علت پس زدن کلیه ها چیست؟

پیوند کلیه امروزه در سراسر جهان انجام می شود اما ممکن است دچار عوارضی مانند پس زدگی شود. با رعایت مراقبت های بعد از پیوند کلیه می توان این احتمال را کاهش داد.

علت پس زدن کلیه

پس زدن کلیه پیوندی مهمترین و شایع ترین اتفاقی است که ممکن است بعد از پیوند کلیه اتفاق بیفتد. اگر بخواهیم به صورت ساده توضیح دهیم، کلیه پیوندی از زمان تولد با شما همراه  نبوده و لذا بدن شما کلیه پیوندی را به عنوان بافت خارجی  فرض می کند و سعی  می کند که از بدن شما در قبال آن محافظت کند و بنابراین به کلیه پیوند شده حمله می کند.پس زدن کلیه پاسخ طبیعی بدن شما بعد از پیوند است. شما باید داروهای ضد پس زدگی را دقیقا طبق تجویز نفرولوژیست مصرف کنید تا از پس زدن کلیه جلوگیری کنید.

دو نوع رایج در پس زدگی کلیه وجود دارد :

۱- پس زدگی حاد

پس زدگی حاد کلیه معمولا در سال اول پس از پیوند اتفاق می افتد و بیشتر موارد با موفقیت درمان می شود.

۲- پس زدگی مزمن

پس زدگی مزمن کلیه معمولا در مدت زمان طولانی و به آرامی اتفاق می افتد. علت آن به خوبی درک نشده و اغلب  درمان برای آن موفق آمیز نیست.

 داروی ضد پس زدگی کلیه چیست؟

داروهای کاهش ایمنی بدن (immunosuppressant) باعث کاهش پاسخ ایمنی بدن به یک ماده “خارجی” (کلیه پیوند شده) می شود. این داروها سیستم ایمنی بدن شما را با کنترل نفرولوژیست کاهش می دهند و از پس زدن کلیه پیوندی جلوگیری می کنند.

سه  گروه از داروهای ضد پس زدگی (داروهای کاهش ایمنی بدن) وجود دارد:

۱- داروهای موسوم به Induction Agent – داروهای ضد پس زدن کلیه قوی که قبل از پیوند در اتاق عمل و یا بلافاصله  پس از عمل جراحی پیوند کلیه استفاده می شود.

۲- داروهای موسوم به Maintenance Agent – داروهای ضد پس زدگی که  در طول زمانی که شما کلیه پیوندی دارید به صورت روزانه مصرف می شود.

۳- داروهای موسوم به Maintenance Agent: داروهایی که در دوره  های پس زدن کلیه استفاده می شوند.

 آیا میتوان دارو های ضد پس زدگی کلیه را قطع کرد؟

تشخیص پس زدن کلیه در مراحل اولیه آن بسیار سخت است. پس زدن کلیه اغلب وقتی شروع شد دیگر برگشت پذیر نیست. هرگز نباید داروهای خود را قطع کنید حتی اگر فکر می کنید کلیه پیوندی شما خوب کار می کند. قطع دارو  و یا فراموشی در استفاده از این داروها ممکن است منجر به پس زدن کلیه شود.

 چطور باید داروهای کاهش ایمنی بدن را مصرف کرد؟

نکته های زیر می تواند به شما کمک کند تا داروهای خود را مناسب مصرف کنید.

– مصرف داروهای کاهش ایمنی بدن را جزئی از کارهای روزانه خود قرار دهید. یعنی آن را تبدیل به عادت کنید.

– از هشداردهنده های دیجیتال و یا آلارم های موجود در موبایل خود استفاده کنید تا به شما مصرف داروهای کاهش ایمنی را یادآوری کند. سعی کنید که خلاقانه با این موضوع برخورد کنید چرا که بعد از مدتی که کلیه شما عملکرد مناسبی پیدا کرد ممکن است فراموش کنید.

– از داروخانه بخواهید که زمان مصرف دارو و میزان آن را بر روی داروها به دقت یادداشت کند.

– در صورتی که فراموش می کنید از اعضای خانواده خود بخواهید تا به شما کمک کنند.

– به صورت منظم به نفرولوژیست خود مراجعه کنید و در مورد مشکلات و نگرانی های خود با پزشکتان صحبت کنید.

– اگر یک پزشک غیر از نفرولوژیست شما دارویی برای شما تجویز کند، قبل از مصرف،  پزشک خود را مطلع کنید. بعضی از داروها می توانند با داروهای ضد پس زدگی تداخل داشته و مانع کار آن شود.

– حتی اگر فکر می کنید کلیه پیوند شده شما به خوبی کار می کند، داروهای کاهش ایمنی خود را ادامه دهید. توقف آنها ممکن است باعث پس زدن کلیه شما شود.

 آیا داروهای کاهش ایمنی بدن (ضد پس زدگی) دارای عوارض جانبی هستند؟

داروهای ضد پس زدگی (داروهای کاهش ایمنی) همانند سایر داروها دارای تعدادی عوارض جانبی هستند که برای اکثر بیماران قابل کنترل است. سطح داروهای کاهش ایمنی به طور منظم  در خون شما چک می شود تا از پس زدن کلیه جلوگیری کرده و به صورت همزمان عوارض جانبی آن کاهش یابد.

برخی مواقع  اگر عوارض جانبی رخ دهد، پزشک ممکن است دوز یا نوع داروها را تغییر دهد.

☑ عوارض داروهای کاهش ایمنی بدن 

برخی از عوارض داروهای ضد پس زدگی کلیه شامل افزایش فشار خون و افزایش وزن، افزایش احتمال ابتلا به عفونت  و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان ها است.

☑ بیماری های بعد از پیوند کلیه

۱- عفونت بعد از پیوند کلیه

چرا پس از پیوند کلیه نگران عفونت هستیم؟ می دانیم که داروهای کاهش ایمنی که از بدن شما در قبال پس زدن کلیه جدید محافظت می کند، سیستم ایمنی بدن شما را نیز کاهش می دهد. از آنجا که سیستم ایمنی بدن شما پایین می آید، عفونت های ویروسی و دیگر عفونت ها می تواند یک مشکل باشد.

یافتن و درمان عفونت ها در اسرع وقت بهترین راه  حفظ سلامتی شما و کلیه شما است

با دیدن علائم زیر باید هرچه سریع تر پزشک خود ار مطلع کنیم:

– زخم یا هر چیزی شبیه به آن مخصوصا زخم­ها و آسیب هایی که خود به خود درمان نشده اند.

– علائم عفونت ادراری مانند تمایل مکرر به ادرار ، احساس درد یا سوزش هنگام ادرار یا ادرار بد بو

– علائم عفونت تنفسی مانند سرفه، آبریزش بینی، گلودرد یا خارش گلو و تب

۲- بیماری قلبی بعد از پیوند کلیه

سیگار، دیابت، چاقی، فشار خون بالا و کلسترول بالا موجب افزایش احتمال ابتلا به  بیماری قلبی می شود. برای کنترل بیماری قلبی فشار خون خود را کنترل کنید و سیکار نکشید. از چاقی جلوگیری کنید و دیابت خود را کنترل کنید.

۳- فشار خون بعد از پیوند کلیه

اگر قبل از پیوند فشار خون داشته باشید احتمالا ادامه خواهد یافت. همچنین بعد از پیوند ممکن است مبتلا به فشار خون بالا شویم که باید تحت کنترل باشد. فشار خون ۱۳۰/۸۰ برای بیماران پیوندی معمولا هدف گذاری می شود که البته بسته به نظر پزشک دارد. نمک کمتر مصرف کنید و از چاقی جلوگیری کنید. داروهای تجویزی را حتما مصرف کنید.

۴- کم خونی بعد از پیوند کلیه

بعد از پیوند به دلایلی نظیر عمل جراحی، عوارض جانبی داروها و غیره دچار کم خونی شوید. داروهای فشار خون می تواند باعث این موضوع شود. کم خونی اگر خفیف باشد می تواند باعث ایجاد خستگی و رنگ پریدگی شود. اگر کم خونی شدید باشد ممکن است باعث کاهش اکسیژن به اعضای بدن شود و حتی می تواند منجر به ایست قلبی شود.

۵- افسردگی بعد از پیوند کلیه

بعد از پیوند کلیه ممکن است بیمار دچار افسردگی و سایر اختلالات روانی شود. مشکلاتی که در طول روال پیوند کلیه ممکن است برای بیمار اتفاق بیفتد می تواند باعث افسردگی شود . استرس و کم خوابی هم می تواند به این موضوع دامن بزند.

برخی داروها هم ممکن است به عنوان عوارض جانبی مشکلاتی ایجاد کند. در این صورت پیشنهاد می شود بیشتر به سلامت روان خود توجه کنید. به خدا توکل کنید و به خوبی هایی که در اثر پیوند کلیه نصیبتان شده فکر کنید. در صورت نیاز به مشاوره  روانی اقدام کنید. به نظر کمک کننده خواهد بود.

 ۶- سرماخوردگی بعد از پیوند کلیه

قرار گرفتن در معرض بیماری هایی مانند آنفولانزا یا پنومونی می تواند شما را به شدت مریض کند. دریافت واکسن به تجویز نفرولوژیست شما می تواند به شما کمک کند تا دچار بیماری نشوید. مهم است که دستهای خود را بسیار بشویید و یا از ژل ضد میکروبی در فصل سرما استفاده کنید.

– اطمینان حاصل کنید که دیگران در خانه از ابتلا به آنفلوانزا جلوگیری کنند و واکسن بزنند.

– مرتب دستان خود را بشورید.

– از لمس صورت و چشم ها بعد از اینکه در یک محل شلوغ قرار گرفتید خودداری کنید.

– در خانواده شما کسی واکسین های تنفسی استفاده نکند.

– از نزدیک شدن به کسانی که بیماری واگیردار دارند خودداری کنید.

– اگر می خواهید به سفر بروید حتما قبل آن با نفرولوژیست خود مشورت کنید.

سرماخوردگی بعد از پیوند کلیه

 مواردی که باید بیماران پیوند کلیه در مورد واکسن زدن رعایت کنند.

ممکن است که واکسن برای افراد پیوندی به خوبی بقیه افراد کار نکند. اینکه چقدر واکسن تاثیرگذار است به وضع سلامت کلی بیمار، نوع داروهای مصرفی و قدرت ایمنی بدن بستگی دارد.

با این حال واکسن زدن برای بیماران در صورت تایید نفرولوژیست شما توصیه می شود. توجه داشته باشید که برخی واکسن ها را بیماران پیوندی نباید مصرف کنند. بنابراین به صورت خودسرانه واکسن نزنید و از نفورولژیست خود مشورت بگیرید.

البته کسانی که کمتر از ۶ ماه پیوند انجام داده اند باید حتما برای واکسن زدن یک سری شرایط را داشته باشند.موارد دیگری که باید در این مورد رعایت کنید عبارتند از:

– احتمالا طبق نظر پزشکتان شما باید قبل از پیوند واکسن هپاتیت B بزنید.

– از واکسن های به اصطلاح زنده خودداری کنید.

– از واکسن های تنفسی خودداری کنید.

– بین ۳ تا ۶ ماه صبر کنید و بعد با توجه به نظر نفرولوژیست واکسن بزنید.

– طبق نظر پزشک واکسن بزنید.

– از تماس مستقیم با کسانی که  واکسن به اصطلاح زنده زده اند خودداری کنید.

واکسن برای بیماران کلیوی

 دیابت بعد از پیوند NODAT چیست و چگونه درمان می شود؟

اگر شما قبلا دیابت نداشته باشید ممکن است بعد از پیوند کلیه به آن مبتلا شوید که به آن اصطلاحا NODAT می گویند. همانطور که اشاره شد چاقی بعد از پیوند و عوامل دیگر مثل عوارض داروها می تواند باعث این موضوع شود.

متخصص کلیه به شما کمک می کند تا با یک رژیم غذایی مناسب و تنظیم داروها سطح قند خون شما کنترل شود. بنابراین به طور منظم قند خون خود را اندازه بگیرید و در صورتی که قندتان بالا بود به نفرولوژیست خود مراجعه کنید.

اگر داروهای کورتیکواسترویید (مانند پردنیزون) مصرف می کنید، سطح قند خون شما بعد از دو ماه اول پس از پیوند با کاهش دوز داروها کاهش می یابد.

اگر دیابت داشته باشید نفرولوژیست شما با درمان دارویی و رژیم غذایی که از نظر کربوهیدرات مناسب باشد به درمان دیابت شما می پردازد. ممکن است به توصیه پزشک برخی ورزش ها به شما توصیه شود.

توصیه هایی بعد از پیوند کلیه

اگر سیگار بکشید علاوه بر مضرات دیگر آن نظیر سرطان ممکن است که کلیه جدیدتان زودتر از کار بیفتد.

وزن خود را کنترل کنید. بعد از پیوند ممکن است به دلیل عوارض جانبی داروها وزنتان بالا برود. چاقی می تواند احتمال ابتلا به دیابت بعد از پیوند NODAT را افزایش دهد و خطر سکته قلبی را بیشتر می کند.

خیلی از مشکلات نظیر دیابت بعد از پیوند NODAT، فشار خون بالا، کلسترول بالا  و غیره می تواند با زندگی سلامت کنترل شود. همچنین احساس بهتری در زندگی با شما همراه خواهد بود و احساس می کنید که از نظر سلامتی بهتر شده اید.

کارهای دیگری که شما باید انجام دهید عبات است از:

– به زندگی روزانه خود مانند کار یا مدرسه بازگردید.

– فعالیت بدنی خود را با نظر پزشکتان افزایش دهید و ورزش کنید.

– رژیم غذایی مناسب داشته باشید.

– در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.

توصیه های بعد از پیوند کلیه

☑ راه های موثر برای افزایش موفقیت پیوند کلیه

برای اینکه بتوان موفقیت پیوند کلیه را بالا برد نیازمند است که مواردی را در نظر بگیریم که این موارد عبارتند از:

– به طور منظم  توسط  نفرولوژیست  ( فوق تخصص کلیه و فشار خون ) ویزیت شوید و به توصیه های پزشک خود  کاملا عمل کنید.

– داروهای ضد پس زدگی (anti-rejection) خود را هر روز به میزان تجویز شده توسط  نفرولوژیست و در زمان مناسب مصرف کنید تا از بدن شما کلیه پیوند شده را پس نزند.

– برای اطمینان از اینکه کلیه شما به درستی کار می کند، آزمایش هایی که از شما خواسته می شود را به صورت مرتب انجام دهید.

– به دنبال یک شیوه زندگی سالم  باشید مثلا رژیم غذایی مناسب با مشورت نفرولوژیست  انتخاب  کنید، ورزش کنید، سیگار نکشید و در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.