راه های درمان سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه توده جامد و کوچکی است که می‌تواند در دستگاه ادراری تشکیل شود، که در آنها، نمک و مواد معدنی موجود در ادرار تغلیظ شده و سپس تبدیل به کریستال می‌شوند. پس از چند هفته یا چند ماه، کریستال ساخته شده به سنگ تبدیل می‌شود.سنگ کلیه به اندازه یک اینچ تا چند سانتی‌متر است. سنگ کلیه کوچک (0.2 اینچ یا کمتر از 5 میلی متر) می‌تواند از طریق دستگاه ادراری با درد کم یا اندکی درد، از بدن خارج شود. اما دفع سنگ‌های بزرگ‌تر می‌تواند کاملا دردناک باشد، جریان ادرار را مسدود سازد و باعث شود خون در ادرار دیده شود و علائم دیگری نیز ممکن است داشته باشد. سنگ کلیه عمدتا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار سنگ کلیه شوند. انواع مختلفی از سنگ کلیه با علل مختلف به وجود می‌آید، و پسران بیشتر از دختران تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

سنگ کلیه بچه ها چگونه درمان میشود؟
اورولوژیست معمولا درمان سنگ کلیه را بر اساس اندازه، محل، و نوع آن تعیین می‌کند. سنگ کلیه کوچک ممکن است از طریق دستگاه ادراری بدون نیاز به درمان، دفع شود. کودکان ممکن است برای چند روز نیاز به ادرار از طریق یک صافی داشته باشند تا بتوانند سنگ کلیه را در ظرف مخصوصی جمع کنند. دکتر سنگ کلیه را به یک آزمایشگاه ارسال خواهد کرد تا بفهمد که نوع آن چیست. کودکان نیاز به نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای کمک به حرکت و دفع سنگ کلیه دارند. دکتر نیز ممکن است داروهای ضد درد را تجویز کند.

سنگ‌های بزرگتر کلیه، موجب مسدود کردن مجاری ادراری کودک و یا باعث درد شدید می‌شوند که، ممکن است به درمان فوری نیاز پیدا کنند. کودکی که تهوع داشته و آب از دست داده، ممکن است نیاز به بیمارستان رفتن و مصرف مایعات از طریق تزریق درون رگی داشته باشد. برای کمک به جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه در آینده، باید بدانید که چه چیزی باعث ایجاد سنگ کلیه در یک کودک می‌شود. با این اطلاعات، دکتر می‌تواند در عادات خوردن و نوشیدن کودک تغییراتی را توصیه کند تا به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه در آینده کمک کند.

چند نوع سنگ کلیه وجود دارد؟
چهار نوع عمده از سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ کلسیم: این نوع، رایج‌ترین شکل سنگ کلیه است، این نوع سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که کلسیم از طریق ادرار دفع شود و در ترکیب با مواد دیگر به شکل کریستال و سنگ در بیاید.
سنگ سیستین: این نوع سنگ کلیه بسیار نادر است و زمانی که سیستین بیش از حد (یک اسید آمینه) در ادرار وجود داشته باشد، تشکیل می‌شود.
سنگ اسید اوریک: زمانی تشکیل می‌شود که اسید اوریک بالایی در ادرار وجود دارد. اسید اوریک می‌تواند به خودی خود متبلور شده و یا در ترکیب با کلسیم به شکل یک سنگ در بیاید.
سنگ استروویت: همچنین به نام سنگ‌های شاخ گوزنی شناخته می‌شوند، زیرا آنها می‌توانند مانند شاخ گوزن به نظر بیایند، این نوع سنگ از یک ماده معدنی به نام استروویت ساخته شده است. سنگ استروویت تقریبا همیشه به دلیل عفونت کلیه و یا دستگاه ادراری تشکیل می‌شود. آنها در زنان شایع‌تر هستند، می‌توانند رشد کرده و بزرگ شوند، و می توانند برای کلیه نسبت به سایر سنگ‌های دیگر مضرتر باشند.
علت سنگ کلیه کودکان و نوزادان چیست؟
بیشتر بچه‌ها که دچار سنگ کلیه می‌شوند، در شرایطی به سر می‌برند که خطر این بیماری را افزایش می‌دهد. اما برخی، بدون هیچ دلیل مشخصی دچار سنگ کلیه می‌شوند. برخی از انواع سنگ کلیه در خانواده‌ها ارثی است، بنابراین داشتن خویشاوندی که سنگ کلیه داشته، می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه در فرد را افزایش دهد. کودکان و نوجوانانی که قبلا سنگ کلیه داشته‌اند، احتمال دارد که مجددا نیز دچار آن شوند.

سایر عوامل خطر آفرین دیگر عبارتند از:

کم آبی: ننوشیدن مایعات به اندازه کافی می‌تواند باعث تغلیظ ادرار شود. این اتفاق، شانس تشکیل کریستال را افزایش می‌دهد.

یک رژیم غذایی و شیوه زندگی ناسالم: نوشیدن مقدار زیادی شیرینی، مواد کافئین دار، و یا نوشیدنی‌های ورزشی و خوردن یک رژیم غذایی سرشار از سدیم (نمک) می‌تواند خطر ابتلا به سنگ‌های کلسیمی را افزایش دهد. چاقی نیز می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه در بچه‌ها را زیاد کند.

نقص در دستگاه ادراری: نقص ساختاری در دستگاه ادراری می‌تواند جریان ادرار را مسدود و ایجاد یک منطقه کند که در آن مانند یک استخر کوچک ادرار جمع می‌شود. هنگامی که جریان ادرار متوقف می‌شود، مواد کریستال تشکیل دهنده ممکن است به هم متصل شده و تشکیل سنگ دهند.

مصرف برخی از داروها: برخی داروها می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد، اگر در دوزهای بالا مصرف شود.

اختلالات متابولیک: داشتن یک اختلال متابولیکی (وجود مشکلی در بدن در تجزیه کردن و یا استفاده از مواد غذایی) می‌تواند به تغلیظ اگزالات (ماده‌ای که در بدن از برخی از مواد غذایی ساخته می‌شود) یا سیستین در ادرار منجر شود.

سیستینوری: این بیماری ژنتیکی باعث دفع بیش از حد سیستین از کلیه به ادرار شده و باعث سنگ سیستین می‌شود.

سایر مشکلات پزشکی: تعدادی از بیماری‌ها و شرایط می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد، از جمله نقرس (یک نوع ورم مفاصل)، سایر بیماری‌های کلیوی، شرایطی که تیروئید یا غدد پاراتیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و برخی از عفونت‌های دستگاه ادراری.

علائم سنگ کلیه اطفال

معمولا، سنگ کلیه تا زمانی که در اطراف کلیه شروع به حرکت کرده و یا به داخل حالب عبور کند، علائمی را ایجاد نمی‌کند. سنگ‌های کوچک ممکن است از طریق دستگاه ادراری بدون هیچ درد یا عوارضی منتقل شده و به خارج از بدن دفع شود.

سنگ‌های بزرگ، ممکن است دستگاه ادراری را مسدود و باعث بروز برخی علائم شوند، مانند:

درد شدید در پهلو و پشت
دردی که در قسمت‌های پایین شکم وجود دارد و در واقع مسیر حرکت ادرار در دستگاه ادراری است.
دردی که به صورت موج می‌آید و می‌رود.
وجود خون در ادرار (ممکن است قرمز یا قهوه‌ای باشد)، به نام هماتوری
تهوع و استفراغ
نیاز به دفع مکرر یا فوری ادرار
تب یا لرز
یک سنگ که بیش از حد بزرگ باشد می‌تواند ایجاد توده‌ای کند که باعث می‌شود که یک یا هر دو کلیه متورم شوند (این حالت به نام هیدرونفروز شناخته می‌شود). هیدرونفروز می‌تواند درد در پهلو و پشت را ایجاد کند. اگر درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب کلیه در دراز مدت شود. هرچند اغلب سنگ‌های کلیه، آسیب دائمی ایجاد نمی‌کنند.

سنگ کلیه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر کودک شما دچار علایم زیر است، در اسرع وقت به یک دکتر مراجعه کنید:

درد در پهلوها
وجود خون در ادرار
هر گونه علائم دیگری از سنگ کلیه
به یک کلینیک اورژانسی و یا بیمارستان مراجعه کنید، اگر فرزند شما دچار علایم زیر است:

درد همراه با تهوع، استفراغ، تب و لرز
مشکل در ادرار کردن
دکتر در مورد علائم شما و اینکه چه مدت از شروع آن می‌گذرد، خواهد پرسید. همچنین رژیم غذایی کودک؛ چیزهایی که ممکن است عامل بروز کم آبی شود؛ و نیز وجود هرگونه سابقه سنگ کلیه در خویشاوندان؛ و هر گونه اقدام یا بیماری که کلیه یا دستگاه ادراری را تحت تاثیر قرار می‌دهد را بررسی خواهد کرد.

دکتر یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و احتمالا آزمایش خون، آزمایش ادرار، و یا آزمایش عملکرد کلیه را برای بررسی سنگ کلیه تجویز خواهد کرد. تست‌های عکس برداری (مانند فراصوت،  اشعه ایکس، یا سی تی اسکن) اغلب استفاده می‌شود تا کلیه‌ها بهتر بررسی شوند. اگر سنگ وجود داشته باشد، آزمایشات عکس برداری می‌تواند اندازه و محل دقیق آن را نشان دهد، و کمک خواهد کرد که پزشکان در مورد بهترین روش درمانی تصمیم بگیرند.

بهترین راه درمان سنگ کلیه بچه‌ها
درمان بستگی به نوع سنگ کلیه و اندازه آن دارد. بعضی از بچه‌ها فقط نیاز به نوشیدن مقدار زیادی آب و داروهای ضد درد دارند تا سنگ کلیه دفع شود. کسانی که دارای سنگ‌های بزرگتر هستند، ممکن است به جراحی یا درمان‌های دیگر برای کمک به دفع سنگ نیاز پیدا کنند.

دارو
درمان با دارو

برای کمک به دفع یک سنگ کوچک، کودک شما باید به مقدار زیادی آب بنوشد و برای کاهش درد دارو مصرف کند. اغلب، داروهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن کافی است. اما گاهی اوقات داروهای ضد درد قویتری تجویز شده و مورد نیاز است.دکتر ممکن است از شما بخواهد ادرار فرزند خود را برای چند روز جمع آوری کنید تا سنگ کلیه دفع شده، گرفته شود. بررسی سنگ می‌تواند به دکتر در تصمیم برای اینکه آیا نیاز به درمان بیشتری است یا خیر، کمک کند.

در صورتی که سنگ کلیه دستگاه ادراری را مسدود کرده باشد و یا باعث درد شدید و یا کم شدن آب در بدن شود، ممکن است نیاز به مراجعه و بستری در بیمارستان باشد. در بیمارستان، به یک کودک ممکن است مایعات و داروهای ضد درد به شکل وریدی تزریق شود تا به درمان یا پیشگیری از سنگ کلیه و کم آبی بدن کمک شود.

سنگ‌های بزرگ به ندرت خود به خود منتقل می‌شوند. برای دفع سنگ‌های بزرگ و سنگی که در حال صدمه زدن به کلیه است، باید از پزشکان کمک بگیرید:

خارج کردن با کمک شاک ویو لیتوتریپسی. این روش درمانی از صدا و یا امواج شاک ویو برای شکستن سنگ کلیه به قطعات کوچک‌تر استفاده می‌کند که باعث می‌شود بتوان آن را از طریق ادرار دفع کرد.
حذف سنگ با کمک اوروتروسکوپیک. یک لوله کوچک با یک دوربین در انتهای آن است. در این روش، پزشکان بیمار را بیهوش می‌کنند، پس از آن، لوله‌ای از مجرای ادرار به مثانه وارد می‌شود. لوله سپس به حالب و به کلیه می‌رود تا سنگ را پیدا کند. اوروتروسکوپ دارای ابزار ویژه‌ای است که می‌تواند سنگ را از مجاری ادراری حذف کرده و یا آن را به قطعات کوچک‌تر بشکند.
نفرولیتوتومی از طریق پوست. این روش برای سنگ‌های بزرگ و یا سنگ‌هایی که در نزدیکی کلیه قرار دارند، استفاده می‌شود. پزشکان یک لوله به نام آندوسکوپ را با جراحی و از طریق یک برش کوچک، به کلیه وارد می‌کنند تا سنگ را بردارند. برای سنگ‌های بزرگ، یک پروب اولتراسونیک می‌تواند از طریق شاک ویو موجب شکستن سنگ به قطعات کوچک شود که امکان دفع آن از طریق ادرار را آسان‌تر می‌کند. اغلب افرادی که برای سنگ کلیه عمل می‌شوند، چند روز در بیمارستان بستری خواهند ماند.
در موارد نادر، یک نوع عمل جراحی باز به نام نفرولیتوتومی برای برداشتن سنگ‌های بزرگ انجام می‌شود. این عمل شامل ایجاد یک برش در پهلو برای رسیدن به کلیه است. تصاویر اشعه ایکس گرفته شده در حین این عمل به جراحان در پیدا کردن سنگ کلیه کمک می‌کند. سپس، آن را از کلیه خارج کرده و به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
مراقبت‌های دوره‌ای بعد از درمان
پزشکان بچ‌هایی که سنگ کلیه داشته‌اند را برای جلوگیری از تشکیل مجدد آن، مورد بررسی قرار می‌دهند. دکتر فرزندتان ممکن است از شما بخواهد که آزمون جمع آوری ادرار 24 ساعته را برای کودکان انجام دهید. این کار برای اندازه گیری حجم ادرار در یک دوره 24 ساعته و چک کردن مواد داخل آن است.

بسته به نوع سنگ کلیه‌ای که فرزند شما داشته، دکتر می‌تواند از روش درمانی یا تجویز داروهایی برای کاهش سطح موادی که موجب تشکیل کریستال در ادرار می‌شوند، استفاده کند.

آیا می‌توان از سنگ کلیه پیشگیری کرد؟
همیشه پیشگیری از برخی از انواع سنگ کلیه ممکن نیست. اما نوشیدن آب به اندازه کافی برای جلوگیری از کم آبی بدن مهم است. رنگ ادرار که همیشه تقریبا روشن باشد، نشانه آن است که فرد مایعات به اندازه کافی مصرف کرده است. کاهش مصرف نمک و غذاهای شور نیز به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک می‌کند.

برای کمک به جلوگیری از سنگ جدید، همه بچه‌هایی که سنگ کلیه داشته‌اند، باید:

نوشیدن مقدار زیادی مایعات در طول روز. این به معنی 3 فنجان در روز (برای نوزادان) الی 8 لیوان (برای نوجوانان) باشد. از دکتر خود در مورد اینکه فرزند شما چقدر باید آب بنوشد، سوال کنید.
محدود کردن مصرف نمک و پروتئین در رژیم غذایی خود
نوشابه، یا نوشیدنی‌های ورزشی مصرف نکنید
اگر تغییرات در رژیم غذایی از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری نمی‌کند، داروهایی در دسترس هستند که برای کاهش سطح موادی که موجب تشکیل کریستال در ادرار می‌شوند، مفید می‌باشند.

نوشیدن مایع به اندازه کافی، که به طور عمده آب است، مهم‌ترین تغییر در شیوه زندگی می‌باشد که می‌تواند موجب جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه در نوزاد و یا کودک شما شود. مطالعات نشان داده‌اند که داشتن اضافه وزن خطر ابتلای یک کودک به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

آیا نوع سنگ کلیه بر رژیم غذایی یک کودک تاثیر می‌گذارد؟
بله. از کودکی که اخیرا سنگ کلیه داشته، بپرسید چه نوعی بوده است. و بر اساس نوع سنگ کلیه، تغییر در مقدار سدیم، پروتئین حیوانی، کلسیم و اگزالات مصرفی، ممکن است به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کند.