علایم بیماری کبد چیست ؟

بد بزرگترین عضو داخلی بدن به شمار می رود.این عضو به ذخیره انرژی و حذف سموم کمک میکند .کبدهمچنین نقش مهمی در فرآیند گوارش و دستگاه هاضمه و متابولیسم مواد غذایی به عهده دارد، کمک می کند که ریزمغذی های حیاتی به اشکال و انواع قابل استفاده برای بدن تبدیل شوند و بیش از 500 عمل مختلف را انجام می دهد.

انباشته شدن چربی در سلول های کبدی می تواند به التهاب این سلول ها منجر شود. در صورت بروز اختلال در آن، چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب می شود.

کبد طبیعی حاوی حدود پنج گرم چربی در 100 گرم وزن خود می باشد. هر گاه مقدار چربی بیش از پنج درصد وزن آن افزایش یابد به این حالت «کبد چرب» گفته می شود.

کبد قادر به تولید مجدد خود می باشد. وجود 20- 10 درصد از کل کبد برای ادامه ی حیات کافی است؛ ولی با خارج کردن آن از بدن، مرگ در عرض24 ساعت اتفاق می افتد. 

کبد صفرا تولید می کند، نمک های صفراوی برای هضم و جذب چربی و ویتامین های محلول در چربی استفاده می شوند و بیلی روبین محصول نهایی انهدام گلبول های قرمز، در کبد ترکیب شده و از طریق صفرا دفع می شود.

نشانه های بیماری کبد 

بیماری کبد چرب، معمولا علامت خاصی ندارد و به دنبال انجام آزمایشات دوره ای، اختلال در آنزیم های آن مشخص می شود و یا این که در زمان انجام سونوگرافی به علل دیگر، ابتلا به کبد چرب نیز تشخیص داده می شود.در برخی موارد این بیماری کاهش ذخیره گلبول های قرمز در خون فرد مبتلا به ناراحتی کبدی موجب خستگی و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم می شود. رسوب چربی در کبد می تواند سبب ضعف، بی اشتهایی، تهوع، احساس ناخوشی در شکم و بزرگی کبد شود.علائمی چون زرد شدن رنگ پوست، ناخن ها و چشم ها می تواند نشانه یک مشکل کبدی باشد. کاهش وزن ناگهانی ،خونریزی بینی و لثه ها وحالت تهوع، استفراغ می تواند علامت دیگر عملکرد نامناسب کبد باشد.مشکلات کبدی شامل طیف وسیعی از بیماری ها و نارسایی هایی هستند که به بافت کبد یا عملکرد آن آسیب می رسانند و عمدتا نیز بافت کبد در تماس با یک ویروس ممکن است ملتهب شود. مهم ترین عواملی که موجب بروز بیماری ها و ناراحتی های کبدی می شوند شامل ویروس های هپاتیت A، B و C، مصرف الکل و استفاده زیاد از داروهای مسکن هستند.اگر کبد آسیب شدید ببیند، بدن به جای رد کردن خون از کبد، دوباره خون را به این عضو بازمی گرداند و این امر باعث می شود که خون در مری و مجاری گوارشی وارد شود و در نتیجه مدفوع یا استفراغ بیمار خونی می شود.

 درمان کبد چرب:

 1-درمان در طب نوین :در طب نوین درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد، ولی شما با کنترل بیماری های زمینه ای از قبیل کاهش وزن، چربی های خون، دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (نظر پزشک معالج ) می توانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمایید.

 2- درمان وپیشگیری در طب سنتی :در طب سنتی با استفاده از خواص بعضی گیاهان و عصاره گیری از انها میتوان ترکیباتی بدست آورد که بوسیله آنها براحتی و با موفقیت کامل کبد چرب درمان میشود، 

عوامل مهم در بیماری کبد چرب

چاقی و اختلال در چربی های خون، بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، بدغذایی و سوء تغذیه، مصرف برخی از داروهای کورتون دار مثل پردنیزولون، داروهای ضد تشنج مانند اسیدوالپروئیک و مصرف بی رویه هورمون ها از جمله علل ابتلا به بیماری کبد چرب هستند.

 آیا کبد چرب بیماری خطرناکی است؟

در اکثر موارد این بیماری خطرناک نیست. در صورت درمان نشدن به موقع در درازمدت مقادیر زیادی چربی در کبد رسوب می کند و موجب بروز التهاب کبدی می شود. این بیماری ممکن است موجب ابتلا به سیروز در کبد شود .

 علل متفرقه ابتلا به کبد چرب

باید توجه داشت که مسمومیت با برخی سموم و حلال ها می تواند به بروز کبد چرب به شکل خطرناک منجر شود. مصرف خوراکی برخی داروها مثل تتراسیکلین، اسیدوالپروئیک و آمیودارون و مواد کورتون دار از علل کبد چرب هستند.

 رژیم غذایی و چند دستور بهداشتی

ورزش و حفظ تناسب عمومی بدن و حفظ وزن در حد مطلوب بسیار حائز اهمیت است. چربی های اشباع شده را از رژیم غذایی حذف واز مصرف شیر و ماست پرچرب خودداری کنید و به جای مصرف کره و روغن حیوانی از مارگارین یا روغن های مایع با چربی های اشباع نشده بهره ببرید و در پختن غذا از حداقل مقدار روغن استفاده کنید.

مصرف جگر، مغز، قلوه و کله پاچه، شیرینی جات و تنقلات ممنوع است. میوه جات و سبزیجات بیشتری مصرف کنید. به سالاد خود سس اضافه نکنید. آبلیمو چاشنی مناسبی برای سس است. مصرف گوشت ماهی و مرغ از گوشت قرمز بهتر است.

 انواع بیماری کبدی

انواع بسیاری از بیماری های کبدی وجود دارد. ویروس ها شامل  هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C است.  بیماری کبد می تواند ناشی از مواد مخدر، سموم و یا نوشیدن  بیش از حد الکل باشد. اگر  کبد به دلیل بیماری زخم شود، آن را سیروز مینامند. یرقان یا زردی پوست، می تواند یکی از نشانه های بیماری کبدی باشد.سرطان می تواند بر کبد تاثیر  بگذارد.

نشانه ها و عوامل بیماری سیروز کبدی

بیماری مزمن کبدی است که به دلیل افزایش بافت فیبری، ساختمان طبیعی آن نابود می شود و می تواند در نتیجه ی ابتلا به بیماری های کبدی مثل هپاتیتB ، بیماری کبد الکلی (بیماری ناشی از مصرف زیاد الکل) و بیماری های خود ایمنی باشد.

سیروز، تظاهرات بالینی متعددی دارد که عبارت اند از:

– سوء تغذیه

– جمع شدن آب در شکم (آسیت)

– آنسفالوپاتی کبدی

– تغییرات قند خون و…

تغذیه درمانی صحیح می تواند در کاهش بروز عوارض موثر باشد، ولی دریافت کافی مواد مغذی به دلیل بی اشتهایی، تهوع و فقدان حس چشایی مشکل است.

تعداد وعده های غذایی بیشتر و کوچک تر، بهتر از 3 وعده غذایی تحمل می شوند. مکمل های مایع خوراکی نیز باید دریافت گردد و تغذیه ی اضافی هم در بیماران مبتلا به سوء تغذیه و هم چنین در افرادی که در معرض خطر عوارض کشنده ی بیماری هستند، در نظر گرفته شود.

آنجه که درباره ورم کبد باید بدانید!!

از نشانه‌های کبد ملتهب

کبد ملتهب تنها با بزرگ شدن اندازه کبد ارتباط ندارد و به عبور این اندام از محدودیت های خود اشاره دارد که می تواند عوارض بسیاری در پی داشته باشد.کبد اندامی است که وظیفه سمزدایی بدن ما را بر عهده دارد و سمومی که خود بدن توانایی رسیدگی و پردازش آنها را ندارد از بین می برد.کبد ملتهب یا التهاب کبد (Hepatomegaly) زمانی رخ می دهد که اندازه کبد بزرگ شده است. این شرایط با طیف گسترده ای از علائم همراه است. امروزه، التهاب کبد به یک بیماری شایع تبدیل شده است.

حقایق جالب درباره کبد

حقایق جالب درباره کبد

⇐ در هر جانور مهره دار یک کبد وجود دارد (مهره داران به جانوران دارای ستون فقرات گفته می شود). هنوز جایگزین مصنوعی به جای کبد درست نشده.

⇐ کبد علاوه بر این که در مقابل هر گونه ماده مضری که ممکن است از طریق خوردن و یا به هر صورت دیگر وارد بدنمان شود از ما محافظت می کند، خون مان را از مواد شیمیایی مضری که خود بدن تولید می کند پاک می کند. این مواد شیمیایی سپس یا به صورت صفرا (که به جذب چربی هم کمک می کند) به روده ها می روند و بدن را به صورت مدفوع ترک می کنند و یا از کلیه ها عبور می کنند، تصفیه می شوند و به ادرار می روند.

⇐ صفرا که به وسیله کبد درست می شود، به مدفوع رنگ قهوه ای می دهد.

⇐ بیلی روبین ماده زرد مایل به قهوه ای است که در صفرا یافت می شود. بیلی روبین زمانی تولید می شود که کبد گلبول های قرمز قدیمی را تجزیه می کند. کلیه ها نیز آن را تصفیه می کنند و وارد ادرار می شود. بیلی روبین به ادرار رنگ زرد می دهد.

⇐ کبد دارای توانایی شگفت انگیزی است. کبد تنها اندامی است که می تواند به طور دایم خودش را بازسازی کند. به همین خاطر است که پیوند کبد امکان پذیر است. هنگامی که بخشی از کبد پیوند زده می شود، کبد اهدا کننده خودش را بازسازی می کند و به اندازه اصلی اش برمی گردد در حالی که بخشی از کبد که پیوند زده شده نیز رشد می کند تا به اندازه ای که برای گیرنده مناسب است برسد. البته در عین برخورداری از این توانایی کبد اندام بسیار آسیب پذیری هم هست.

⇐ کبد قند اضافی ای که می خوریم یا در خون مان وجود دارد را در قالب یک ماده شیمیایی به نام گلیکوژن انبار می کند. گلیکوژن نزدیک به 6 برابر وزنش آب جذب می کند، بنابراین کبد ما برای ذخیره آب هم مهم است. وقتی بدن به قند بیشتری نیاز دارد (مانند زمان بین وعده های غذایی)، کبد گلیکوژن را به گلوکز تجزیه می کند که بقیه بدن مان به عنوان سوخت از آن استفاده می کند. کبد این کار را برای بقیه بدن انجام می دهد، چراکه خودش نمی تواند از گلوکز برای کسب انرژی استفاده کند.

⇐ کبد همچنین هنگامی که بریدگی داریم به کمک مان می آید. کبد مواد شیمیایی، آنزیم ها و عوامل دیگری را می سازد که خون مان برای لخته شدن مورد استفاده قرار می دهد. اگر کبد ما بیمار باشد، این مواد بسیار مهم را نمی سازد و به راحتی خونریزی می کنیم.

⇐ کبد تقریباً هر دارویی که می گیریم (مانند تایلنول) را پردازش می کند. بدن ما نمی تواند از داروهایی که به طور عادی می گیریم استفاده کند بنابراین کبد آنها را به شکلی در می آورد که بدن بتواند مورد استفاده قرار دهد.

⇐ کبد ما کلسترول می سازد. برخی از افراد فکر می کنند کلسترول چیز بدی است اما کلسترول برای ساخت سلول ها و ساخت مواد شیمیایی خاصی به نام هورمون ها مهم است. هورمون ها مثل پیام رسان هایی در بدن ما هستند و بدون آنها بخش های مختلف بدن قادر نخواهند بود خیلی خوب با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

⇐ عوامل زیادی می توانند باعث بیمار شدن کبد شوند، از جمله آنها ویروس (به عنوان مثال هپاتیت B)، مواد اعتیادآور (الکل مثال خوبی است) و سموم اند. یک نشانه مشخص که نشان می دهد کبد بیمار است این است که رنگ چشم ها و پوست زرد می شود.

⇐ کبد بزرگ ترین اندام داخلی و پیچیده ترین اندام سوخت و ساز بدن انسان است.

⇐ همیشه و در همه مواقع کبد حاوی حدود 10 درصد از خون بدن ما است و در هر دقیقه حدود 1.4 لیتر خون را پمپ می کند.*

⇐ دکتر توماس E. استارزل اولین پیوند کبد انسان را در سال 1963 در دانشکده پزشکی دانشگاه کلرادو انجام داد؛ اما نبود داروهای مؤثر سرکوب کننده سیستم ایمنی میزان موفقیت این عمل را محدود کرد. چهار سال بعد، دسترسی به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مؤثرتر به دکتر استارزل کمک کرد نخستین پیوند موفق کبد را انجام دهد.

 

ساختار کلیه

در بدن هر انسان سالم دو عدد کلیه وجود دارد که در سطح پشتی شکم، طرفین ستون مهره ها قرار گرفته اند. قسمت فوقانی کلیه ها تا محاذات دنده‌ی ۱۲ و قسمت تحتانی آن تا سومین مهره‌ی کمری امتداد دارد.

کلیه راست به علت قرارگیری کبد کمی پایین تر از کلیه سمت چپ می باشد.

اندازه کلیه ها معادل مشت بسته هر فرد می باشد. وزن تقریبی آنها در مردان ۱۲۵ الی ۱۷۰گرم و در زنان ۱۱۵ الی ۱۵۵گرم تخمین زده می شود.

 ضخامت کلیه‌ها : حدود ۲٫۵ الی ۳ سانتی متر

 طول کلیه ها: ۱۱ الی ۱۲ سانتی متر

عرض کلیه ها:  ۵ الی ۵٫۷ سانتی متر

وظایف کلیه ها در بدن:

کلیه ها با تولید ادارد در دفع مواد زاید، تعادل الکترولیتی، تنظیم هورمونی ، تنظیم فشار خون و هوموستازگلوکز نقش دارند.

زمانی که یک برش طولی به کلیه ها بزنیم، ساختار درونی آن ها را این گونه می توان توصیف کرد:

کپسول کلیه

کپسول کلیه پرده ای شفاف از جنس بافت پیوندی رشته ای است که دور هر کلیه قرار گرفته است و آن ها را نفوذ میکروب ها حفظ می کند.

بخش قشری کلیه

به قسمتی از کلیه که بین کپسول و بخش مرکزی کلیه قرار گرفته است، بخش قشری کلیه می گویند. در این بخش نفرون ها قرار گرفته اند.

بخش مرکزی کلیه:

بخش مرکزی کلیه نمایی هرمی شکل دارد که قاعده  هر هرم به سمت بخش قشری قرار گرفته است و راس آن به سمت لگنچه می باشد. در بین دو هرم انشعاباتی از بخش قشری قرار دارند که ستون های کلیه نامیده می شوند.

لگنچه

بعد از قسمت مرکزی کلیه بخشی قیفی شکل به نام لگنچه قرار دارد که ادرار تولید شده را در خود جمع کرده تا از راه میزنای به مثانه منتقل کند.

نفرون کلیه چیست؟

به ساختار عملکردی کلیه ها نفرون می گویند. هر کلیه از ۱ میلیون نفرون تشکیل شده است و مسئول تولید ادرار می باشند.

ساختار نفرون :

هر نفرون از ۴ بخش تشکیل شده است که عبارتند از:

کپسول بومن

لوله پیچیده نزدیک

قوس هنله

لوله پیچیده دور

کپسول بومن

بخش ابتدایی هر نفرون است.

ظاهری قیف مانند دارد.

در بخش قشری کلیه قرار گرفته است.

درون آن شبکه مویرگی گلومرول وجود دارد.

عمل تراوش ادرار را انجام می دهد.

وظیفه کپسول بومن:

سرخرگ کلیوی خون حاوی اکسیژن، نیتروژن و مواد غذایی را از طریق ناف کلیه وارد می کند. این خون توسط سرخرگ ستون های کلیوی وارد بخش قشری شده و از طریق سرخرگ آوران به شبکه مویرگی گلومرول در کپسول بومن می رسد. کپسول بومن با فرآیند تراوش مواد موجود در خون را فیلتر می کند. در کپسول بومن هیچ انتخابی بر روی مواد مفید یا دفعی صورت نمی گیرد و مولکول ها تنها بر اساس اندازه اجازه ورود به کپسول بومن را پیدا می کنند.

لوله پیچیده نزدیکدر بخش قشری کلیه قرار دارد.دارای شبکه دوم مویرگی است که از ادامه شبکه مویرگی گلومرول منشاء می گیرد.

وظیفه لوله پیچیده نزدیک:

بازجذب مواد از لوله پیچیده نزدیک شروع می شود. موادی که در این بخش بازجذب می شوند عبارتند از:

قند های ساده و آمینو اسیدها به صورت فعال

آب به صورت غیر فعال

NaCl به صورت فعال

بیکربنات به صورت غیرفعال

ترشح مواد زائد مثل کراتنین و یون هیدروژن

قوس هنله

U شکل است.

در بخش قشری و هرم های بخش مرکزی قرار گرفته اند.

دارای شبکه دوم مویرگی است.

وظیفه قوس هنله:

قوس هنله نیز در بازجذب مواد نقش دارد.

بازجذب غیرفعال آب در شاخه پایین روی قوی هنله

بازجذب NaCl در شاخه بالاروی قوس هنله

لوله پیچیده دور

در بخش قشری کلیه قرار دارد.

از طریق یک لوله رابط به مجرای جمع کننده ادرار ختم می شود.

دارای شبکه دوم مویرگی است.

وظیفه لوله پیچیده دور:

بازجذب فعال NaCl

بازجذب فعال بیکربنات

ترشح مواد زائد مثل کراتنین و یون هیدروژن

مجرای جمع کننده ادرار:

انتهای هر نفرون به مجرای جمع کننده ادرار می رسد که بین چند نفرون مشترک است. این مجرا ادرار ساخته شده در نفرون ها را به لگنچه می رساند تا در نهایت توسط دو میزنای کلیه ها را ترک و به مثانه برود.

علاوه بر این لوله جمع کننده ادرار در بازجذب غیرفعال آب و اوره نیز نقش دارد.

شکل زیر تراوش و بازجذب مواد را در قسمت های مختلف نفرون نشان می دهد.

 

کبد چیست ؟

جِگَر یا کَبِد (به انگلیسی: Liver) بزرگترین غده در بدن است که در فعالیت‌های سوخت‌وساز بدن مانند گوارش نقش دارد.

تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاهرگی به نام ورید بابی جمع‌آوری شده و وارد جگر می‌شود و تمام مواد جذب شده از لولهٔ گوارشی از جگر عبور می‌کنند. از دیگر کارهای جگر به دام انداختن سموم و تصفیهٔ آن‌ها با تبدیل کردنشان به مواد بی‌ضرر است. همچنین، این جگر است که متابولیسم داروها را در بدن بر عهده دارد. شرکت در خون‌سازی (در دورهٔ پیش از تولد) و مقاومت در برابر عفونت‌ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیرهٔ آهن و… از دیگر فعالیت‌های کبد استپروتئین‌های خونی در جگر ساخته می‌شوند. سلول‌های کبدی پروتئین‌های مختلفی را به‌طور دائمی می‌سازند از جمله آلبومین، پروترومبین، فیبرینوژن، لیپو پروتئین‌ها و هپارین.سلول‌های کبدی مواد مختلفی از جمله تری گلیسریدها، گلیکوژن و ویتامین‌ها را ذخیره می‌کنند.جگر به عنوان یک سیستم بافری مهم برای گلوکز خون عمل می‌کند به این معنی که هنگامی که گلوکز خون بعد از صرف یک وعده غذا تا غلظت زیادی بالا می‌رود میزان ترشح انسولین نیز افزایش می‌یابد و در حدود دو سوم گلوکز جذب شده از روده بلافاصله به گلیکوژن تبدیل شده و در جگر ذخیره می‌شود. در طی ساعت‌های بعد که غلظت گلوکز خون، و نیز انسولین کاهش می‌یابد، جگر گلیکوژن را تجزیه و به گلوکز تبدیل می‌کند.این تنظیم در بیماران با اختلالات کبدی تقریباً غیرممکن است.

کالبدشناسی

جگر عضو قهوه‌ای مایل به قرمز با چهار لب نابرابر از نظر شکل و اندازه است. وزن طبیعی جگر انسان ۱٫۶۶–۱٫۴۴ کیلوگرم (۳٫۷–۳٫۲ پوند) بوده،و اندامی صاف، صورتی-قهوه‌ای و مثلثی شکل می‌باشد. جگر بزرگترین اندام داخلی (پوست بزرگترین اندام کلی است) و بزرگترین غده در بدن انسان است. محل این اندام در یک چهارم بالایی حفره شکمی بوده، و درست زیر دیافراگم قرار دارد. جگر در سمت راست معده بوده و روی کیسه صفرا قرار دارد. دو رگ خونی به آن متصل شده‌است، یکی از آن‌ها شریان کبدی و دیگری سیاهرگ باب نام دارد. شریان کبدی خون آئورتی را حمل می‌کند، در حالی که سیاهرگ باب خون شامل مواد مغذی هضم شده از گوارش و همچنین طحال و لوزالمعده را حمل می‌کند. این رگ‌های خونی به مویرگ‌ها تقسیم شده، و خون را به لب‌ها هدایت می‌کنند. هر لب از میلیون‌ها یاختهٔ کبدی تشکیل شده که اساس یاخته‌های متابولیکی هستند. لب‌ها واحدهای عملکردی کبد هستند.

انواع سلول

دو نوع عمده از سلول‌های عمومی در لب‌های جگر وجود دارد؛ سلول‌های نرماکنه و سفتاکنه. ۸۰٪ حجم جگر را سلول‌های نرماکنه تشکیل داده و هپاتوسیت نامیده می‌شوند. سلول‌های سفتاکنه ۴۰٪ از تعداد کل سلول‌های جگر را تشکیل می‌دهند اما تنها ۶٫۵٪ حجم جگر را شامل می‌شوند. سلول‌های آندوتلیال سینوسی کبدی، سلول‌های کوپفر و سلول‌های ستاره‌ای کبدی تعدادی از سلول‌های سفتاکنه سینوس کبد هستند.

جریان خون

جگر دارای دو جریان خون از سیاهرگ باب و شریان کبدی می‌باشد. حدود ۷۵٪ از جریان خون جگر، توسط سیاهرگ باب از خون وریدی طحال، دستگاه گوارش و اندام‌های مرتبط با آن تأمین می‌شود. شریان کبدی باقی‌مانده جریان خون جگر را تأمین می‌کند. اکسیژن از هر دو منبع تأمین می‌شود؛ تقریباً نصف اکسیژن کبد توسط سیاهرگ باب و نصف آن توسط شریان کبدی تهیه می‌شود.خون در سینوس‌های کبدی جریان یافته و داخل ورید مرکزی هر لب تخلیه می‌شود. وریدهای مرکزی با ورید کبدی که کبد را ترک می‌کند یکی می‌شوند.

جریان صفراوی

درخت صفراوی

اصطلاح درخت صفراوی از شاخه‌های بلند مجاری صفراوی گرفته شده‌است. صفرای تولید شده در جگر در کانال‌های صفراوی که با مجاری صفراوی ادغام شده، جمع می‌شوند. درون جگر، این مجاری، مجاری صفراوی داخل کبدی نامیده می‌شوند (درون کبد)، و هنگامی که خارج می‌شوند آن‌ها را خارج کبدی (بیرون از کبد) می‌نامند. مجاری داخل کبدی در نهایت به مجاری کبدی چپ و راست تخلیه می‌شوند و با ادغام خود مجرای مشترک کبدی را می‌سازند. مجرای سیستیک کیسه صفرا با مجرای مشترک کبدی متصل شده و مجرای مشترک صفرا را تشکیل می‌دهند.صفرا توسط مجرای مشترک صفرا مستقیماً وارد دوازدهه می‌شود، یا توسط مجرای سیستیک موقتاً در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. مجرای مشترک صفرا و مجرای پانکراس با یکدیگر در آمپول واتر وارد بخش دوم دوازدهه می‌شوند.

جگر انسان

اگر سطح جداری را مشاهده کنید، جگر انسان به‌طور معمول به دو لب تقسیم می‌شود (چپ و راست)؛ اما اگر سطح احشایی را مشاهده کنید کبد به چهار لب به علاوه لب دمی و چهارگوش تقسیم می‌شود. نشانه‌های کالبدشناسی دیگری نیز وجود دارد، از جمله لیگامان وریدی (لیگامان آرانشیو) و لیگامان دایره‌ای (لیگامان ترس) که بعداً در سمت چپ کبد به دو بخش تقسیم می‌شوند. لیگامان داسی (لیگامان فلسی فرم) در جلوی جگر (سمت قدامی) قابل مشاهده است. این لیگامان جگر را به دو لب چپ و راست تقسیم می‌کند.

بخش‌های کالبدشناسی

جگر در طبقه‌بندی Couinaud کالبدشناسی کبد، به هشت بخش عملکردی مستقل تقسیم می‌شود

دیگر حیوانات

جگر در تمام مهره‌داران وجود دارد، و به‌طور معمول بزرگترین اندام (داخلی) می‌باشد. شکل آن در گونه‌های مختلف متفاوت است، و به دلیل شکل بزرگش و ترتیب قرارگیری اندام‌های اطراف آن قابل تشخیص است. با این حال، در بیشتر گونه‌ها جگر به دو لب چپ و راست تقسیم می‌شود؛ استثنا در این قاعده کلی مارها هستند، که به دلیل ضرورت شکل بدن جگر آن‌ها به شکل سیگار برگ وجود دارد. ساختار داخلی جگر آن کاملاً شبیه همه مهره‌داران است.این اندام گاهی اوقات به‌عنوان جگر مرتبط با دستگاه گوارش طنابداران اولیه مثل نیزک یافت می‌شود. هرچند، این اندام یک غده ترشحی است، نه یک اندام متابولیکی، و چگونگی هم‌ساخت‌شناسی واقعی آن با کبد مهره‌داران مشخص نیست.

فیزیولوژی

عملکردهای مختلفی از جگر توسط سلول‌های کبدی یا هپاتوسیت‌ها انجام می‌شود. در حال حاضر، هیچ اندام مصنوعی یا دستگاهی که توانایی تقلید تمام عملکردهای جگر را داشته باشد وجود ندارد. در درمان تجربی نارسایی کبد بعضی از عملکردها را می‌توان با دیالیز کبد مشابه‌سازی کرد. تصور می‌شود که جگر مسئول ۵۰۰ عملکرد جداگانه در ترکیب با دیگر سیستم‌ها و اندام‌ها می‌باشد.

جگر نقش‌های متعددی در متابولیزم کربوهیدارت‌ها دارد

نوگلوکززایی (سنتز گلوکز از اسید آمینه‌ها، لاکتات یا گلیسرول)

گلیکوژنولیز (شکستن گلیکوژن به گلوکز)

گلیکوژنز (تشکیل گلیکوژن از گلوکز)(بافت‌های ماهیچه‌ای نیز می‌توانند این کار را انجام دهند)

جگر مسئول اصلی متابولیزم پروتئین‌ها، سنتز و همچنین تخریب آن‌ها می‌باشد.

جگر چندین نقش متعدد در متابولیزم لیپیدها دارد:

سنتز کلسترول

لیپوژنزیس، تولیدات تری‌گلیسیریدها (چربی‌ها)

بخش عمده‌ای از لیپوپروتئین‌ها در جگر سنتز می‌شوند.

جگر فاکتورهای انعقادی I (فیبرینوژن)، II (پروترومبین)، V، VII، IX، X و XI، همچنین پروتئین سی، پروتئین اس و آنتی‌ترومبین را تولید می‌کند.

در سه‌ماهه اول زندگی جنین، جگر اصلی‌ترین محل برای تولید گلبول قرمز می‌باشد. در هفته ۳۲ باروری، مغز استخوان تقریباً به‌طور کامل این وظیفه را به عهده می‌گیرد.

جگر صفرا (مایع زرد رنگ) را تولید و دفع می‌کند، صفرا برای امولسیون چربی‌ها مورد نیاز بوده و به‌جذب ویتامین کا کمک می‌کند. مقداری از صفرا مستقیماً وارد دوازدهه می‌شود و مقداری از آن در کیسه صفرا ذخیره می‌شود.جگر همچنین فاکتور رشد شبه انسولین ۱ را تولید می‌کند، هورمون پروتئینی پلی‌پپتیدی که نقش مهمی در رشد کودکان و تداوم آنابولیسم در بزرگسالان دارد.جگر محل عمده تولید ترومبوپپتین می‌باشد. ترومبوپپتین یک هورمون گلیکوپروتئین می‌باشد که تولید پلاکت‌ها توسط مغز استخوان را تنظیم می‌کند.

تفکیک

شکستن انسولین و دیگر هورمون‌ها

گلوکورینه کردن بیلی‌روبین، باعث تسهیل دفع صفرا می‌شود.

جگر مواد سمی را تجزیه یا تغییر می‌دهد (به عنوان مثال با متیلاسیون) و بیشتر داروها در فرایند متابولیزم دارو تولید می‌شود.

کبد آمونیاک را به اوره تبدیل می‌کند (چرخه اوره).

سایر عملکردها

جگر محل ذخیره‌ی بسیاری از مواد از جمله گلوکز (به شکل گلیکوژن)، ویتامین آ (ذخیره ۲–۱ سال)، ویتامین د (ذخیره ۴–۱ ماه)، ویتامین ب ۱۲ (ذخیره ۳–۱ سال)، ویتامین کا، آهن، و مس می‌باشد.

جگر مسئول اثرات ایمونولوژیکی می‌باشد - سیستم فاگوسیتی تک هسته‌ای (ام پی اس) جگر شامل بسیاری از سلول‌های ایمونولوژیکی فعال است، همچنین به عنوان «غربال» برای آنتی‌ژن‌های حمل شده توسط سیستم باب عمل می‌کند.کبد، آلبومین، عمده‌ترین ماده اسمولاریته پلاسمای خون را تولید می‌کند.جگر آنژینوتانسینوژن را سنتز می‌کند، هورمون مسئول بالا بردن فشار خون، که توسط رنین فعال می‌شود، زمانی که کلیه احساس کند فشار خون پایین است رنین را آزاد می‌کند.جگر به‌عنوان مخزن خون نیز عمل می‌کند، یک اندام قابل بسط می‌باشد. مقدار زیادی از خون می‌تواند در رگ‌های خونی ذخیره شود، این مقدار حجم نرمال خون در وریدهای کبدی می‌باشد و در سینوس‌های کبدی در حدود ۴۵۰ میلی لیتر می‌باشد. در طول نارسایی قلبی با احتقان محیطی، جگر گسترش می‌یابد، و گاهی اوقات ۰٫۵ تا ۱ لیتر از خون اضافی به علت فشار بالا در دهلیز راست که باعث بازگشت فشار در کبد می‌شود در وریدهای کبدی و سینوس‌ها ذخیره می‌شود.

ارتباط با پزشکی و داروشناسی

ظرفیت اکسیداتیو جگر با افزایش سن کاهش می‌یابد بنابراین هر دارویی که به اکسیداسیون نیاز داشته باشد (مثلاً بنزودیازپین) احتمال زیاد دارد که به سطوح سمیت برسد. هرچند، داروهایی با نیمه‌عمر کوتاه، از جمله لورازپام و زازپام در بیشتر مواردی که بنزودیازپین در طب سالمندان مورد نیاز است، ترجیح داده می‌شوند.

بیماری‌های جگر

یرقان

سیروز کبد

درد و احساس سنگینی سمت راست شکم

تورم پاها

بزرگی جگر و طحال

تومور لب چپ کبد

جگر تقریباً از هر اندامی در بدن حمایت می‌کند و برای بقا حیاتی است. به‌دلیل محل استراتژیک و عملکردهای چندبعدی خود جگر نیز مستعد بسیاری از بیماری‌ها می‌باشد

عمومی‌ترین بیماری‌ها شامل: عفونت‌هایی از جمله هپاتیت‌های آ، ب، سی، دی، ای، آسیب‌های ناشی از نوشیدنی‌های الکلی، کبد چرب، سیروز، سرطان، آسیب‌های دارویی (به خصوص توسط استامینوفن (پاراستامول) و داروهای ضد سرطانی).بسیاری از بیماری‌های کبدی با یرقان ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در سیستم همراه است. بیلی‌روبین نتیجه فروپاشی هموگلوبین گلبول‌های قرمز خون می‌باشد؛ به‌طور معمول، جگر بیلی روبین را از خون خارج کرده و از طریق صفرا دفع می‌کند.بسیاری از بیماری‌های کبدی در کودکان نیز وجود دارد، از جمله انسداد مجاری صفراوی، کمبود آلفا-۱ آنتی‌تریپسین، سندرم آلاژیل، کلستاز داخل کبدی خانوادگی پیشرونده و هیستوسیتوز سلول لانگرهانس.

بیماری‌هایی که با عملکرد جگر تداخل دارند اختلالاتی را در فرایندهای آن ایجاد خواهند کرد. هرچند، جگر ظرفیت بالایی برای بازسازی و ذخیره‌سازی دارد. در بیشتر موارد، جگر تنها علائم را بعد از آسیب گسترده نشان می‌دهد.بیماری‌های جگر با آزمون عملکرد کبد تشخیص داده می‌شوند، به‌عنوان مثال، توسط تولید پروتئین فاز حاد.همچنین بیماری‌های دیگری نیز هستند که به‌طور مستقیم بیماری جگر شناخته نمی‌شوند ولی ممکن است موجب اختلال در عملکرد جگر شوند، به عنوان مثال عامل دیفتری در گلو رشد می‌کند و توکسین آن بر جگر و کلیه و اعصاب و قلب اثر می‌کند. همچنین یکی از علل مرگ بیماری مالاریا نارسایی جگر و کلیه است.

بازسازی و پیوند

بعد از برش لب چپ جگر

جگر تنها اندام داخلی بدن انسان است که توانایی باززایی طبیعی بافت‌های از دست رفته را دارد؛ کمتر از ۲۵٪ جگر می‌تواند به‌تمام جگر احیا شود.باززایی بسیار سریع است. جگر طی یک تا دو هفته بعد از از دست دادن بیش از ۵۰٪ حجم خود به اندازه طبیعی خود باز خواهد گشت.این عمل دلیل عمده‌ی بازگشت هپاتوسیت‌ها به چرخه یاخته‌ای است. هپاتوسیت‌ها از فاز جی صفر خاموش به فاز جی ۱ رفته و تحت میتوز قرار می‌گیرند. این فرایند توسط گیرنده پی ۷۵ فعال می‌شود.

سه پیوند اولیه‌ی جگر انسان توسط توماس استارزل در سال ۱۹۶۳ در ایالات متحده انجام شد.در سال ۱۹۶۸، روی کالن در کمبریج انگلستان اولین پیوند جگر را در بریتانیای کبیر انجام دادپیوند کبد تنها گزینه برای افرادی است که مبتلا به نارسایی غیرقابل بازگشت کبدی هستند. بیشتر پیوندهای انجام شده برای بیماری‌های مزمن باعث سیروز می‌شوند، از جمله هپاتیت سی مزمن، الکلیسم، هپاتیت‌های خودایمن و بسیاری دیگر از بیماری‌ها. پیوندهای جگر انجام شده برای نارسایی حاد کبد که در آن نارسایی در طول چند روز هفته رخ می‌دهد کمتر شایع است.

قطب‌های پیوند جگر ایران

شیراز

کرمان

مشهد

تهران

در این چهار شهر یعنی شیراز، کرمان و مشهد، تهران که به عنوان چهار قطب پزشکی کشور نیز مطرح هستند پیوند جگر انجام می‌پذیرد.

اندام‌زایی

منشأ جگر قرارگیری آن در بخش شکمی اندوردم فورگات (اندودرم یکی از ۳ لایه سلولی جوانه جنینی می‌باشد) و مجاور مزانشیم دیواره ترنسورسوم می‌باشد. در رویان انسان، دایورتیکولوم کبد یک لوله اندودرمی است که از فورگات به اطراف مزانشیم گسترش یافته‌است. مزانشیم دیواره ترانسورسوم باعث تکثیر این اندودرم به شاخه شاخه شدن و شکل‌گیری اپیتلیوم غده‌ای جگر می‌شود. بخشی از دایورتیکولوم کبدی (که این منطقه نزدیک لوله گوارش است) در ادامه به عنوان مجرای زهکشی جگر عمل می‌کند، و شاخه‌ای از این مجرا کیسه صفرا را ایجاد می‌کند. علاوه بر این سیگنالهای مزانشیم دیواره ترانسورسوم، فاکتور رشد فیبروبلاست از تکامل قلب نیز همراه با رتینوئیک اسید ناشی از مزودرم صفحه جانبی به صلاحیت جگر کمک می‌کند. سلول‌های اندودرمی کبدی تحت یک انتقال مورفولوژیکی از ستونی به شبه لایه‌ای منجر به ضخامت اولیه جوانه جگر می‌شود. سلول‌های ستاره‌ای جگر از مزانشیم مشتق می‌شوند.بعد از مهاجرت هپاتوبلاست‌ها به مزانشیم دیواره ترانسورسوم، معماری کبدی با سینوس‌های کبدی شروع به‌کار می‌کند و مویرگ‌های صفراوی ظاهر می‌شوند. جوانه‌ی جگر به لب‌های کبدی تقسیم می‌شود. ورید نافی چپ به مجراهای وریدی تبدیل شده و ورید ویتلاین به ورید باب تبدیل می‌شود. گسترش جوانه‌ی جگر توسط سلول‌های بنیادی خونساز انجام می‌شود. هپاتوبلاست‌های دو پتانسیلی به سلول‌های اپیتلیال صفراوی و هپاتوسیت‌ها متمایز می‌شوند. سلول‌های اپیتلیال صفراوی از هپاتوسیت‌های اطراف ورید باب متمایز می‌شوند، ابتدا یک، تک‌لایه تولید و سپس دولایه از سلول‌های مکعبی تولید می‌کنند. در صفحه‌ی داکتال، تمرکز انبساط در نقاطی از دولایه پدیدار می‌شود، توسط مزانشیم باب محصور شده، و تحت توبول‌زایی در مجراهای صفراوی درون کبدی قرار می‌گیرد. هپاتوبلاست‌ها مجاور ورید باب قرار نگرفته و در عوض به هپاتوسیت‌ها متمایز شده و در طناب‌های خطی سلول‌های اپی تلیال مزانشیم و مجراهای صفرا قرار می‌گیرند. هنگامی که هپاتوبلاست‌ها به هپاتوسیت‌ها تخصصی شده و گسترش می‌یابند، عملکردها را از یک هپاتوسیت بالغ دریافت می‌کنند، و در نهایت هپاتوسیت‌های بالغ به‌عنوان سلول‌های اپی‌تلیال بسیار قطبی با انباشتگی گلیکوژن فراوان ظاهر می‌شوند.

تأمین خون جنین

در جنین در حال رشد، منبع اصلی خون کبد از ورید نافی است که مواد مغذی را برای جنین در حال رشد تأمین می‌کند. ورید نافی از ناف وارد شکم می‌شود، و در طول لبه آزاد لیگامان فلسی فرم کبد به سطح تحتانی کبد به طرف بالا عبور می‌کند. به شاخه چپی ورید باب متصل می‌شود. مجراهای وریدی، خون را از ورید باب چپی به ورید کبدی چپی و سپس به بزرگ‌سیاهرگ زیرین حمل می‌کنند، و اجازه می‌دهند خون جنینی در کبد دور بزند.درجنین، کبد در طول بارداری نرمال توسعه می‌یابد، و تصفیه نرمال کبد جنین انجام نمی‌شود. کبد اجازه ندارد فرایندهای گوارشی را انجام دهد زیرا جنین وعده‌های غذایی را به‌طور مستقیم مصرف نمی‌کند، اما مواد مغذی را توسط جفت از مادر دریافت می‌کند. کبد جنین برخی از سلول‌های بنیادی خون را آزاد می‌کند که به تیموس جنین مهاجرت می‌کنند، بنابراین ابتدا لنفوسیت‌ها، که لنفوسیت تی نامیده می‌شوند از سلول‌های بنیادی کبد جنین ساخته می‌شوند. هنگامی که جنین متولد می‌شود، تشکیل سلول‌های بنیادی خون در جنین به مغز قرمز استخوان منتقل می‌شود.بعد از تولد، ورید نافی و مجراهای وریدی طی دو تا پنج روز کاملاً محو می‌شوند.

به‌ عنوان غذا

جگر پستانداران، غازماکیان‌سانان، و ماهی معمولاً به عنوان خوراک توسط انسان‌ها خورده می‌شود. جگرهای گاو، گوسفند، گوساله، مرغ خانگی و غازها در قصابی‌ها و سوپرمارکت‌ها به‌طور گسترده قابل دسترس هستند.جگر می‌تواند پخته، آب‌پز، کبابی، سرخ شده، در روغن تفت داده شده یا خام خورده شود (asbeh nayeh or sawda naye در غذاهای لبنانی، ساشی‌می کبد). در بسیاری از آماده‌سازی‌ها، تکه‌های جگر با تکه‌های گوشت و کلیه، مانند اشکال مختلف کباب‌های شبکه‌ای خاورمیانه‌ای ترکیب می‌شوند (به عنوان مثال meurav Yerushalmi). جگر اغلب در پخشینه درست می‌شود. مثال‌های خوب شناخته شده شامل liver pâté، جگر چرب، chopped liver، و leverpastej می‌باشند. سوسیس‌های کبدی از جمله Braunschweiger و liverwurst نیز ارزش غذایی دارند. خوراک سنتی آفریقای جنوبی، به نام Skilpadjies، از جگر گوسفند چرخ شده پیچیده در netvet (چربی غشا پوششی) تهیه شده و روی آتش کباب شده‌است. البته این نوع کباب جگر درایران در میان اقوام لر نیز مرسوم است ولی آن را چرخ نمی‌کنند بلکه بصورت قطعات کوچک در چربی غشا روده قرار می‌دهند.جگر حیوانات غنی از آهن و ویتامین آ می‌باشند، و روغن جگر ماهی معمولاً به عنوان مکمل غذایی استفاده می‌شود. به‌طور سنتی، کبد بعضی از ماهی‌ها مخصوصاً لقمه‌ماهی معمولی به‌عنوان غذا ارزش دارد. این جگر برای آماده‌سازی غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله در جگر اسکیت آب‌پز با تست در انگلستان، همچنین beignets de foie de raie و foie de raie en croute در آشپزی فرانسوی.

خوردن جگر در دوران بارداری

اگرچه جگر بدلیل داشتن مواد مغذی و ویتامین های متعدد مانند اسیدفولیک، پروتئین، ویتامین آ و آهن غذای بسیار مفیدی برای زنان باردار محسوب می شود. اما باتوجه به مقادیر زیاد ویتامین آ موجود در آن می تواند مشکلات متعدد و جدی برای جنین و مادر بوجود آورد. ویتامین آ موجود در جگر به شکل رتینول است، رتینول به طور قابل توجهی قوی تر از خود ویتامین آ است که در صورت مصرف آن در مقادیر زیاد در دوران بارداری در رشد جنین و نواقص احتمالی و ایجاد سرطان در بدن مادر تاثیر دارد. لذا خوردن جگر در دوران بارداری باید با مشورت پزشک انجام شود.

اشارات فرهنگی

در استوره‌های یونانی، پرومته به‌دلیل آشکار کردن آتش برای انسان توسط خدایان مجازات شد، او را در جایی که یک کرکس (یا یک عقاب) جگر او را نوک می‌زد به سنگ زنجیر کردند و جگر در طول شب دوباره ساخته می‌شد. (جگر تنها اندام داخلی انسان است که می‌تواند خودش را به میزان قابل توجهی بازسازی کند) بسیاری از مردم باستانی خاور نزدیک و مناطق مدیترانه‌ای نوعی از طالع‌بینی به نام هاروسپیسی را انجام می‌دهند، آن‌ها سعی می‌کنند اطلاعات را با تمرین بر روی جگرهای گوسفند و دیگر حیوانات به‌دست بیاورند.در افلاطون، و در فیزیولوژی‌های بعدی، جگر به‌عنوان مکان تاریک‌ترین احساسات تصور می‌شود (به‌طور خاص خشم، حسادت و طمع) که انسان را به واکنش وادار می‌کند.در تلمود (رساله براکهوت ۶۱ ب) کبد به عنوان محل خشم است که با کیسه صفرا خنثی می‌شود.در زبان‌های فارسی، اردو و هندی (جگر یا जिगर یا jigar) در سخنرانی‌های تمثیلی جگر، مرجع شجاعت و احساسات قوی یا «بهترین حالت فرد» است.افسانه جانسون کبدخوار می‌گوید که او می‌تواند جگر هرکسی را که بعد از شام کشته شده باشد، بریده و بخورد.

 

 

فیلم: دفع سنگ کلیه با داروهای گیاهی

 

 

 

 

چه زمانی وجود خون در ادرار خطرناک است ؟

خون در ادرار معمولا بدون هیچ نشانه ای رخ می دهد و علت اصلی آن می تواند مشکلات کلیوی، پیشرفت سرطان و تمرینات سنگین ورزشی باشد.

خون در ادرار و نشانه هایی که خبر از بیماری می دهند

علت خون در ادرار چیست؟ خون در ادرار یک نشانه نگران کننده است که حتما باید جدی گرفته شود و با تشخیص دلیل حتما درمان شود چرا که شاید همین مقدار کم خون موجود در ادرار علامت و هشداری برای توجه بیشتر به سلامتی باشد.دیدن خون در ادرار شما می تواند هشدار دهنده باشد. در حالی که در بسیاری از موارد علت بی ضرر است، خون در ادرار (هماتوژیوم ) می تواند یک اختلال جدی را نشان دهد ، خون که می توانید ببینید هماتوریوم نادر است.خونریزی ادراری که فقط در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است، (هماتوژیوم میکروسکوپی) نام دارد در هر صورت، تعیین اهمیت خونریزی مهم است و درمان بستگی به علت دارد ، عللی که در ادامه این بخش از سلامت نمناک به طور کامل به آنها خواهیم پرداخت.

علت دردپهلوسمت راست چیست ؟و درمان آن چگونه است؟

گاهی اوقات درد کمر در سمت راست به علت درد عضلانی ایجاد می شود. گاهی نیز این درد هیچ ارتباطی با کمر ندارد. به استثنای کلیه ها، اکثر اندام های داخلی در جلوی بدن قرار می گیرند، اما این بدان معنا نیست که آنها نمی توانند باعث درد در کمر شوند. برخی از این ساختارهای داخلی، از جمله تخمدان، روده و آپاندیس، انتهای عصب را با بافت و رباط پشت به اشتراک می گذارند. هنگامی که در یکی از این اندامها درد دارید، این درد می توانید به یکی از بافت ها یا رباط ها که سر یک عصب را به اشتراک می گذارد، اشاره داشته باشد. اگر ساختار در قسمت پایین بدن واقع شده باشد، ممکن است درد در سمت راست پایین کمر نیز وجود داشته باشد.

آیا درد پهلو سمت راست یک مشکل اورژانسی است؟

در اکثر موارد درد پهلو سمت راست اورژانسی نیست. با این وجود، اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، برای دریافت کمک فوری به پزشک مراجعه کنید:

 درد بسیار شدید که زندگی روزمره شما را مختل می کند

 درد شدید و ناگهانی

 درد شدید همراه با علائم دیگر مانند بی اختیاری، تب، حالت تهوع یا استفراغ

علت درد پهلو سمت راست چیست؟

1- مشکلات عضله پشت یا ستون فقرات

به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی ( NINDS)،  درصد از بزرگسالان در ایالات متحده در برخی موارد در زندگی خود دچار کمردرد خواهند شد. بیشتر این درد ناشی از مشکلات مکانیکی است، مانند:

 کشش بیش از حد و یا پاره شدن رباط به علت برداشتن سنگینی

 دژنراسیون دیسک نخاعی به علت پیری و یا سایش طبیعی و پارگی

 تنگی عضلات ناشی از وضعیت نامناسب

درمان بستگی به علت و شدت بیماری شما دارد. پزشک ممکن است ابتدا فیزیوتراپی یا دارو برای کاهش التهاب توصیه کند. اگر این روش ها موثر نباشد یا وضعیت شما بدتر شود، پزشک عمل جراحی را توصیه می کند.

2- مشکلات کلیوی

کلیه ها در هر دو طرف ستون فقرات، زیر رگها قرار دارند. کلیه سمت راست کمی پایین تر از چپ است، و این باعث می شود در صورت عفونت بیشتر منجر به کمر درد و التهاب شود. مشکلات کلیوی کلیه شامل سنگ کلیه و عفونت کلیه است.

3- سنگ کلیه

سنگهای کلیه، ساختارهای جامد و حباب مانند ساخته شده از مواد معدنی و نمک های اضافی هستند که معمولا در ادرار یافت می شوند. هنگامی که این سنگ ها در مثانه قرار می گیرند باعث درد شدید و گرفتگی در ناحیه کمر، شکم و کشاله ران می شوند. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند.

با حرکت سنگ کلیه، درد ایجاد می شود. علائم دیگر شامل درد همراه با ادرار است. همچنین ممکن است به طور کامل نتوانید مثانه را تخلیه کنید، و یا مقدار کمی ادرار در هنگام ادرار تولید شود. ادرار ممکن است به علت برش بافت مجاری ادرار در اثر حرکت سنگ همراه با خونریزی باشد. برای درمان، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

 داروهایی که به شل شدن عضلات مجاری ادراری کمک می کنند باعث می شود سنگ آسان تر عبور کند و دفع شود

 امواج لایت تریپسی (SWL)، که از امواج اشعه ایکس یا سونوگرافی برای شکستن سنگ استفاده می کند

 روش های جراحی برای برداشتن یا شکستن سنگ

4- عفونت کلیه

شایع ترین علت عفونت های کلیه (برای عفونت کلیه چی بخوریم؟)، باکتری هایی مانند E.coli است که در روده شما زندگی می کند و از طریق مجاری ادرار به مثانه و کلیه ها منتقل می شود. علائم شبیه به عفونت های دیگر دستگاه ادراری هستند و عبارتند از:

 درد پشت و شکم

 سوزش ادرار

 احساس نیاز فوری به ادرار کردن

 ادرار مات، تیره و یا بوی بد ادرار

هنگام عفونت کلیه خیلی بیمار می شوید و ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

تب

 لرز

حالت تهوع

استفراغ

آسیب دائمی کلیه و عفونت تهدید کننده حیات می تواند ناشی از عفونت کلیوی درمان نشده باشد، بنابراین اگر در معرض عفونت کلیوی هستید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک آنتی بیوتیک ها را برای مبارزه با باکتری ها تجویز می کند.

5- آپاندیسی

آپاندیس شما یک لوله کوچک است که به روده بزرگ متصل است و در سمت راست پایین بدن قرار دارد. در حدود 5 درصد از افراد، معمولا بین 10 تا 30 سال، دچار آلودگی آپاندیس می شوند. این مشکل آپاندیسیت نامیده می شود.

این عفونت سبب آپاندیس می شود. شما ممکن است در شکم احساس پری داشته باشید یا شکم شما حساس باشد. این درد تا نزدیکی ناف گسترش می یابد و به تدریج به سمت راست منتقل می شود. درد اغلب با حرکت و یا با فشار دادن مناطق حساس بدتر می شود. درد همچنین می تواند به پشت و یا کشاله ران گسترش یابد.

علائم دیگر شامل حالت تهوع و استفراغ است.

اگر هر کدام از علائم آپاندیسیت را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر آپاندیس همچنان متورم شود (آپاندیس کدام سمت است؟)، ممکن است در نهایت سوراخ شده و محتوای آلوده آن در سراسر شکم گسترش یابد و این وضعیت تهدید کننده زندگی است.

درمان متعارف شامل جراحی برای برداشتن آپاندیس است. این درمان آپاندکتومی نامیده می شود و می توان آن را از طریق جراحی لاپاروسکوپی با حداقل عوارض انجام داد. در برخی موارد ممکن است آپاندیسیت را تنها با آنتی بیوتیک درمان کنید و ممکن است نیازی به عمل جراحی نداشته باشید. 

چگونه درد کمر را از درد کلیه تشخیص دهیم؟

درد پهلو می تواند ناشی از بیماریهای کلیه باشد، ولی چون  اندام های مختلفی در این محدوده قرار دارند علل دیگری نیز ممکن است سبب درد پهلو شوند .

چگونه درد کمر را از درد کلیه تشخیص دهیم؟

تشخیص درد کلیه از درد کمر دشوار است. درد کلیه معمولاً عمیق‌تر است و در زیر دنده‌ها احساس می‌شود در حالی که درد عضلات کمر در اثر آسیب‌دیدگی در قسمت پایین کمر احساس می‌شود. درد کلیه می‌تواند در سمت چپ یا سمت راست و یا هر دو طرف پشت احساس شود.

اگر شما دچار درد پهلو هستید و همراه با آن تب، لرز، خون در ادرار و تکرر ادرار یا احساس فوریت در ادرار دارید، احتمال این که مشکل کلیوی مانند سنگ کلیه یا عفونت عامل درد باشد، بیشتر است.

علل درد پهلو:

حاملگی

بیماری‌های زنان مانند کیست تخمدان

زونا (درد با ایجاد جوش یا تبخال در یک سمت)

عفونت های معده و روده

مشکلات کمری نظیر بیرون زدگی دیسک

شکستگی ستون مهره

سنگ کلیه، عفونت یا آبسه کلیه

بیماری های کیسه صفرا

بیماری های کبدی

اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضلات)

درد کلیه

علایم درد کلیه چیست ؟

سوزش ادرار و دفع ادرار دردناک

تب و لرز

تهوع

وجود خون (RBC)یا پروتئین (Pr) در ادرار

تکرر ادرار به خصوص در هنگام شب

بالا رفتن فشار خون

آزمایش‌هایی که نشان‌دهنده تغییر غیرعادی کراتینین (cr) یا نیتروژن اوره خون (BUN)باشد

تورم دست‌ها و پاها و پف‌آلود شدن اطراف چشم‌ها

علت درد کلیه چیست ؟

عفونت سیستم ادراری

عفونت کلیه (پیلونفریت)

سنگ کلیه و سنگ حالب

گلومرولونفریت  (دفع خون و پروتیین در ادرار)

سرطان کلیه (RCC)

فشار روی کلیه بعلت تومور بزرگ یا کیست کلیه بزرگ

ناهنجاری مادرزادی کلیه مثل تنگی محل اتصال حالب به لگنچه (UPJO)

ضربه به پهلو و کلیه در اثر تصادف

کلیه کیست دار

ایجاد لخته در ورید اصلی کلیه (ترومبوز)

دوران بارداری

مراحل آخر بیماری کلیوی

تشخیص علت درد پهلو و درد کلیه ؟

پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری ( متخصص اورولوژی ) یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری (فوق تخصص ارولوژی) با انجام اقدامات زیر می تواند علت درد پهلو و درد کلیه را تشخیص دهد و اقدام موثر در  خصوص درمان درد پهلو و درد کلیه انجام دهد :

شرح حال و معاینه

آزمایش خون و آزمایش ادرار

سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری یا سی تی اسکن شکم ولگن

علل درد پهلو ، زیر شکم و سمت راست کدام است ؟

آپاندیسیت : مهمترین علت درد است که همراه بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ است . مراجعه به اورژانس جهت تشخیص و درمان سریع لازم است .

سنگ کلیه و سنگ حالب :معمولا با درد کولیکی و خنجری پهلو با انتشار بسمت مجرای ادرار است و مراجعه به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری ( متخصص اورولوژی ) یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری (فوق تخصص ارولوژی) لازم است .

بیماری های التهابی لگن در زنان : عامل ایجاد بیماری التهابی لگن، باکتری‌هایی مانند کلامیدیا و گونوره است و علایم همراه آن شامل ترشح غیر طبیعی واژن ، درد حین مقاربت و تب است .

حاملگی خارج رحم

علت درد پهلو ،زیر شکم و سمت چپ کدام است ؟

سنگ کلیه و سنگ حالب :معمولا با درد کولیکی و خنجری پهلو با انتشار بسمت مجرای ادرار است و مراجعه به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری ( متخصص اورولوژی ) یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری (فوق تخصص ارولوژی) لازم است .

دیورتیکولیت : درد شکم، تهوع، تب، نفخ و اسهال یا یبوست از علایم دیورتیکولیت است . مراجعه به جراح لازم است .

کیست های تخمدان

درد دوران تخمک گذاری

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

بهترین درمان درد پهلو هنگام دویدن چیست ؟

برخی اوقات برای شما پیش آمده که اندکی بعد از دویدن دچار درد پهلو میشوید .اگر شما درست نفس نکشید در هنگام دویدن، پیاده روی و حتی خندیدن دچار پهلو درد می شوید.جهت درمان  ، این اقدامات لازم است :

توقف کنید

روی ناحیه دردناک فشار دهید

دم و بازدم انجام دهید

تنفس شکمی برای جلوگیری از پهلو درد

ماساژ دیافراگم برای جلوگیری از پهلو درد

در هر وضعیتی تنفس کنید

قبل از ورزش غذا نخورید

علل درد پهلو دوطرفه چیست؟

معمولا درد دو طرفه پهلو که با باسن و پشت انتشار می یابد و موقع خم و راست شدن شدتش تغییر میکند ،اول صبح بعد از بیدار شدن بیشتر میشود و علایم ادراری نداشته باشد ، علت کلیوی ندارد و بیشتر بدلیل مشکلات عصبی عضلانی و استخوانی است .

درمان گرفتگی پهلو یا سرماخوردگی پهلو چیست ؟

گرفتگی یا سرما خوردگی پهلو در اثر اسپاسم یا گرفتگی عضله است . در صورت اسپاسم یاگرفتگی عضلات ناحیه پهلو، استراحت و اقدامات طب فیزیکی، ورزش و دارو برحسب نظر پزشک توصیه میشود. داروهای درمان کننده اسپاسم عضله شامل مسکن ها مانند استامینوفن و ایبوپروفن(ژلوفن)، ناپروکسن، پمادهای مسکن مانند دیکلوفناک و رهامین وداروهای شل کننده عضله مانند متوکاربامول(روباکسین)، باکلوفن و دیازپام می باشند. نقاط ماشه ای با درمانهای طب فیزیکی بخوبی درمان می شوند.

سرماخوردگی کلیه باعث عوارض جدی در کودکان می شود:

سرماخوردگی هایی که همواره با عفونت های استرپتوکوکی همراه هستند می توانند سلامت کلیه ها را به مخاطره بیاندازند به طوری که التهاب و ایجاد درد و ناراحتی در پهلو ها می تواند نشانه ای از بروز عفونت های کلیوی ناشی از سرماخوردگی باشد.

اما اغلب این مشکل در کودکان بروز می کند و زمانی والدین متوجه می شوند که بعد از سرماخوردگی دست و پای فرزندشان ورم می کند پس از مدتی نیز کودک دچار درد پهلو می شود و با انجام سونوگرافی و آزمایش خون مشخص می شود کلیه ها درگیر عفونت های استپرتوکوکی شدند که از طریق خون از مجاری تنفسی به کلیه ها راه یافته است.

بهترین درمان درد پهلو در بارداری ؟

کفش هایی با پاشنه های کوتاه

برای مدت طولانی در یک حالت ثابت قرار نگیرند تاخستگی بر آنها غلبه نکند

استفاده از کمربند یا شکم‌بند طبی در طی دوران بارداری

استحمام با آب گرم پس از یک روز خسته کننده

اجسام سنگین را بلند نکنند

هرگز به پشت خود نخوابند

 

فیلم : نحوه بیرون اوردن سنگ کلیه