علائم مهم نارسایی کلیه

معمولا اطراف چشم‌های افرادی که از بیماری‌های کلیوی رنج می‌برند، متورم و پف کرده است.

کلیه‌ها به عنوان تصفیه‌خانه‌ بدن نقش حیاتی در حفظ سلامت اندام‌ها و بدن ایفا می‌کنند، ولی عوامل مختلفی باعث می‌شود آنها وظیفه اصلی خود را انجام نداده و مشکلات کلیوی متعددی ایجاد شود. در آمریکا بیش از 26 میلیون نفر با بیماری کلیوی زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها از بیماری خود مطلع نیستند و بیماری آنها پنهان است. 

آمارها نشان می‌دهد بیش از 90 درصد افرادی که علائم نارسایی کلیه دارند، از بیماری خود بی‌خبرند در صورتی که مراجعه به پزشک در صورت مشاهده برخی علائم و آگاهی از وضع بدنی یکی از راه‌های تسریع در روند درمان به شمار می‌رود. نخستین نشانه‌ای که افراد باید به آن توجه کنند، این است که فرد مبتلا بیش از حد معمول احساس خستگی می‌کند، انرژی کمی دارد و معمولا در تمرکز دچار مشکل است. کاهش شدید عملکرد کلیه‌ها به دلیل بیماری کلیوی باعث تشکیل سموم و ناخالصی‌های متعدد در خون می‌شود. این امر، خستگی مفرط و ضعف را در بدن فرد ایجاد و در نتیجه تمرکز را دشوار می‌کند.

نقش تغذیه در بیماران پیوندی

بعد از عمل پیوند و به دلیل تجویز داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی که برای پیشگیری از رد پیوند تجویز می شوند، فرد در معرض خطر ابتلا به عفونت های ناشی

رعایت رژیم غذایی در شش ماهه اول پس از انجام اعمال پیوندی بسیار مهم است. رژیم غذایی بیماران پیوند کلیه و کبد باید کم نمک و کم چرب باشد؛ به طوری که از خوردن فست فود، سوپ و غذاهای نیمه آماده، سوسیس و کالباس، تن ماهی، کله پاچه، دل، جگر و ... پرهیز کنند.

تغذیه قبل از عمل پیوند کلیه

تغذیه نقش بسیار مهمی در قبل از عمل پیوند مانند بعد از عمل پیوند کلیه دارد. بسیار مهم است که نیازهای تغذیه ای فرد در این دوران متناسب با داروهایی باشد که فرد مصرف می نماید.

پروتئین مورد نیاز: حفظ ذخیره پروتئین برای هر فردی که قصد انجام پیوند کلیه را دارد مهم است. افرادی که غذاهای فقیر از پروتئین مصرف می نمایند و دچار سوء تغذیه ناشی از پروتئین می باشند در ریسک بالای عفونت قبل و بعد از عمل پیوند هستند.

چاقی: افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند و قصد پیوند کلیه را دارند، باید قبل از عمل با کمک یک متخصص تغذیه از رژیم های غذایی مناسب برای کنترل وزن استفاده نمایند. افراد چاقی که تحت عمل پیوند قرار می گیرند، در معرض خطر عفونت و تعویق در التیام زخم ها بعد از عمل می باشند. علاوه بر آن این افراد در ریسک بالایی برای بیماری های قلبی و دیابت قرار دارند.

اختلالات مربوط به استخوان: یک دسته از بیماری های مربوط به استخوان، هایپرپاراتیروئیدیسم ثانویه نامیده می شود. این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی (به ویژه افرادی که دیالیز می شوند) وجود دارد. در این بیماری سطح هورمون پاراتیروئید (PTH) بالا می رود. سطح بالای این هورمون منجر به تضعیف بافت استخوان، دردهای استخوانی و افزایش ریسک بیماری های قلبی عروقی می شود. اگر این اختلال شدید باشد بعد از پیوند نیز ادامه می یابد. این وضعیت را می توان از طریق دارو و تغذیه درمانی قبل از عمل پیوند کنترل نمود.

از عوامل میکروبی بیماری زای موجود در مواد غذایی آلوده قرار می گیرد. بنابراین رعایت رژیم غذایی اصولی در بهبود این بیماران نقش اساسی ایفا می کند

تغذیه بعد از عمل پیوند کلیه

بیماری کلیه در مرحله پایانی از طریق دارو درمان نمی شود و برای آن دو راه درمانی شامل دیالیز و پیوند کلیه وجود دارد. این افراد فکر می کنند که با این عمل کیفیت زندگی آن ها بسیار مطلوب می شود، چون محدودیت کمتری در مصرف مواد غذایی دارند، اما بیماران تحت عمل باید دارو درمانی را به کار گیرند و تحت نظر پزشک باشند.پیوند کلیه و تغییر وزن: به علت محدودیت کمتر این افراد در مصرف مواد غذایی و احساس گرسنگی ناشی از داروهایی از قبیل استروئیدها اشتهای آن ها افزایش می یابد و دچار اضافه وزن می شوند، اما نباید آن ها را از خوردن غذا منع نمود، بلکه باید در انتخاب مواد غذایی خود دقت بیشتری داشته باشند و متخصص تغذیه برای آن ها برنامه غذایی مناسبی تنظیم نماید که فرد بتواند وزن ایده آل خود را حفظ کند. آنها باید از مصرف غذاهای دارای کالری بالا از قبیل غذاهای چرب و شیرینی ها اجتناب نمایند و با مشورت پزشک، فعالیت فیزیکی خود را افزایش دهند. دسته ای از غذاها که به کنترل وزن فرد کمک می نمایند، شامل میوه ها، سبزیجات خام، گوشت قرمز لخم، مرغ و ماهی کم چرب، محصولات لبنی بدون چربی یا کم چرب و نوشیدنی های بدون شکر می باشند. کنترل وزن به جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند بیماری های قلبی، دیابت و افزایش فشارخون کمک می نماید.افزایش کلسترول و تری گلیسیرید خون: احتمال افزایش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون بعد از پیوند کلیه وجود دارد و افزایش سطح این پروفایل های خونی موجب بروز بیماری های قلبی – عروقی می شود.

دیابت و پیوند کلیه: فردی که عمل پیوند انجام داده است، زمانی که از داروهای استروئیدی استفاده می کند، بدن او کمتر از کربوهیدرات ها استفاده می نماید و این منجر به افزایش قندخون و در نهایت دیابت می شود. پس باید به او توصیه شود که بیشتر از کربوهیدرات های پیچیده نظیر میوه ها، سبزیجات، غلات و حبوبات استفاده نماید.

پیوند کلیه و مصرف نمک: داروهایی که بعد از عمل استفاده می گردند (به ویژه استروئیدها)، موجب نگهداری مایعات در بدن می شوند و مصرف نمک این مشکل را بدتر می نماید و سبب افزایش نگهداری مایعات و افزایش فشارخون می گردد. کنترل فشارخون در پیوند کلیه بسیار مهم است.

پیوند کلیه و مصرف پروتئین: مصرف پروتئین در این دوران بسیار دارای اهمیت می باشد، زیرا موجب ساختن و بازسازی عضلات و بافت ها می شود و نیز به التیام زخم ها بعد از جراحی کمک می نماید. علاوه بر این مصرف استروئیدها موجب تحلیل عضلانی می شود که مصرف پروتئین کمک زیادی به این مشکل می نماید.

فسفر: بعد از عمل پیوند برای اینکه بدن بتواند تحلیل بافت استخوانی (که در نتیجه اختلال کلیوی ایجاد شده است) را بازسازی نماید، فسفر خون کاهش می یابد، بنابراین متخصص تغذیه باید به این افراد غذاهای دارای فسفر بالا از قبیل محصولات لبنی کم چرب را توصیه نماید.

پتاسیم: بعد از پیوند کلیه باید غذاهایی را که دارای پتاسیم می باشند، مصرف نمود. اگرچه دسته ای از داروها سطح پتاسیم خون را افزایش می دهند، اما دسته ای دیگر موجب کاهش آن می شوند.

ورزش: ورزش و فعالیت بدنی، اضافه وزن ناشی از مصرف داروهایی را که موجب افزایش اشتها می شوند، به حداقل می رساند. میزان ورزش باید حداقل سه بار در هفته و هر بار 30 دقیقه باشد. البته ورزش باید تحت نظر پزشک و طبق توصیه های او انجام شود.

جهت پیشگیری از افزایش قند خون بعد از پیوند، این بیماران باید از مصرف نوشابه، آبمیوه، مربا، عسل و شیرینی جات پرهیز کنند

باید و نبایدهای تغذیه ای در بیماران پیوندی

* از عوامل میکروبی بیماری زای موجود در مواد غذایی آلوده قرار می گیرد. بنابراین رعایت رژیم غذایی اصولی در بهبود این بیماران نقش اساسی ایفا می کند. این بیماران باید از مصرف سبزیجاتی نظیر کاهو، کلم، سبزی و... که قابل پوست گیری نیستند پرهیز کرده و سایر سبزیجات را حتما بدون پوست مصرف کنند.

* مغزها نظیر پسته، گردو، بادام و ... به دلیل احتمال آلودگی بهتر است قبل از استفاده جوشانده شوند، و در مصرف مواد غذایی بهداشت را کاملا رعایت نمایند. بیماران پیوند کلیه و کبد باید از مصرف میوه های خشک نظیر آلوچه، کشمش، قیصی و ... پرهیز کرده و حتما میوه ها را پوست بگیرند.

* درباره نحوه مصرف آب آشامیدنی در این بیماران باید گفت که به منظور رعایت کامل بهداشت باید حتما از آب جوشیده سرد شده استفاده شود و بهتر است آب آشامیدنی را برای مصرف تنها یک روز جوشانده و پس از سرد شدن و ریختن در ظرف تمیز در یخچال نگهداری کرد.

* به منظور جلوگیری از افزایش چربی خون و کنترل وزن، این بیماران باید از نان های سبوس دار نظیر نان بربری و سنگگ سنتی استفاده کنند.

* پنیرهای معمولی باید قبل از مصرف تا 24 ساعت در آّب جوشیده سرد شده قرار گرفته تا نمک خود را از دست بدهند یا در صورت امکان پنیر کم نمک و بهداشتی به صورت خانگی تهیه شود. لبنیات مصرفی در این افراد باید کم چرب و پاستوریزه باشد.

* جهت پیشگیری از افزایش قند خون بعد از پیوند، این بیماران باید از مصرف نوشابه، آبمیوه، مربا، عسل و شیرینی جات پرهیز کنند.

علت پس زدن کلیه ها چیست؟

پیوند کلیه امروزه در سراسر جهان انجام می شود اما ممکن است دچار عوارضی مانند پس زدگی شود. با رعایت مراقبت های بعد از پیوند کلیه می توان این احتمال را کاهش داد.

علت پس زدن کلیه

پس زدن کلیه پیوندی مهمترین و شایع ترین اتفاقی است که ممکن است بعد از پیوند کلیه اتفاق بیفتد. اگر بخواهیم به صورت ساده توضیح دهیم، کلیه پیوندی از زمان تولد با شما همراه  نبوده و لذا بدن شما کلیه پیوندی را به عنوان بافت خارجی  فرض می کند و سعی  می کند که از بدن شما در قبال آن محافظت کند و بنابراین به کلیه پیوند شده حمله می کند.پس زدن کلیه پاسخ طبیعی بدن شما بعد از پیوند است. شما باید داروهای ضد پس زدگی را دقیقا طبق تجویز نفرولوژیست مصرف کنید تا از پس زدن کلیه جلوگیری کنید.

دو نوع رایج در پس زدگی کلیه وجود دارد :

۱- پس زدگی حاد

پس زدگی حاد کلیه معمولا در سال اول پس از پیوند اتفاق می افتد و بیشتر موارد با موفقیت درمان می شود.

۲- پس زدگی مزمن

پس زدگی مزمن کلیه معمولا در مدت زمان طولانی و به آرامی اتفاق می افتد. علت آن به خوبی درک نشده و اغلب  درمان برای آن موفق آمیز نیست.

 داروی ضد پس زدگی کلیه چیست؟

داروهای کاهش ایمنی بدن (immunosuppressant) باعث کاهش پاسخ ایمنی بدن به یک ماده “خارجی” (کلیه پیوند شده) می شود. این داروها سیستم ایمنی بدن شما را با کنترل نفرولوژیست کاهش می دهند و از پس زدن کلیه پیوندی جلوگیری می کنند.

سه  گروه از داروهای ضد پس زدگی (داروهای کاهش ایمنی بدن) وجود دارد:

۱- داروهای موسوم به Induction Agent – داروهای ضد پس زدن کلیه قوی که قبل از پیوند در اتاق عمل و یا بلافاصله  پس از عمل جراحی پیوند کلیه استفاده می شود.

۲- داروهای موسوم به Maintenance Agent – داروهای ضد پس زدگی که  در طول زمانی که شما کلیه پیوندی دارید به صورت روزانه مصرف می شود.

۳- داروهای موسوم به Maintenance Agent: داروهایی که در دوره  های پس زدن کلیه استفاده می شوند.

 آیا میتوان دارو های ضد پس زدگی کلیه را قطع کرد؟

تشخیص پس زدن کلیه در مراحل اولیه آن بسیار سخت است. پس زدن کلیه اغلب وقتی شروع شد دیگر برگشت پذیر نیست. هرگز نباید داروهای خود را قطع کنید حتی اگر فکر می کنید کلیه پیوندی شما خوب کار می کند. قطع دارو  و یا فراموشی در استفاده از این داروها ممکن است منجر به پس زدن کلیه شود.

 چطور باید داروهای کاهش ایمنی بدن را مصرف کرد؟

نکته های زیر می تواند به شما کمک کند تا داروهای خود را مناسب مصرف کنید.

– مصرف داروهای کاهش ایمنی بدن را جزئی از کارهای روزانه خود قرار دهید. یعنی آن را تبدیل به عادت کنید.

– از هشداردهنده های دیجیتال و یا آلارم های موجود در موبایل خود استفاده کنید تا به شما مصرف داروهای کاهش ایمنی را یادآوری کند. سعی کنید که خلاقانه با این موضوع برخورد کنید چرا که بعد از مدتی که کلیه شما عملکرد مناسبی پیدا کرد ممکن است فراموش کنید.

– از داروخانه بخواهید که زمان مصرف دارو و میزان آن را بر روی داروها به دقت یادداشت کند.

– در صورتی که فراموش می کنید از اعضای خانواده خود بخواهید تا به شما کمک کنند.

– به صورت منظم به نفرولوژیست خود مراجعه کنید و در مورد مشکلات و نگرانی های خود با پزشکتان صحبت کنید.

– اگر یک پزشک غیر از نفرولوژیست شما دارویی برای شما تجویز کند، قبل از مصرف،  پزشک خود را مطلع کنید. بعضی از داروها می توانند با داروهای ضد پس زدگی تداخل داشته و مانع کار آن شود.

– حتی اگر فکر می کنید کلیه پیوند شده شما به خوبی کار می کند، داروهای کاهش ایمنی خود را ادامه دهید. توقف آنها ممکن است باعث پس زدن کلیه شما شود.

 آیا داروهای کاهش ایمنی بدن (ضد پس زدگی) دارای عوارض جانبی هستند؟

داروهای ضد پس زدگی (داروهای کاهش ایمنی) همانند سایر داروها دارای تعدادی عوارض جانبی هستند که برای اکثر بیماران قابل کنترل است. سطح داروهای کاهش ایمنی به طور منظم  در خون شما چک می شود تا از پس زدن کلیه جلوگیری کرده و به صورت همزمان عوارض جانبی آن کاهش یابد.

برخی مواقع  اگر عوارض جانبی رخ دهد، پزشک ممکن است دوز یا نوع داروها را تغییر دهد.

☑ عوارض داروهای کاهش ایمنی بدن 

برخی از عوارض داروهای ضد پس زدگی کلیه شامل افزایش فشار خون و افزایش وزن، افزایش احتمال ابتلا به عفونت  و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان ها است.

☑ بیماری های بعد از پیوند کلیه

۱- عفونت بعد از پیوند کلیه

چرا پس از پیوند کلیه نگران عفونت هستیم؟ می دانیم که داروهای کاهش ایمنی که از بدن شما در قبال پس زدن کلیه جدید محافظت می کند، سیستم ایمنی بدن شما را نیز کاهش می دهد. از آنجا که سیستم ایمنی بدن شما پایین می آید، عفونت های ویروسی و دیگر عفونت ها می تواند یک مشکل باشد.

یافتن و درمان عفونت ها در اسرع وقت بهترین راه  حفظ سلامتی شما و کلیه شما است

با دیدن علائم زیر باید هرچه سریع تر پزشک خود ار مطلع کنیم:

– زخم یا هر چیزی شبیه به آن مخصوصا زخم­ها و آسیب هایی که خود به خود درمان نشده اند.

– علائم عفونت ادراری مانند تمایل مکرر به ادرار ، احساس درد یا سوزش هنگام ادرار یا ادرار بد بو

– علائم عفونت تنفسی مانند سرفه، آبریزش بینی، گلودرد یا خارش گلو و تب

۲- بیماری قلبی بعد از پیوند کلیه

سیگار، دیابت، چاقی، فشار خون بالا و کلسترول بالا موجب افزایش احتمال ابتلا به  بیماری قلبی می شود. برای کنترل بیماری قلبی فشار خون خود را کنترل کنید و سیکار نکشید. از چاقی جلوگیری کنید و دیابت خود را کنترل کنید.

۳- فشار خون بعد از پیوند کلیه

اگر قبل از پیوند فشار خون داشته باشید احتمالا ادامه خواهد یافت. همچنین بعد از پیوند ممکن است مبتلا به فشار خون بالا شویم که باید تحت کنترل باشد. فشار خون ۱۳۰/۸۰ برای بیماران پیوندی معمولا هدف گذاری می شود که البته بسته به نظر پزشک دارد. نمک کمتر مصرف کنید و از چاقی جلوگیری کنید. داروهای تجویزی را حتما مصرف کنید.

۴- کم خونی بعد از پیوند کلیه

بعد از پیوند به دلایلی نظیر عمل جراحی، عوارض جانبی داروها و غیره دچار کم خونی شوید. داروهای فشار خون می تواند باعث این موضوع شود. کم خونی اگر خفیف باشد می تواند باعث ایجاد خستگی و رنگ پریدگی شود. اگر کم خونی شدید باشد ممکن است باعث کاهش اکسیژن به اعضای بدن شود و حتی می تواند منجر به ایست قلبی شود.

۵- افسردگی بعد از پیوند کلیه

بعد از پیوند کلیه ممکن است بیمار دچار افسردگی و سایر اختلالات روانی شود. مشکلاتی که در طول روال پیوند کلیه ممکن است برای بیمار اتفاق بیفتد می تواند باعث افسردگی شود . استرس و کم خوابی هم می تواند به این موضوع دامن بزند.

برخی داروها هم ممکن است به عنوان عوارض جانبی مشکلاتی ایجاد کند. در این صورت پیشنهاد می شود بیشتر به سلامت روان خود توجه کنید. به خدا توکل کنید و به خوبی هایی که در اثر پیوند کلیه نصیبتان شده فکر کنید. در صورت نیاز به مشاوره  روانی اقدام کنید. به نظر کمک کننده خواهد بود.

 ۶- سرماخوردگی بعد از پیوند کلیه

قرار گرفتن در معرض بیماری هایی مانند آنفولانزا یا پنومونی می تواند شما را به شدت مریض کند. دریافت واکسن به تجویز نفرولوژیست شما می تواند به شما کمک کند تا دچار بیماری نشوید. مهم است که دستهای خود را بسیار بشویید و یا از ژل ضد میکروبی در فصل سرما استفاده کنید.

– اطمینان حاصل کنید که دیگران در خانه از ابتلا به آنفلوانزا جلوگیری کنند و واکسن بزنند.

– مرتب دستان خود را بشورید.

– از لمس صورت و چشم ها بعد از اینکه در یک محل شلوغ قرار گرفتید خودداری کنید.

– در خانواده شما کسی واکسین های تنفسی استفاده نکند.

– از نزدیک شدن به کسانی که بیماری واگیردار دارند خودداری کنید.

– اگر می خواهید به سفر بروید حتما قبل آن با نفرولوژیست خود مشورت کنید.

سرماخوردگی بعد از پیوند کلیه

 مواردی که باید بیماران پیوند کلیه در مورد واکسن زدن رعایت کنند.

ممکن است که واکسن برای افراد پیوندی به خوبی بقیه افراد کار نکند. اینکه چقدر واکسن تاثیرگذار است به وضع سلامت کلی بیمار، نوع داروهای مصرفی و قدرت ایمنی بدن بستگی دارد.

با این حال واکسن زدن برای بیماران در صورت تایید نفرولوژیست شما توصیه می شود. توجه داشته باشید که برخی واکسن ها را بیماران پیوندی نباید مصرف کنند. بنابراین به صورت خودسرانه واکسن نزنید و از نفورولژیست خود مشورت بگیرید.

البته کسانی که کمتر از ۶ ماه پیوند انجام داده اند باید حتما برای واکسن زدن یک سری شرایط را داشته باشند.موارد دیگری که باید در این مورد رعایت کنید عبارتند از:

– احتمالا طبق نظر پزشکتان شما باید قبل از پیوند واکسن هپاتیت B بزنید.

– از واکسن های به اصطلاح زنده خودداری کنید.

– از واکسن های تنفسی خودداری کنید.

– بین ۳ تا ۶ ماه صبر کنید و بعد با توجه به نظر نفرولوژیست واکسن بزنید.

– طبق نظر پزشک واکسن بزنید.

– از تماس مستقیم با کسانی که  واکسن به اصطلاح زنده زده اند خودداری کنید.

واکسن برای بیماران کلیوی

 دیابت بعد از پیوند NODAT چیست و چگونه درمان می شود؟

اگر شما قبلا دیابت نداشته باشید ممکن است بعد از پیوند کلیه به آن مبتلا شوید که به آن اصطلاحا NODAT می گویند. همانطور که اشاره شد چاقی بعد از پیوند و عوامل دیگر مثل عوارض داروها می تواند باعث این موضوع شود.

متخصص کلیه به شما کمک می کند تا با یک رژیم غذایی مناسب و تنظیم داروها سطح قند خون شما کنترل شود. بنابراین به طور منظم قند خون خود را اندازه بگیرید و در صورتی که قندتان بالا بود به نفرولوژیست خود مراجعه کنید.

اگر داروهای کورتیکواسترویید (مانند پردنیزون) مصرف می کنید، سطح قند خون شما بعد از دو ماه اول پس از پیوند با کاهش دوز داروها کاهش می یابد.

اگر دیابت داشته باشید نفرولوژیست شما با درمان دارویی و رژیم غذایی که از نظر کربوهیدرات مناسب باشد به درمان دیابت شما می پردازد. ممکن است به توصیه پزشک برخی ورزش ها به شما توصیه شود.

توصیه هایی بعد از پیوند کلیه

اگر سیگار بکشید علاوه بر مضرات دیگر آن نظیر سرطان ممکن است که کلیه جدیدتان زودتر از کار بیفتد.

وزن خود را کنترل کنید. بعد از پیوند ممکن است به دلیل عوارض جانبی داروها وزنتان بالا برود. چاقی می تواند احتمال ابتلا به دیابت بعد از پیوند NODAT را افزایش دهد و خطر سکته قلبی را بیشتر می کند.

خیلی از مشکلات نظیر دیابت بعد از پیوند NODAT، فشار خون بالا، کلسترول بالا  و غیره می تواند با زندگی سلامت کنترل شود. همچنین احساس بهتری در زندگی با شما همراه خواهد بود و احساس می کنید که از نظر سلامتی بهتر شده اید.

کارهای دیگری که شما باید انجام دهید عبات است از:

– به زندگی روزانه خود مانند کار یا مدرسه بازگردید.

– فعالیت بدنی خود را با نظر پزشکتان افزایش دهید و ورزش کنید.

– رژیم غذایی مناسب داشته باشید.

– در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.

توصیه های بعد از پیوند کلیه

☑ راه های موثر برای افزایش موفقیت پیوند کلیه

برای اینکه بتوان موفقیت پیوند کلیه را بالا برد نیازمند است که مواردی را در نظر بگیریم که این موارد عبارتند از:

– به طور منظم  توسط  نفرولوژیست  ( فوق تخصص کلیه و فشار خون ) ویزیت شوید و به توصیه های پزشک خود  کاملا عمل کنید.

– داروهای ضد پس زدگی (anti-rejection) خود را هر روز به میزان تجویز شده توسط  نفرولوژیست و در زمان مناسب مصرف کنید تا از بدن شما کلیه پیوند شده را پس نزند.

– برای اطمینان از اینکه کلیه شما به درستی کار می کند، آزمایش هایی که از شما خواسته می شود را به صورت مرتب انجام دهید.

– به دنبال یک شیوه زندگی سالم  باشید مثلا رژیم غذایی مناسب با مشورت نفرولوژیست  انتخاب  کنید، ورزش کنید، سیگار نکشید و در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.

فیلم: پیوند کلیه

 

 

 

 

مراقبت های قبل وبعداز پیوند کلیه

پیوند کلیه یا Renal transplantation عبارت است از کارگذاری کلیهٔ انسان از شخصی به شخص دیگر. در واقع یک پیوند موفق میتواند عمر را طولانی کند و کیفیت زندگی را بسیار افزایش دهد. علاوه بر این بیمار کلیوی از محدودیت های دیالیز و از تظاهرات برگشت پذیر اورمی خلاص می شود. جالب است بدانید در حد مقدمه بدانید که نزدیک به 90٪ از تمام بیماران در حالی پیوند کلیه را دریافت می کنند که کلیه های خودشان نیز سر جایشان قرار دارند .

پیوند کلیه چگونه انجام می شود؟

پیوند کلیه جراحی حساسی است که در آن جراح برش مایلی در ناحیهٔ ربع تحتانی شکم بیمار ایجاد می کند. بعد از کنار زدن لایه های پوستی، عضلات و پریتوئن عروق ایلیاک که درون لگن قرار دارند در دید جراح قرار می گیرند. در بیماران مرد طناب اسپرماتیک نیز باید کنار زده شود. شریان ایلیاک داخلی، انتخاب اول در پیوند با گرافت محسوب می شوند.در جریان پیوند توسط کلمپ های قوی مثل بولداگ شریان ایلیاک داخلی و ورید ایلیاک خارجی مسدود می گردند ؛ ابتدا باید شریان و سپس ورید به کلیه آناستوموز گردند که در این مرحله جریان خون کلیه به وضعیت طبیعی بر می گردد و در این مراحل باید فشار خون بیمار به دقت تحت کنترل قرار گیرد.بخش نهایی و آخرین مرحله پیوند اتصال لگنچه و قسمت پروگزیمال حالب به مثانه است که یورترونئوسیستوستومی نام دارد. در این بخش برش کوچکی در دیواره قدامی- طرفی مثانه ایجاد و انتهای فوقانی حالب را به درون مثانه وارد کرده و درون مثانه با بخیه ثابت می شود. اصولا نیازی به گذاشتن درن در موضع جراحی نیست و در آخر یک سوند فولی برای کاهش فشار مثانه بیمار گذاشته می شود.

به طور کلی دو نوع اهدا کننده کلیه وجود دارد:

1- اهداکننده زنده که به درخواست خود کلیه اش را می دهد و معمولا به اقوام نزدیک خود می تواند کلیه اهدا کند، زیرا سازگاری ژنتیکی فرد با اعضای خانواده اش و یا اقوام نزدیک بسیار زیاد است.

2- اهداکننده فوت شده :یعنی کلیه کسی که فوت شده ولی کلیه او هنوز سالم است و قابلیت کار کردن را دارد، به بیمار پیوند زده می شود.

عوارض پیوند کلیه

بله درست است پیوند کلیه عوارضی هم دارد ؛ به دلیل اینکه در پیوند کلیه از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می شود، گیرندگان پیوند کلیه در معرض ابتلا به عفونت و برخی از بدخیمی ها هستند. علاوه بر موارد فوق ممکن است بافت پیوندی دچار پس زدگی شود.

برای پیشگیری از این موارد چه باید کرد؟

برای پیشگیری از عوارض مطرح شده، قبل از پیوند آزمایشات کامل فیزیکی برای تشخیص و درمان مواردی که می تواند بعد از جراحی پیوند باعث بروز مشکلاتی در بیمار شود، انجام می شود. تعیین نوع بافت، گروه خونی وکنترل آنتی بادی، برای تعیین هماهنگی بین بافت ها و سلول های دهنده و گیرنده ضروری است.

چرا پیوند کلیه پس می زند؟

در صورتی که ناسازگاری ژنتیکی بین فرد اهدا کننده و فرد گیرنده کلیه وجود داشته باشد، سیستم ایمنی فرد گیرنده، کلیه پیوندی را به عنوان بافت مهاجم شناسایی می کند. برای همین پیش از پیوند کلیه از فرد گیرنده و دهنده آزمایش های متعددی (از قبیل خون، تعیین نوع بافت، گروه خونی و کنترل آنتی بادی) گرفته می شود تا اندازه سازگاری ژنتیکی بررسی شود. اگر چه تا حدی این ناسازگاری ها با سرکوب دستگاه ایمنی بدن فرد گیرنده تعدیل می شود.

علائم پس زدگی کیله چه می تواند باشد؟

علائم و نشانه های پس زدگی کلیه از جمله کاهش ادرار، ورم، تب، افزایش فشار خون، افزایش وزن و احساس سفت شدن کلیه پیوندی را همواره به خاطر داشته باشید.

اگر پیوند کلیه پس زده شود، چه باید کرد؟

اگر پیوند پس زده شود، بیمار باید برای دیالیز مراجعه کند و اگر علایمی مانند تب و درد در او دیده شد متاسفانه کلیه پیوند خورده، باید درآورده شود. اگر چند روز پس از جراحی، پیوند پس بزند باید کلیه را خارج کرد، ولی اگر چند ماه دوام بیاورد، گفتنی است به ندرت فرد با مشکلی روبرو خواهد شد.

مراقبت ها و تغذیه بعد از پیوند کلیه

بسیاری از بیماران پس از پیوند کلیه، اشتهای بهتری پیدا می کنند و به طور ناخواسته دچار افزایش وزن می شوند؛ پس باید دقت داشته باشید که برای جلوگیری از افزایش وزن، خودتان را همیشه وزن کنید؛ همچنین از خوردن غذاهای پرکالری مانند غذاهای چرب، شیرینی ها، کلوچه و سایر غذاهای غنی از چربی یا شکر، خودداری ورزید. غذای شما باید کم نمک و کم چربی باشد پس از خوردن غذاهای آماده مثل سوسیس، کالباس، پیتزا و غذاهای رستورانی پرهیز کنید. همچنین خوردن غذاهای کنسروی مثل تن ماهی و انواع غذاهای کنسرو شده و کله پاچه توصیه نمی شود.

با خوردن غذاهای زیر می توانید، دریافت کالری را کنترل کنید:

▪ فرآورده های شیری بدون چربی

▪ نوشابه های بدون شکر مانند نوشابه های رژیمی

▪ سبزی ها و میوه های تازه

▪ گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست و ماهی

شما باید نکات مهمی را در مورد غذاهای کربوهیدراتی بدانید:

▪ کربوهیدرات ها از طریق مصرف شکرها و نشاسته ها به دست می آیند.آن ها سوخت و انرژی بدن را تأمین می کنند . زمانی که داروهای کورتن مصرف می کنید، استفاده از مقادیر زیاد کربوهیدرات برای بدن شما، مشکل زا است و می تواند منجر به افزایش قند خون و ایجاد دیابت شود.

مراقبت هایی که باید بعد از پیوند کلیه انجام دهید

بیمار داروهای تجویز شده توسط پزشک را سر وقت و به طور کامل مصرف کنید.

حداقل 6 تا 8 هفته بعد از عمل جراحی پیوند کلیه اجازه ندهید بیمار جسم سنگینی را بلند کند و یا فعالیت بدنی شدید داشته باشد.

مدت 2 تا 3 ماه بعد از عمل جراحی بیمار نباید جسم سنگین تر از 9 کیلو گرم را بلند کند و حداقل 4 تا 6 ماه بعد از جراحی نباید جسم سنگین تر از 18 کیلو را بردارد و بلند کند.

بستن کمربندهای تنگ ممنوع.

رعایت بهداشت محیط و بهداشت فردی بسیار مهم است.

شستن مکرر دست ها برای پیشگیری از عفونت های احتمالی بسیار حائز اهمیت است.

به علت افزایش حساسیت پوست به نور آفتاب در نتیجه مصرف داروهای پیوندی بهتر است در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و اگر مجبور به بودن در معرض آفتاب بودید، می توانید از کلاه نقاب دار استفاده نمایید و حتما ضد آفتاب بزنید.

اگر دریافت کننده کلیه خانم باشد حداقل یک سال بعد از عمل جراحی پیوند کلیه نباید باردار شود.

بیمار خانم اگر فرزند شیرخوار دارد، نباید به او شیر دهد، زیرا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که بیمار بعد از پیوند کلیه مصرف می کند، می تواند از طریق شیر مادر وارد بدن نوازد شود. این داروها برای کودک مضرند.

از افزایش وزن بپرهیزید، چون میزان برخی از داروها بر اساس وزن شما محاسبه می شود و با افزایش وزن باید به مقدار زیادتری استفاده شوند که قطعا به دنبال آن عوارض دارویی خیلی بیشتر خواهد بود.

درصورتیکه ازدواج کرده اید، در مورد زمان از سرگیری فعالیت های جنسی با پزشک یا پرستار تیم پیوند مشورت کنید. به طور معمول یک ماه پس از پیوند در صورتی که آمادگی داشته باشید می توانید فعالیت های جنسی را از سربگیرید.

حداقل تا 6 هفته بعد از عمل جراحی باید به بیمار در رانندگی کردن کمک کنید. اگر نمی توانید این مدت همیشه خودتان رانندگی بیمار را کنید، از سایر اعضای خانواده و یا دوستان خود برای این کار کمک بگیرید.

یک برنامه منظم ورزشی برای بیمار تعیین کنید تا به بهبودی عمل جراحی، سلامتی کل بدن و سلامت روحی او کمک کرده باشید.

تحت نظر پزشک با ورزش های کششی شروع کنید و پیاده روی را به آن اضافه کنید.

بعد از بهبود محل برش جراحی، به بیمار می توانید کمک کنید تا ورزش دوچرخه سواری، تنیس، شنا و حتی ورزش های هوازی را انجام دهد.

بیماران خانم بعد از پیوند کلیه بایستی سالی یک بار آزمایش پاپ اسمیر (برای تشخیص سرطان دهانه رحم) را انجام دهند، زیرا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به برخی انواع سرطان را افزایش می دهند.

در چه شرایطی بعد از پیوند کلیه باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که بیمار تب 7/37 درجه سانتی گراد و بالاتر دارد.

چنانچه علائمی مشابه بیماری آنفلوآنزا دارد.

درد جدیدی در اطراف محل پیوند شروع شده است.

چاقی و افزایش وزن ناگهانی داشته و یا طی 24 ساعت 1 کیلوگرم به وزن او اضافه شده است.

تجمع مایعات (آب آوردن) در بدن .

میزان دفع ادرار به طور واضحی کم شده است.

پیوند کلیه وموانع پیش روی آن

حدود 26 سال از اولین پیوند کلیه در بیمارستان شهید دکتر لبافی‌نژاد می‌گذرد. یک برادر کلیه خود را به برادر بیمارش هدیه کرده بود؛ آقای  بهروزی. او هنوز زنده است و با گذشت این مدت به زندگی خود ادامه می‌‌دهد. در طول سال‌های پیاپی تجارب گران‌قیمتی در عرصه جراحی پیوند اعضا در کشور به وجود آمده اما پیوند کلیه یک سر و گردن از سایر پیوندها بالاتر و موفقیت آن افزون‌تر است.

سر عمل جراحی پیوند کلیه دو دوست حاضر شدیم. دو دوست اهل خراسان شمالی که یکی کلیه خود را به دیگری هدیه کرد و بانی این پیوند نیز کسی نبود جز استاد دکتر ناصر سیم‌فروش. متاسفانه بیماری دیابت در رده اول و سپس گلومرولونفریت یا التهاب گلومرولی کلیه در کودکان که از بیماری‌های مادرزادی کلیه است، در کشور ما شایع‌ترین مشکلاتی هستند که باعث از بین رفتن کلیه و ضرورت پیوند می‌شوند.بیماری‌هایی مانند دریچه مادرزادی مجرا، بازگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها، مثانه نوروژنیک (که از طریق جراحی، با پیوند بخشی از روده به مثانه برای بزرگ شدن حجم مثانه قابل درمان است) هم جزو شایع‌ترین مشکلات کلیه اطفال است. تاکنون بالغ بر 400 مورد پیوند کلیه اطفال در بیمارستان لبافی‌نژاد با موفقیت انجام گرفته و به همین دلیل یک بخش ویژه اطفال در این بیمارستان راه اندازی شده است.

  فشار خون، فشار به کلیه

افرادی که مرتب دچار خون دماغ می‌شوند و سردرد و سرگیجه دارند ممکن است فشارخون بالا داشته باشند که به همین مشکلات کلیه مربوط می‌شود و حتی به نارسایی کلیه نیز می‌تواند منجر شود. این دو اثر متقابل بر هم دارند: فشارخون و نارسایی کلیه‌ها. از سوی دیگر سنگ‌های کلیه به ویژه سنگ کلیه دو طرفه باعث نارسایی کلیه می‌شوند. برخی داروها نیز در صورت مصرف نکردن صحیح می‌توانند موجب نارسایی کلیه شوند که تمام این مشکلات قابل پیشگیری‌اند.

ما در پیوند اولیم!

 ما تاکنون در 3 مورد از بیماران مبتلا به دیابت که کلیه خود را نیز از دست داده‌اند و کاندیدای پیوند کلیه بودند 3 مورد پیوند موفق پانکراس و کلیه به طور همزمان داشتیم که این افراد دیگر بدون نیاز به انسولین زندگی می‌کنند و قصد داریم این روند را ادامه دهیم. چند سال پیش گفتم که به زودی در پیوند کلیه از برجسته ترین کشورهای دنیا خواهیم شد و اکنون با اطمینان می‌گویم که در منطقه خاورمیانه، در پیوند از مرگ مغزی رتبه اول را داریم و این مرهون تلاش‌های مردم ایثارگر کشورمان است. اکنون مدل اسپانیا در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری به همت همکاران در حال اجراست و به این ترتیب نه تنها در پیوند کلیه بلکه در پیوند کبد از مرگ مغزی هم رتبه اول را با انجام حدود یک‌هزار پیوند موفق کبد در تهران و شیراز به همت دکتر ملک‌حسینی در اختیار داریم. 

آنچه می خواهید از پیوند کلیه بدانید

ما در پیوند کلیه به روش لاپاروسکوپی در منطقه خاورمیانه اول و در دنیا رتبه سوم یا چهارم را داریم. در میان کشورهای دنیا از نظر پیوند کلیه از فرد زنده به بیمار (از فرد غیر مرگ مغزی) جزو 5 کشور اول دنیا محسوب می‌شویم. تقریبا به ازای پنج مورد پیوند کلیه از اهداکننده زنده سه مورد از مرگ مغزی در هفته تنها در بیمارستان لبافی‌نژاد (قلب ارولوژی کشور) داریم. تا پیش از این موفقیت‌ها، کشور عربستان سعودی و ترکیه پیشگام‌تر بودند. جالب اینکه اهدای اعضا در کشور ما همانند کشور اسپانیا از مردم کشورمان صورت می‌گیرد اما در کشوری مانند عربستان مردم عربستان کمتر به فرهنگ اهدای اعضا پس از مرگ مغزی اعتقاد دارند و بیشتر افراد خارجی هستند که پس از تصادف یا مرگ مغزی اعضای خود را اهدا می‌کنند. 

  پیوند به شیوه «سیم فروش»

من در خصوص تکنیک پیوند کلیه یک روش جراحی ابداع کردم که طی آن تنها با یک نخ بخیه و بدون زدن گره بخیه دور تا دور عروق کلیوی را پیوند زدم که این روش چندی پیش هم در یکی از ژورنال‌های جهانی مطرح و مورد استقبال فراوان قرار گرفت. گره‌های متعدد نمی‌زنیم و به جای 4 نخ بخیه از یک نخ استفاده می‌کنیم که خیلی سریع است. در مجموع پیوند کلیه با روش ابداعی ما به گونه‌ای انجام می‌شود که در کوتاه‌ترین زمان و کمترین عوارض و هزینه درمانی انجام می‌شود. برای این منظور سعی می‌شود تا کلیه اهدایی با طول مناسبی از رگ‌های پیوندی از بدن اهداکننده جدا شود به این منظور شریان و ورید کلیوی را از بالاتر از محل جداسازی ابتدا با نخ مخصوص می‌بندیم و سپس اقدام به جداسازی آن می‌کنیم. زمانی که کلیه را از بدن اهداکننده خارج می‌کنیم به وسیله سرم فیزیولوژی خون موجود در کلیه شست‌وشو داده و کلیه را عاری از هرگونه خون می‌کنیم این اقدام از لخته شدن احتمالی خون در کلیه اهدایی جلوگیری می‌کند. این کار را در دمای پایین و در یک ظرف حاوی قطعات یخ انجام می‌دهیم البته در مواردی هم کلیه را بدون سرد کردن در کوتاه‌ترین زمان به بدن گیرنده انتقال می‌دهیم.

 پیوند با کمترین عوارض

در زمینه اهدای کلیه از افراد زنده با تکنیک لاپاروسکوپی هم‌اکنون موفق به انجام یک‌هزار و 600 مورد پیوند کلیه به طریق لاپاراسکوپی شده‌ایم که در خاورمیانه چنین آماری وجود ندارد. در این روش بدون جراحی باز و فقط توسط چند سوراخ کوچک بدون برش، کلیه اهدایی خارج شده و به بیمار نیازمند پیوند می‌شود. به این ترتیب اهداکننده با کمترین درد و خونریزی پس از 2 روز به زندگی عادی بازگشته و مرخص می‌شود. این روش در اروپا و آمریکا استاندارد شده اما در خاورمیانه فقط ایران توانسته به این تکنیک و با این میزان موفقیت دست یابد. 

پیوند از فرد زنده با پیوند از جسد چه فرقی دارد؟

کلیه اهدایی از فرد دهنده که یک انسان زنده است یا یک فرد دچار مرگ مغزی در نحوه برداشت فرق می‌کند. اگر دهنده فرد زنده باشد با برش لاپاروسکوپی و حتی 3 سوراخ کوچک کار بستن رگ‌های خونرسان و لوله حباب توسط ابزارهایی از بیرون بدن با دوربین مخصوص صورت می‌گیرد و پس از شست‌وشوی کلیه آن را به اتاق عمل مجاور که بیمار گیرنده کلیه آماده‌سازی شده است انتقال می‌یابد.

اما اگر کلیه از یک فرد مرگ مغزی (جسد باشد) با یک برش روی پهلوی دهنده کلیه به روش مذکور جدا می‌شود.

در بیشتر موارد کلیه از فرد مرگ مغزی در یک مرکز درمانی دیگر جدا شده و پس از شست‌وشو ، داخل سرم فیزیولوژی و یخ در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بیمارستانی که بیمار گیرنده پیوند در اتاق  عمل آماده‌سازی شده است انتقال می‌یابد.برای جداسازی اعضای پیوندی، کلیه اولین عضو است که از بدن فرد مرگ مغزی جدا می‌شود سپس کبد و پانکراس، قلب و ریه‌ها در صورت رضایت بیمار و خانواده‌اش و چشم هم در پایان برداشته می‌شود.

مهم ترین نشانه موفقیت

در مورد موفقیت پیوند باید گفت که میزان ادرار پس از پیوند بیانگر موفقیت آن است. در یک فرد معمولی در یک شبانه‌روز حدود 2 تا 3 لیتر ادرار انجام می‌شود اما در افراد پیوند شده به دلیل مکانیسم ویژه بدن که قصد دارد تمام سموم تجمع‌یافته در سلول‌ها را به سرعت از بدن خارج سازد در هر یک ساعت حدود 3 لیتر ادرار دفع می‌شود و گاهی در طول شبانه‌روز حدود 30 لیتر ادرار خواهند داشت. به همین دلیل که احتمال فشار به ناحیه بخیه شده وجود دارد  ما از یک روند مخصوص موسوم به سوند دابل جی (G Double) استفاده می‌کنیم. این بیماران هم اندازه میزان ادرار خود باید مایع و سرم دریافت کنند. این افراد چون پیوندشان خارج از پرده صفاق صورت گرفته و فشاری از روده‌ها، کلیه را تهدید نمی‌کند می‌توانند خوردن غذا را چند ساعت پس از پیوند آغاز کنند.

سنگ های سر راه!

دشوارترین نوع پیوند کلیه در افراد با وزن سنگین است؛ افرادی که بالای یکصد کیلوگرم وزن دارند. البته من به جرات می‌گویم که در این زمینه من قهرمان پیوند کلیه افراد سنگین‌وزن هستم که به خصوص در چند ماه اخیر تعدادی از افراد بالای 120 کیلوگرم را مورد پیوند قرار دادم! ما از نظر ارائه مقاله علمی در میان کشورهای جهان پس از بررسی‌های انجمن جهانی جراحی کلیه و مجاری ادرار رتبه پنجم را در اختیار داریم. 30 سال پیش 3 نفر از کشورمان عضو این انجمن بودند اما اکنون حدود 100 نفر عضو آن هستند.  از نظر  تولید علمی هم جا دارد بگوییم ما سایتی داریم به نشانی iurtc.org.ir که حدود 30درصد از بازدیدکنندگان آن از ایالات‌متحده بودند به ویژه فیلم‌های ویدئویی لاپاروسکوپی حاصل تلاش همکاران ما بسیار مورد استقبال جهانی قرار گرفت.

 پیوند چطور انجام می شود؟

کلیه اهدایی در ناحیه لگن بیمار گیرنده جای می گیرد و ما هیچ دستکاری به کلیه قبلی بیمار نخواهیم کرد. در ناحیه لگن گیرنده رگ‌های مناسبی برای پیوند وجود دارد و از نظر بیهوشی هم شرایط بهتری حاکم خواهد بود. با قرار دادن کلیه در ناحیه مورد نظر این خود عضو است که به ما می‌گوید بهترین جا برای ثابت شدن و پیوند کجاست.

آنچه می خواهید از پیوند کلیه بدانید

 اندازه رگ پیوندی نه کوتاه و نه بلند است و برای این کار دقت می‌کنیم که بهترین جداسازی صورت گیرد، در ادامه با ایجاد یک برش کوچک روی شریان گیرنده که از قبل قسمت بالایی آن با ابزار جراحی نگه داشته شده تا خونریزی نکند محل اتصال رگ کلیه پیوندی مشخص می‌شود. با استفاده از یک نخ بخیه با روش خاص دور تا دور رگ مورد نظر بدون گره زدن دوخته می‌شود و در نهایت هنگام آزاد شدن مسیر خونرسانی تنها گره پیوند رگ زده خواهد شد. به همین شیوه رگ دیگر کلیه که نقش بازگرداندن خون تصفیه شده را به گردش خون عهده‌دار است بخیه می‌شود. بعد با ایجاد یک سوراخ کوچک روی مثانه به شیوه‌ای خاص، کلیه به آن پیوند می‌شود تا ادرار تولید شده از کلیه به داخل آن سرازیر شود. به این شکل کلیه در ناحیه‌ای نزدیک مثانه تعبیه شده و همان جا کار خود را آغاز می‌کند.

 ما تاکنون در 3 مورد از بیماران مبتلا به دیابت که کلیه خود را نیز از دست داده‌اند و کاندیدای پیوند کلیه بودند 3 مورد پیوند موفق پانکراس و کلیه به طور همزمان داشتیم که این افراد دیگر بدون نیاز به انسولین زندگی می‌کنند و قصد داریم این روند را ادامه دهیم. چند سال پیش گفتم که به زودی در پیوند کلیه از برجسته ترین کشورهای دنیا خواهیم شد و اکنون با اطمینان می‌گویم که در منطقه خاورمیانه، در پیوند از مرگ مغزی رتبه اول را داریم و این مرهون تلاش‌های مردم ایثارگر کشورمان است. اکنون مدل اسپانیا در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری به همت همکاران در حال اجراست و به این ترتیب نه تنها در پیوند کلیه بلکه در پیوند کبد از مرگ مغزی هم رتبه اول را با انجام حدود یک‌هزار پیوند موفق کبد در تهران و شیراز به همت دکتر ملک‌حسینی در اختیار داریم. ما در پیوند کلیه به روش لاپاروسکوپی در منطقه خاورمیانه اول و در دنیا رتبه سوم یا چهارم را داریم. در میان کشورهای دنیا از نظر پیوند کلیه از فرد زنده به بیمار (از فرد غیر مرگ مغزی) جزو 5 کشور اول دنیا محسوب می‌شویم. تقریبا به ازای پنج مورد پیوند کلیه از اهداکننده زنده سه مورد از مرگ مغزی در هفته تنها در بیمارستان لبافی‌نژاد (قلب ارولوژی کشور) داریم. تا پیش از این موفقیت‌ها، کشور عربستان سعودی و ترکیه پیشگام‌تر بودند. جالب اینکه اهدای اعضا در کشور ما همانند کشور اسپانیا از مردم کشورمان صورت می‌گیرد اما در کشوری مانند عربستان مردم عربستان کمتر به فرهنگ اهدای اعضا پس از مرگ مغزی اعتقاد دارند و بیشتر افراد خارجی هستند که پس از تصادف یا مرگ مغزی اعضای خود را اهدا می‌کنند. 

کلیه پیوندی چند سال کار می کند؟

95درصد کلیه‌های پیوندی در یک سال خوب کار می‌کند. در مدت 10 سال این درصد عملکرد به 85درصد می‌رسد که به علت پدیده پس زدن یا در اصطلاح Rejection است که در بیشتر پیوندها عاملی تهدیدکننده محسوب می‌شود. تعداد کمی هم حدود 2تا 3درصد بیماران به ویژه بیماران دیابتی به دلیل وجود چربی در دیواره عروق دچار لخته می‌شود که البته این نوع عدم موفقیت پیوند کلیه‌ها بیشتر ضعف تکنیکی است. آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد درد، داروهای کورتونی و داروهای مختلف جهت جلوگیری از پس زدن کلیه پیوندی از همان آغاز کار کلیه جدید به گیرنده داده می‌شود. این داروها توسط متخصصان نفرولوژی مدیریت می‌شود. در خصوص موارد پیوند مجدد روی یک بیمار به دلیل رد پیوند اول، تاکنون موارد زیادی پیوند دوم با موفقیت انجام شده اما در برخی موارد حتی پای پیوند سوم کلیه نیز به میان آمده است.

آنچه که درمورد پیوند کلیه باید بدانید

اکثر ما نمی دانیم که چه چیزی واقعا در پیوند کلیه دخیل است چون در زندگی روزمره  خود از نعمت سلامت برخورداریم و شاید از کسانی که صبورانه منتظر پیوند کلیه هستند خبر نداریم. پیوند کلیه یک گام بزرگ اما ضروری برای هر بیمار مبتلا به نارسایی کلیه است. افرادی که کلیه اهدا می کنند به این بیماران زندگی جدیدی را می بخشند.

با توجه به پیشرفت علم پزشکی پیوند کلیه هم از نظر هزینه درمان و هم از نظر سلامت بیمار بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همانطور که مشخص است پیوند کلیه به عمل جایگزینی کلیه از کار افتاده با یک کلیه سالم دیگر است که از دهنده گرفته شده است. بیشتر بیماران احساس بهتری نسبت به پیوند دارند تا دیالیز؛ اما برای اینکه بتوانید در مورد این موضوع تصمیم بگیرید لازم است با خانواده و بیماران دیگری که پیوند شده اند صحبت کنید و حتما با متخصص کلیه (نفرولوژیست) خود مشورت کنید.

اهدا کننده پیوند کلیه

قدم اول پیوند کلیه یافتن اهدا کننده است. معمولا دو نوع اهدا کننده کلیه وجود دارد:

۱) اهداکننده زنده

اهداکننده زنده که به درخواست خود کلیه اش را می دهد و معمولا به اقوام نزدیک خود می تواند کلیه اهدا کند، زیرا سازگاری ژنتیکی فرد با اعضای خانواده اش و یا اقوام نزدیک بسیار زیاد است.

۲) اهداکننده مرگ مغزی شده

یعنی کلیه کسی که فوت شده ولی کلیه آن ها هنوز سالم است و قابلیت کار کردن را دارد، به بیمار پیوند زده می شود.

معمولا چون تقاضای پیوند کلیه زیاد است، یک لیست از کسانی که به هر دلیل دچار مرگ مغزی شده اند ولی کلیه سالمی دارند، تهیه می شود و به افراد متقاضی کلیه داده می شود.

در بدن انسان دو کلیه وجود دارد و با یک کلیه هم می توان به زندگی ادامه داد. اهدا کننده کلیه می تواند یک زندگی سالم و طبیعی داشته باشد و زندگی یک انسان دیگر را نجات دهد. البته  اهدا کننده در صورتی که بیماری کلیوی داشته باشد، به صورت بالقوه سلامتی خود را به خطر انداخته است. بنابراین اهدا کننده از نظر فاکتورهای سلامت یک سری معیارهایی باید داشته باشد. بنابراین آزمایش هایی بر روی خون اهدا کننده انجام می شود و معاینات فیزیکی هم انجام می پذیرد. بعضی مواقع آزمایش EKG و رادیوگرافی از قفسه سینه هم انجام می شود تا مشخص شود که آیا عمل پیوند کلیه امکان پذیر هست؟

اگر بیمار تب و یا عفونت داشته باشد جراحی به تعویق می افتد. اگر کلیه اهدایی به هر دلیلی مناسب پیوند تشخیص داده نشود بیمار به خانه فرستاده می شود تا کلیه مناسب پیدا شود.

اگر شرایط برای اهدا کننده و بیمار فراهم بود، برای عمل جراحی آماده خواهند شد. بعد از عمل جراحی اکثر بیماران به ICU منتقل می شوند تا به هوش بیایند و به دقت تحت نظر باشند. پس از به هوش آمدن از بیماران خواسته می شود تا سرفه کنند و از عملکرد مناسب ریه مطمئن شوند. اگر بیمار درد داشته باشد با داروهایی آن را تسکین می دهند. چند روز پس از جراحی، مایعات و برخی داروهای خاص  تجویز می شوند.  توجه کنید که پیوند کلیه کار یک روز نیست و بیمار برای مدتی در بیمارستان بستری خواهد بود.

پس از جراحی، معمولا برای اطمینان از تخلیه مناسب مثانه از کاتتر استفاده می شود. این کار موقت است و در نهایت کاتتر برداشته می شود. گاهی اوقات این کار قبل از عمل انجام می شود.

در برخی موارد ممکن است بیمار مدتی دیالیز شود تا هر چیزی که ممکن است باعث پس زدن کلیه شود را حذف کنند. این کار همیشه انجام نمی شود و به تشخیص نفرولوژیست خواهد بود. بیمار باید بقیه عمر خود را دارو مصرف کند تا سیستم ایمنی بدن کلیه را پس نزند و تا آخر عمر خود باید تحت نظر فوق تخصص کلیه باشد تا از عملکرد مناسب کلیه مطمئن باشیم.

نکته مثبت پیوند کلیه

نکته مثبت پیوند این است که شما محدودیت کمتری در خوردن و آشامیدن دارید اما بعد از پیوند کلیه لازم است که رژیم غذایی و سبک زندگی خود را به نحوی تغییر دهید که قلب شما سالم تر بماند. مطالعات نشان داده در صورت رعایت نکاتی که نفرولوژیست شما به شما توصیه می­کند، می­ توانید یک زندگی عادی را تجربه کنید و از سلامت کافی برخوردار باشید. مطالعات نشان داده که کسانی که پیوند شده اند نسبت به بیماران دیالیزی طول عمر بیشتری دارند. البته همان طور که قبلا اشاره شد، این موضوع برای همه بیماران لزوما صادق نیست و برای انتخاب نوع درمان حتما از نفرولوژیست خود مشورت بخواهید.

نکته منفی پیوند کلیه

اما وجه منفی پیوند کلیه اینکه بیمار برای پیوند کلیه جراحی کند و بیمار باید تا آخر عمر داروهای مخصوصی مصرف کند تا بدن کلیه پیوند شده را پس نزند که قطعا مانند همه داروها ممکن است عوارض داشته باشد. با توجه به این موضوع ممکن است بیمار پیوندی راحتتر دچار عفونت شود. همچنین در برخی موارد احتمال ابتلا به برخی سرطان ها بالاتر میرود.

 پیوند پیشگیرانه یا زودتر از موعد چیست؟

اگر بیمار قبل از اینکه نیاز به دیالیز داشته باشد پیوند شود، به آن پیوند پیشگیرانه کلیه می گویند. پیوند پیشگیرانه سبب می شود که بیمار دیگر به مشکلات دیالیز درگیر نشود. اگر مدت زیادی از دیالیزی شدن بیمار نگذشته باشد و پیوند کلیه بر روی آن بیمار انجام شود، پیوند کلیه اصطلاحا زودتر از موعد است. برخی مطالعات نشان داده که بیمارانی که زودتر از موعد پیوند شده اند و یا پیشگیرانه پیوند کرده اند در وضعیت بهتری از نظر سلامتی قرار می گیرند.

چه کسانی می توانند پیوند کلیه انجام دهند؟

از نظر سنی برای بیماران کلیوی محدودیتی نیست و از بچه ها تا افراد مسن می توانند پیوند کلیه داشته باشند. البته شما باید از نظر جسمی سالم و سرحال باشید تا بتوانید عمل پیوند را با موفقیت پشت سر بگذرانید. همچنین شما نباید در جایی از بدن عفونت داشته باشید و یا به سرطان مبتلا باشید. همه بیماران کلیوی از نظر جسمی و روحی کاملا تحت نظر نفرولوژیست خود قرار می گیرند تا در مورد آمادگی آنها برای پیوند کلیه اطمینان حاصل شود. این موضوع سبب می شود تا اگر مشکلی برای پیوند وجود داشته باشد، قبل از آن برطرف شود. برای بیشتر بیماران کلیوی، پیوند کلیه مناسب است.

چه کسانی نمی توانند پیوند کلیه کنند؟

اکثر افرادی که نیاز به پیوند کلیه دارند، می توانند بدون توجه به سنشان پیوند کلیه شوند تا زمانی که:

آنها به اندازه کافی در برابر جراحی و تاثیرات آن مقاوم باشند.

پیوند کلیه با احتمال خوبی موفقیت آمیز باشد.

فرد بتواند داروهای ضد ایمنی بدن را بعد از جراحی به صورت مداوم انجام دهد و این موضوع را بپذیرد که بعد از عمل لازم است همیشه تحت نظر پزشک باشد.

دلایلی که ممکن است انجام پیوند کلیه موفق نباشد و یا پرخطر باشد این است که بیمار عفونت داشته باشد (ابتدا این عفونت ها باید درمان شود)، بیماری قلبی شدید داشته باشد، سرطانی که به چندین جای بدن گسترش پیدا کرده است و یا مبتلا به AIDS باشد.

اگر سن من بسیار بالا باشد و یا مشکلات دیگری از نظر جسمی داشته باشم چه؟

در بسیاری از موارد افرادی که مسن هستند و یا دچار شرایط جسمی خاصی مانند دیابت هستند، هنوز می توانند پیوند کلیه موفق داشته باشند. ارزیابی دقیق بیمار توسط نفرولوژیست برای تشخیص و مقابله با خطرات خاص مورد نیاز است. از شما ممکن است خواسته شود کاری انجام دهید که می تواند خطرات خاص را کاهش دهد و شانس پیوند موفقیت آمیز کلیه را بهبود بخشد. به عنوان مثال، ممکن است از شما خواسته شود وزن کم کنید یا سیگار را ترک کنید.

اگر دیابت داشته باشید، در موارد محدودی ممکن است بتوان پیوند پانکراست را هم انجام داد. در این مورد از نفرولوژیست خود سوال کنید.

عمل پیوند کلیه چند ساعت طول می کشد؟

عمل پیوند کلیه معمولا بین ۲ تا ۳ ساعت انجام می شود اما همانطور که اشاره شد عمل پیوند کلیه یک پروسه یک روزه نیست و قبل و بعد از عمل کارهایی باید انجام شود. بعد از عمل بیمار به شدت تحت نظر است و تا آخر عمر بیمار باید تحت نظر نفرولوژیست باشد.

پیوند کلیه چند سال دوام می آورد؟

زمان مشخصی برای اینکه بدانیم پیوند کلیه چقدر دوام می آورد وجود ندارد. وضعیت هر بیمار منحصر به فرد است  و بدون دانستن پیشینه بیمار نمی توان به این سوال با قاطعیت پاسخ داد. اما آمارهایی در این مورد وجود دارد که به آن اشاره می شود. متوسط عمر کلیه پیوند شده بین ۱۲ تا ۱۵ است. پیوند کلیه برای کسانی که کلیه خود را از بستگان خود گرفته اند بیشتر دوام می آورد. به طور متوسط کلیه اهدائی بین ۱۰ تا ۲۰ سال کار می کند.  راه دیگری برای بررسی اینکه چه مدت یک کلیه پیوندی ممکن است دوام بیاورد  این است که بدانیم چند درصد احتمال دارد که کلیه اهدائی در طول چندین سال کار کند.

به احتمال  ۹۰٪ (نه از ده) تا یک سال پس از جراحی کلیه کار می کند.

به احتمال ۷۰% (هفت نفر از ۱۰) تا پنج سال پس از جراحی کلیه کار می کند.

به احتمال ۵۰٪ (پنج از ۱۰) تا ۱۰ سال کلیه کار می کند.

با همه این اوصاف زمان مشخصی برای این امر وجود ندارد و به شرایط زیادی این موضوع بستگی دارد.

آیا پیوند کلیه خطرناک است؟

همانطور که گفته شد، چون در پیوند کلیه از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می شود، گیرندگان پیوند کلیه در معرض ابتلا به عفونت و برخی سرطان ها هستند. علاوه بر موارد فوق ممکن است دچار پس زدگی شود. بنابراین قبل از پیوند، آزمایشات کامل جسمی برای تشخیص و درمان مواردی که می تواند پس از عمل پیوند باعث بروز مشکلاتی در بیمار شود به توصیه نفرولوژیست انجام می شود.

پیوند کلیه با عمل جراحی انجام می شود و هیچ عملی بدون خطر نیست. توصیف میزان خطر پیوند کلیه آسان نیست و از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.سرماخوردگی و آنفولانزا و عفونت مجاری ادراری بعد از عمل جراحی ممکن است اتفاق بیفتد. اما پیوند کلیه می تواند باعث بازگشت سلامتی شما شود و نکات مثبت زیادی دارد.

چرا پیوند کلیه پس می زند؟

یکی از چیزهایی که شما و نفرولوژیست شما بعد از پیوند در نظر می گیرید امکان پس زدگی حاد کلیه پیوندی است، به این معنی که بدن شما به طور ناگهانی تلاش می کند کلیه پیوندی را رد کند که بخشی از آن ممکن است علائم یا علائم روشنی نداشته باشد. به همین دلیل است که آزمایش های خون منظم برای بررسی چگونگی عملکرد کلیه شما بسیار مهم است. چیزهایی که ممکن است شما را متوجه پس زدن کلیه کند، تب، کاهش دفع ادرار، تورم، افزایش وزن و درد بالای کلیه است.

احتمال پس زدن کلیه بعد از عمل پیوند بیشتر است و هرچه شما مدت زمان بیشتری از پیوند را سپری کرده باشید، احتمال کمتری برای پس زدن کلیه وجود دارد. اما متاسفانه با اینکه به نظر همه چیز عادی است و پیوند موفقیت آمیز بوده است، بدن کلیه پیوند شده را پس می زند. حتی اگر بدن شما کلیه را پس بزند، باز هم راه هایی وجود دارد که شما بتوانید کلیه پیوند شده را حفظ کنید. نکته مهم این است که سریعا نفرولوژیست خود را از علائم اشاره شده مطلع سازید و کاملا تحت نظر پزشک خود باشید. البته با داروهای کاهش ایمنی بدن، این موضوع کاهش پیدا کرده است.

خیلی مهم است که بدانیم بیماران کنترل زیادی روی دلایل پس زدن کلیه خود ندارند اما می توانند داروهای خود را طبق دستور پزشک خود مصرف کنند و به توصیه های آن ها توجه کنند. اگر احساس بیماری می کنند حتما به پزشک خود اطلاع دهند و تا جایی که می توانند به سلامت خود توجه کنند. متاسفانه این اتفاق در مواردی رخ می دهد و لازم است که بیمار روحیه خود را حفظ کند و به توصیه های پزشک خود گوش کند.

عواملی که می تواند به پس زدن کلیه منجر شود شامل:

بعد از عمل جراحی ممکن است خون در رگ هایی که به کلیه پیوندی متصل است لخته شود و خون وارد کلیه نشود. در این صورت ممکن است که کلیه از کار بیفتد.

جمع شدن مایعات

در مواردی ممکن است مایعات در اطراف کلیه جمع شود و کلیه از فشار ناشی از آن آسیب ببیند.

عفونت

داشتن عفونت در کلیه می تواند باعث مشکلات دائمی کلیه شود.

اثرات جانبی داروها

متاسفانه برخی داروها می توانند به کلیه ها آسیب برسانند.

مشکلات کلیه اهدا شده

پزشکان فقط  کلیه ای به شما پیوند می کنند که انتظار دارند کار کند. اما گاهی اوقات مشکلاتی در کلیه اهدا کننده وجود دارد که انتظار نمی رود و کلیه متاسفانه به خوبی کار نمی کند.

عدم مصرف داروهای تجویز شده

بیمار پیوندی داروهای ضد ایمنی بدن مصرف می کنند تا بدن کلیه پیوندی را به عنوان یک عضو خارجی نشناسد و به آن حمله نکند. بنابراین مداوم پزشک خود را ببینید و آزمایشات و داروهای خود را مرتب انجام دهید.

کی می توانم دوباره کار کنم؟

زمان بازشگشت به کار و فعالیت به شرایط جسمی بیمار باز می گردد. بسیاری از بیماران بعد از هشت هفته می توانند دوباره مشغول به کار و فعالیت شوند. نفرولوژیست شما کمک می کند تا بهترین زمان را برای این موضوع انتخاب کنید.

آیا با وجود پیوند کلیه می توانم ازدواج کنم؟

کسانی که پیوند کلیه می شوند می توانند ازدواج کنند و زندگی خوبی را داشته باشند. مسائل زناشویی در مورد زنان و مردان بعد از پیوند کلیه نسبت به دیالیز بهتر می شود و انرژی یبشتری خواهند داشت. در حقیقت برای بیشتر بیماران احتمالا وضعیت زناشویی بیماران به حالت عادی بر می گردد.

آیا دوباره می توانم صاحب فرزند شوم؟

مردان و زنان پیوندی می توانند به راحتی صاحب فرزند شوند. حتی قدرت باروری در زنان ممکن است بهتر هم بشود. البته متخصصان کلیه پیشنهاد می کنند که زنان تا یک سال بعد از پیوند اقدام به بارداری نکنند. بارداری در این شرایط باید با برنامه ریزی باشد. برخی از داروها ممکن است نیاز داشته باشد تا شش هفته قبل بارداری قطع شود چرا که ممکن است به جنین آسیب برساند. لازم است که از عفونت های مقاربتی (جنسی) پرهیز کنید و نکات بهداشتی را حتما رعایت کنید.

مراقبت ها و  تغذیه بعد از پیوند کلیه

بسیاری از بیماران پس از پیوند کلیه، اشتهای بهتری پیدا می کنند و به طور ناخواسته دچار افزایش وزن می شوند؛ بنابراین از غذاهای کم کالری استفاده کنید. مایعات بسیار بنوشید و کمتر نمک مصرف کنید. از خوردن غذاهای آماده مثل سوسیس، کالباس، پیتزا و غذاهای رستورانی پرهیز کنید.

در این شرایط بعد از پیوند کلیه به پزشک مراجعه کنید

اگر بیمار تب ۷/۳۷ درجه سانتی گراد و بالاتر دارد.

اگر علائمی مشابه بیماری آنفلوآنزا دارد.

درد جدیدی در اطراف محل پیوند شروع شده است.

افزایش وزن ناگهانی داشته و یا طی ۲۴ ساعت ۱ کیلوگرم به وزن او اضافه شده است.

تجمع مایعات (آب آوردن) در بدن یا ادم و ورم دارد.

مقدار دفع ادرار به طور واضحی کم شده است.

پیوندکلیه

پیوند کلیه (به انگلیسی: Kidney transplantation) یا پیوند رنال (به انگلیسی: Renal transplantation) عبارت است از کارگذاری کلیهٔ انسان از شخصی به شخص دیگر. یک پیوند موفق می‌تواند عمر فرد دریافت‌کننده را طولانی کند و کیفیت زندگی را بسیار بهبود ببخشد. بیمار از محدودیت‌های دیالیز و از تظاهرات برگشت‌پذیر اورمی خلاص می‌شود. نزدیک به ۹۰٪ از تمام بیماران در حالی پیوند کلیه را دریافت می‌کنند که کلیه‌های خودشان نیز سر جایشان قرار دارند.

نارسایی غیرقابل بازگشت کلیوی در مراحل پیشرفته (GFR<15ml/min/1.73 sq.m) به هر دلیل مانند دیابت، فشارخون بالا، عفونت، بیماری کلیه پلی کیستیک، تروما و گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال (FSGS).

چرا کلیه‌ها دچار مشکل می‌شوند؟

بیشتر بیماری‌های کلیوی به نفرون‌ها که بخش‌های کوچک تصفیه‌کننده در کلیه‌ها هستند، حمله می‌کنند و قدرت تصفیه را از آن‌ها سلب می‌کند. ویژگی نفرون‌ها این است که در اثر جراحت یا مسمومیت به سرعت آسیب می‌بینند. حال آن که بیشتر بیماری‌های کلیوی، نفرون‌ها را به آرامی از بین می‌برند و با پیشرفت آسیب در هر دو کلیه، پس از سال‌ها و حتی دهه‌ها خود را نشان می‌دهند. دیابت و فشار خون بالا، دو دلیل عمدهٔ بیماری‌های کلیوی هستند.

موارد منع پیوند

به دلیل اینکه فرد گیرنده پس از دریافت پیوند از داروهای سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌کند افراد مبتلا به بیماری ایدز، هپاتیت B، سرطان و هم‌چنین افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی نمی‌توانند شرایط دریافت پیوند کلیه را داشته باشند.

منابع کلیه

اهدا کنندگان زنده

افرادی که با بیمار رابطهٔ فامیلی ندارند.

خویشاوندان بیمار: اگر فرد دهنده از اقوام درجهٔ یک (خواهر، برادر یا والدین) باشد احتمال پذیرش پیوند بیشتر است اما در بعضی موارد خویشاوندان دورتر نیز پذیرفته می‌شوند.[۵]

اهداکنندگان مرحوم

افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند در صورتی که آزمایش‌هایشان با فرد گیرنده مطابق باشد با رضایت خانوادهٔ فرد می‌توان عضو او را اهدا کرد. وظیفهٔ تیم بیهوشی در قبال این افراد حفظ راه هوایی و حمایت قلبی-عروقی جهت جلوگیری از هایپوکسی و نکروز بافتی است. اگر قرار است سایر اعضای بیمار همانند کبد او نیز اهدا شوند، برداشت آن‌ها بایستی پیش از برداشت کلیه‌ها صورت پذیرد

سازگاری

برای انجام پیوند فرد دهنده و گیرنده باید آزمایش‌هایی جهت ارزیابی تطبیق فاکتورهای خونی و آنتی ژنی انجام دهند. ۳ نوع آزمایش باید با هم تطابق داشته باشند:

تطابق گروه‌های خونی: اگر گروه‌ها با هم تفاوت داشته باشند امکان پیوند نیست.

تعیین میزان تطابق آنتی‌ژنهای HLA است: مهم‌ترین آنتی ژنهای دخیل در روند پیوند کمپلکسی موسوم به HLA است. درصد موفقیت در بین دوقلوها بیش از ۹۰٪ گزارش شده‌است که این موضوع را می‌توان به دلیل تشابه زیاد بین همین آنتی‌ژنها دانست.

تطابق کراس مچ خون

مراقبتهای قبل از عمل

انجام آزمایش‌ها و گرافی‌های درخواست شده

NPO بودن (ناشتا بودن)، که پزشک زمان آن را تعیین می‌کند.

گرفتن رضایت نامه و خارج کردن زیورآلات و دندان مصنوعی

شیو ناحیهٔ ی عمل

مایع و دارو درمانی و آنتی‌بیوتیک‌های پروفیلاکتیک (پیش‌گیرانه)

برقراری خط وریدی برای گرفتن مایعات و داروها

گذاشتن سوند ادراری، قبل از عمل

دادن روحیه و آرامش به بیمار

ابزارهای جراحی مورد نیاز

ست پیوند کلیه

ست عروقی

دستگاه ساکشن و الکتروکوتر

پوزیشن جراحی و نوع بیهوشی

پوزیشن خوابیده به پشت (سوپاین)

بیهوشی عمومی

روش عمل

Section2e.svg

جراح برش مایلی در ناحیهٔ ربع تحتانی شکم بیمار ایجاد می‌کند.

بعد از کنار زدن لایه‌های پوستی، عضلات و پریتوئن عروق ایلیاک که درون لگن قرار دارند در دید جراح قرار می‌گیرند. در بیماران مرد طناب اسپرماتیک نیز باید کنار زده شود. شریان ایلیاک داخلی، انتخاب اول در پیوند با گرافت محسوب می‌شوند.توسط کلمپ‌های قوی مثل بولداگ شریان ایلیاک داخلی و ورید ایلیاک خارجی مسدود می‌گردند.

ابتدا باید شریان و سپس ورید به کلیه آناستوموز گردند. در این مرحله جریان خون کلیه به حالت طبیعی بر می‌گردد و در این مراحل باید فشار خون بیمار به دقت تحت کنترل قرار گیرد.آخرین مرحله پیوند اتصال لگنچه و قسمت پروگزیمال حالب به مثانه است که یورترونئوسیستوستومی نام دارد. در این مرحله برش کوچکی در دیواره قدامی- طرفی مثانه ایجاد و انتهای فوقانی حالب را به درون مثانه وارد کرده و درون مثانه با بخیه ثابت می‌شود.

معمولاً نیازی به گذاشتن درن در موضع جراحی نیست.

در انتها یک سوند فولی جهت کاهش فشار مثانه برای فرد گذاشته می‌شود.

مراقبت بعد از عمل

کنترل تعادل مایعات و الکترولیت ورودی و خروجی

تجویز داروهای سرکوب سیستم ایمنی جهت کاهش رد پیوند مانند: سیکلوسپورین، آزاتیوپرین

یبوست به دلیل بروز ایلئوس شایع است که باید توسط تجویز نرم‌کننده‌های مدفوع این وضعیت کنترل شود

مراقبت از برش پوستی و کنترل درد

تشویق بیمار به تنفس عمیق جهت جلوگیری از عفونت مجرای تنفسی

جلوگیری از ایجاد آمبولی با تجویز داروهای ضد انعقادی و تشویق کردن بیمار به راه رفتن.

عوارض یک پیوند کلیه شامل موارد زیر است:

واکنش به بیهوشی

رد پیوند

خونریزی

نارسایی کلیه دریافت شده توسط بیمار

عفونت شدید

رد پیوند

بعد از انجام پیوند، سه نوع رد امکان دارد رخ دهد که شامل موارد زیر می‌باشد:

رد فوق حاد: آنتی بادی‌های مترشحه از سلول‌های لنفوسیت B فرد دهنده که به آنتی ژن‌های سطح سلول آندوتلیال عروق متصل شده و سبب واکنش می‌شوند. در این واکنش، سیستم کمپلمان فعال می‌شود و معمولاً اثر عمیقی دارد. این رد در لحظه پیوند یا چند ساعت بعد از عمل اتفاق می‌افتد.

رد حاد:عامل این نوع رد، سلول‌های لنفوسیت T هستند. این نوع رد شایعتر است و معمولاً داروهای سرکوب‌کننده برای جلوگیری از این نوع رد تجویز می‌شوند. این رد ممکن است یک روز یا چند هفته بعد از عمل اتفاق افتد.

رد مزمن:این نوع رد بدون هیچ علامت و نشانه‌ای حدود یک سال بعد از پیوند رخ می‌دهد. عامل این نوع رد ناشناخته است، اما رد حاد پیش‌بینی‌کننده قوی رد مزمن است.

پیش آگهی

طی گذشت سال‌ها میزان زنده ماندن گیرنده و گرافت به مقدار بسیار زیادی بهبود یافته‌است. در مجموع میزان مرگ و میر دو سال بعد از پیوند، حدود ۱۰٪ است. این مسئله نشان دهندهٔ یک کاهش مهیج است زیرا که در دو دههٔ قبل، میزان مرگ و میر بعد از ۲ سال ۴۰–۵۰٪ بود.

همچنین در کشور ما بقای ۳ساله پیوند کلیه ۸۵ درصد و بقای یک ساله پیوند، ۹۲ درصد است.

آمار و اطلاعات

در حال حاضر ۱۵ هزار نفر بیمار دیالیزی وجود دارد که برای ادامه زندگی هفته‌ای ۳ بار دیالیز می‌شوند و سالانه ۱۷ درصد به این گروه از بیماران افزوده می‌شود رقم پیوند کلیه ۲۴ مورد به ازای هر یک میلیون نفر است که این رقم در کشورهای در حال توسعه ۱ تا ۵ مورد و در کشورهای پیشرفته ۲۰ تا ۴۰ مورد است و علت اصلی بالا بودن آمار ایران در زمینه پیوند کلیه، مجاز بودن پیوند از فرد زنده است که ۸۰ درصد را شامل می‌شود در حالی که در کشورهای دیگر جایز نیست.