی کلیوی دارند باید با دوز متفاوتی تجویز شود. حتی برخی گیاهان و مکمل ها می تواند به کلیه ها ضرر برساند.

۷. برای کنترل دیابت خود اقدام کنید.

دیابت یکی از متداولترین عوامل بیماری کلیه ای مرحله آخر (ESRD) می باشد که از مرحله ۱ شروع شده و تا مرحله ۵ پیش می رود. اینجاست که عملکرد کلیه ها تا جایی پیش می رود که نیاز به درمان جایگزین کردن کلیه می شود. این درمان شامل دیالیز یا پیوند می شود.

اگر به دقت قند خونتان را تحت کنترل داشته باشید بهتر می توانید از بروز بیماری شریان های کوچک خون  که بیماری شریانی میکرو نامیده می شود جلوگیری کنید. این اختلال معمولاً همراه با کمبود پروتئین در ادرار همراه است و در آخر منجر به آسیب کلیوی دیابتی می شود.

۸. فشارخونتان را کنترل کنید.

فشارخون دومین عامل متداول بیماری های کلیوی است. خیلی اوقات فشارخون بالا موجب حمله های قلبی، نارسایی قلبی، سکته یا بیماری کلیوی هم می شود. برای جلوگیری از ضعیف شدن عملکرد کلیه ها و مراقبت از مغز و قلبتان باید بطور مداوم فشارخونتان را تحت کنترل داشته باشید.

۹. از چکاپ های منظم سر باز نزنید.

اهمیت ویزیت منظم پزشکتان کاملاً آشکار است و نیاز به توضیح ندارد. برای کنترل وضعیت سلامتیتان باید مرتب نزد پزشک بروید و آزمایش های مربوطه را انجام دهید.

۱۰. با متخصص کلیه تان پیش بروید.

تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به بیماری های کلیوی درصورت دنبال کردن دستورات پزشک متخصص خود وضعیت بهتری پیدا می کنند. علاوه بر این، مراحل پایانی نارسایی کلیه معمولاً مشکلات دیگری مثل کم خونی، متابولیسم موادمعدنی استخوان و آماده سازی برای درمان جایگزین کلیه را همراه دارد. به همین دلیل است که ویزیت پزشک متخصصتان باعث می شود از یکی از مهمترین اندام های بدنتان که کلیه است مراقبت کنید.

حرف های نهایی

بیماری کلیوی رو به رشد است. خوشبختانه این بیماری ها قابل پیشگیری هستند. مطمئناً تشخیص زودهنگام می تواند عملکرد کلیه هایتان را طولانی تر کند. حفظ یک سبک زندگی سالم کار خیلی سختی نیست. به همین دلیل است که باید این توصیه ها را جدی بگیرید تا بتوانید از یک زندگی سالم لذت ببرید.

بلای جان کلیه را بشناسید

کم تحرکی و تغییر الگوی غذایی از فیبر و سبزیجات به مصرف گوشت از جمله علت هایی است که افراد را در معرض ابتلا به بیماری های کلیه و مجاری ادرار قرار می دهد.

کم تحرکی و تغییر الگوی غذایی افراد را در معرض ابتلا به بیماری های کلیه و مجاری ادرار قرار می دهد.

به طور معمول در هر فرد سالم دو کلیه وجود دارد که در طرفین ستون مهره ها و زیر دنده های تحتانی واقع شده اند. کلیه ها به رنگ قرمز متمایل به قهوه ای و از نظر شکل شبیه لوبیا هستند. هر کلیه به اندازه مشت بسته فرد است. اکثر اعضاء بدن برای عملکرد مطلوب وابسته به کلیه ها هستند. در نتیجه کلیه ها یکی از مهم ترین اعضای بدن انسان هستند.در حال حاضر، 86 هزار نفر در کشور مبتلا به بیماری های کلیوی هستند که از این تعداد 20 هزار نفر دیالیزی و 24 هزار نفر پیوندی هستند. مردان در قیاس با زنان بیشتر در معرض مشکلات کلیوی هستند.رئیس انجمن اورولوژی ایران شایع ترین بیماری های دستگاه ادراری در مردان را ابتدا پروستات و سپس سنگ های ادراری و عفونت ها برشمرد و گفت: سنگ ها در گذشته بیشتر در مثانه تشکیل می شد، اما امروزه به دلیل تغییر شیوه زندگی، بیشتر در کلیه تشکیل می شوند.

افرادی که ریسک سنگ سازی دارند و در جاهای گرم کار می کنند و یا به طور دائم در معرض آفتاب هستند، اگر مایعات کافی مصرف نکنند خطر ابتلا به سنگ کلیه در آنها افزایش پیدا می کند. البته این به این معنی نیست که آنها مستعد ابتلا به همه انواع بیماری های کلیه، سرطان ها و ناهنجاری ها هستند. مناطق گرم و خشک که تعریق زیاد و حجم ادرار را کم می کند، ممکن است در افزایش ابتلا به سنگ نقش داشته باشد.

کم تحرکی و تغییر الگوی غذایی از فیبر و سبزیجات به مصرف گوشت از جمله علت هایی است که افراد را در معرض ابتلا به بیماری های کلیه و مجاری ادرار قرار می دهد.

وی با اشاره به تاثیر مفید و مثبت ورزش در سلامت کلیه ها گفت: کم تحرکی یکی از ریسک های ایجاد سنگ است و در مجموع افرادی که دارای مشاغل ساکن و بی حرکت هستند، خطر ابتلا به سنگ کلیه در آنها افزایش می یابد.

 ابتلای 3 برابری مردان به سنگ های ادراری

اصولا سنگ های ادراری در مردان به میزان دو تا سه برابر زنان است،  سرطان های کلیه و مثانه که بین زنان و مردان مشترک هستند، باز هم به میزان دو تا سه برابر در مردان شایع تر است و در مجموع می توان گفت که بیماری های مجاری ادراری در مردان بیشتر دیده می شود.تنها موردی که میزان آن در زنان بیشتر است، بحث عفونت های مثانه است که از بیماری های خطرناک نیست و خطر جانی ندارد.

 مصرف ویتامین ها و تشکیل سنگ

اگر ویتامین های تزریقی به مدت زیاد مصرف شود، مثلا ویتامین C به مدت زیاد مصرف شود خطر ابتلا به سنگ کلسیم اگزالات در فرد را افزایش می دهد.

یتامین D هم اگر تزریقی باشد و نه جذب روده ای، به علت افزایش میزان کلسیم می تواند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد ولی اگر به میزانی که پزشک روماتولوژیست یا ارتوپد برای پوکی استخوان تجویز می کند، مصرف شود تاثیر چندانی در ابتلا به سنگ کلیه ندارد.

در افرادی که دو کلیه دارند (اکثر افراد)، ممکن است یک کلیه خاموش باشد و اصلا کار نکند و فرد هم متوجه نشود چون کلیه دیگر مشغول به کار است و اصولا اگر نصف یک کلیه هم در بدن فردی فعال باشد، علایم نارسایی کلیه در او بروز نمی کند و شخص متوجه نمی شود.

 در افرادی که یک کلیوی هستند، اگر کلیه شان آسیب ببیند، با علایم ضعف، بی حالی، خستگی، بی اشتهایی، خارش بدن و بی حوصلگی متوجه وجود مشکلی می شوند که با بررسی به نارسایی کلیه می رسند.افرادی که دو کلیه دارند، متوجه بروز مشکل در یکی از کلیه هایشان نمی شوند، مگر این که کلیه ای که در حال خاموش شدن است به دلیل یک اتفاق ناگهانی مثلا پیدا شدن سنگ در آن و یا عفونت منجر به تب و لرز و درد، مشخص شود. اگر این علایم بروز نکند، فرد متوجه خاموشی کلیه نخواهند شد. بنا بر این، علائم عمومی زمانی بروز می کند که دو کلیه و یا یک کلیه در افراد تک کلیوی از کار بیفتد.

 رژیم غذایی و سنگ کلیه

رژیم های غذایی معمولا خیلی تاثیرگذار نیستند مگر این که فرد بیماری زمینه ای داشته باشد. به عنوان مثال اگر فردی نارسایی کلیه دارد و ضعف کار کلیه در او وجود دارد، اگر رژیم های پر پروتئین و کراتینین و کراتین داشته باشد، کلیه توانایی دفع این مواد را ندارد و باعث آسیب به آن می شود ولی اگر کار کلیه طبیعی باشد، مصرف این ها چندان تاثیری ندارد.

بیمارانی که سنگ کلیه دارند، توصیه می کنیم که نمک کمتر مصرف کنند چرا که یک عامل شناخته شده در ایجاد سنگ کلیه است. اگر کلیه به صورت طبیعی فعال است، رژیم غذایی خیلی تاثیر گذار نیست.

 توصیه هایی برای مراقبت از کلیه ها

1- افراد باید وجود مشکل کلیوی در خانواده و بستگان درجه اول را بررسی کنند. مشکلات کلیوی مورد نظر، سرطان پروستات، سنگ کلیه و تعداد دیگری از این قبیل سرطان ها هستند که تا حدودی ریشه خانوادگی دارند. اگر فردی سابقه بیماری پروستات در پدر ،برادر و یا عمو را دارد، باید از 40 سالگی به فکر کشف این بیماری باشد.

2- در صورت نبود سابقه خانوادگی، شخص به علایم ادراری توجه کند.

3- اگر فرد سوزش ادرار، تکرر ادرار، شب ادراری، مشکل در ادرار(قطره ای)،دردهای شدید و ناگهانی پهلو، تعریق زیاد، تهوع، استفراغ و خارش بدن دارد، باید به پزشک مراجعه و بررسی کند. در صورت نبود سابقه خانوادگی و این علایم، ضرورت چندانی برای بررسی و یا نگرانی نیست

کلیه چه وظایفی دارد؟

بطور معمول در هر فرد سالم دو کلیه وجود دارد که هر یک در یکطرف ستون مهره ها و زیر دنده های تحتانی واقع شده اند. کلیه ها به رنگ قرمز متمایل به قهوه ای بوده و از نظر شکل شبیه لوبیا می باشند. هر کلیه به اندازه مشت بسته فرد است. اکثر اعضائ بدن برای عملکرد مطلوب وابسته به کلیه ها هستند 

وظایف کلیه ها

مهمترین وظیفه کلیه ها برداشت مواد زائد از خون و بازگرداندن خون تصفیه شده به بدن می باشد. هر دقیقه حدود یک لیتر خون (یک پنجم خونی که توسط قلب پمپ می شود) از طریق سرخرگ کلیوی وارد کلیه ها می شود. پس از اینکه خون تصفیه شد خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ های کلیوی به بدن باز می گردد. 

داخل هر کلیه متجاوز از یک میلیون واحد بسیار ریز عملکردی بنام نفرون وجود دارد. هر نفرون از یک صافی بسیار کوچک بنام کلافه (گلومرول) که به یک لوله کوچک (توبول) متصل است تشکیل می شود. آب و مواد زائد توسط این صافی از خون جدا می شوند و به داخل لوله های کوچک (توبول ها) جریان پیدا می کنند. 

قسمت عمده این آب توسط لوله های کوچک باز جذب می شود و مواد زائد بصورت غلیظ وارد ادرار میشوند تا دفع گردند. 

ادرارهای جمع شده از لوله های کوچک وارد قسمت قیفی شکل بنام لگنچه کلیه شده و سپس از طریق لوله ای بنام حالب وارد مثانه می شود. مثانه ادرار را تا زمانی که ادرار کنید نگهداری می کند. پس از مثانه ادرار از طریق لوله ای بنام پیشابراه از بدن خارج می شود. کلیه سالم بطور معمول یک تا ٢ لیتر ادرار در روز و بر اساس میزان مایعات دریافتی تولید می کند. کلیه سالم قابلیت افزایش فعالیت خود را دارد بطوریکه اگر یک کلیه از دست رود کلیه دیگر بزرگ شده و کار دو کلیه را انجام خواهد داد. 

سه وظیفه اصلی کلیه ها: 

1-کلیه ها آب بدن را تنظیم می کنند: 

برای اینکه بدن شما بدرستی و به نحو مطلوب فعالیت کند لازم است که دارای حجم مناسب آب باشد. یکی از مهمترین وظایف کلیه ها برداشت آب اضافی یا حفظ آب بدن در موارد ضرورت می باشد. 

2-کلیه ها مواد زائد را برداشت می کنند: 

بسیاری از مواد در خون و مایعات بدن باید در اندازه مناسب وجود داشته باشند تا بدن به درستی عملکرد داشته باشد. برای مثال: سدیم و پتاسیم مواد معدنی هستند که از مواد غذایی بدست می آیند. این مواد معدنی برای سلامتی لازم هستند اما باید در حد معینی نگهداشته شوند. زمانیکه کلیه ها بدرستی فعالیت کنند، مواد زائد از بدن داخل ادرار ترشح می شوند همچنین کلیه ها در تنظیم سایر مواد معدنی در بدن مانند: کلسیم و فسفر که برای تشکلی استخوان لازمند، کمک می کنند مواد زائد مانند: اوره و کراتی نیز باید از بدن خارج شوند . اوره و سایر مواد زائد زمانی که بدن پروتئین ها مانند: گوشت را تجزیه می کند، تشکیل می شوند. کراتی نین یک محصول زائد عضلات است. اگر فعالیت کلیه ها کاسته شود، اوره و کراتی نیز در خون افزایش می یابند بسیاری از محصولات زائد اگر از مایعات بدن جدا نشوند برای بدن سمی هستند برای مثال، وقتی فردی دارویی مصرف می کند، مواد زائد شیمیایی که از مصرف این دارو در بدن بوجود می آیند، عمدتا توسط کلیه ها از بدن خارج می شوند. 

٣- کلیه ها هورمون می سازند: 

کلیه های سالم پیک (پیغام بر) های شیمیایی مهمی بنام هورمون ها را نیز می سازند. این هورمون ها در جریان خون گردش کرده و بعضی از عملکردهای بدن مانند: فشار خون، ساخت گویچه های قرمز و برداشت کلسیم از روده ها را تنظیم می کنند. 

علائم بیماری کلیوی

بیماری کلیوی معمولا بی سر و صدا پیشرفت می کند و قبل از ایجاد هر گونه شکایت موجب تخریب قسمت عمده ای از فعالیت و عملکرد کلیه می گردد. بنابراین افراد در معرض خطر پیشرفت بیماری کلیوی باید بطور مرتب مورد ارزیابی قرار گیرند. این افراد کسانی هستند که مبتلا به بیماری قند - دیابت - پرفشاری خون، بیماری عروقی و وابستگان نزدیک افراد مبتلا به بیماریهای ارثی کلیه می باشند 

گاهی اوقات افراد با بیماری شدید کلیوی نیز بدون علامت می باشند. این موضوع اهمیت آزمایش خون یا ادرار را در بررسی مشکلات کلیوی روشن می کند. بهرحال شکایات و علائم زیر می توانند نشانگر بیماری کلیوی باشند که در صورت وجود، انجام آزمایشات و بررسی های بیشتر توصیه می شود 

بعضی از علائمی که می تواند نشانگر بیماری کلیوی باشد عبارتند از: 

خستگی

پرفشاری خون

ورم چشم ها، دست یا پا

دفع ادرار خونی، تیره یا رنگ چای

شب ادراری(بیشتر از یک بار در موقع خواب)

کاهش اشتها(کاهش وزن)

خارش سراسری پایدار

زمانی که کلیه ها نارسا شوند مواد زائد و مایعات در بدن تجمع پیدا کرده و شما نیاز به درمان دیالیز (برای تصفیه خون یا به وسیله ماشین یا از راه شکم و بصورت دیالیز صفاقی) یا پیوند کلیه دارید چگونه می توانید در پیشگیری از بیماریهای کلیوی موثر باشید. 

فشار خون خود را بطور منظم چک کنید. فشار خون بالا و کنترل نشده سرعت طبیعی هر گونه بیماری کلیوی را افزایش می دهد. اگر شما مبتلا به بیماری قند، دیابت می باشید، باید بیماری شما تحت کنترل درآید. تعداد زیادی از بیماران کلیوی مبتلایان به بیماری قند می باشند به خصوص و حتی الامکان از مصرف داروهایی که توسط پزشک تجویز نشده اند ماند مسکن ها خودداری کنید. قبل از مصرف هر دارو حتما با پزشک خود مشورت نمائید 

سایر داروهای خاص مانند سموم، آفت کش ها و مواد مخدر و ...- نیز می توانند موجب آسیب کلیه شوند. پزشک شما مشکلات و عوارض ناشی از مصرف طولانی مدت و بدون مجوز این داروها را بیان می کند